Frédéric Joliot-Curie

Jean Frédéric Joliot-Curie, fødd Joliot, (19. mars 1900–14. august 1958) var ein fransk atomfysikar og nobelprisvinnar. Han vann Nobelprisen i kjemi i 1935. Joliot-Curie mottok òg ei rekkje andre prisar, blant anna Stalins fredspris i 1951.

Frédéric Joliot-Curie
Fødd	Jean Frédéric Joliot 19. mars 1900 Paris i Frankrike
Død	14. august 1958 (58 år) Paris i Frankrike
Nasjonalitet	Fransk
Område	kjernefysikk, naturvitskap, fysikk, kjemi, radiobiologi
Yrke	kjernefysiker, kjemikar, professor, politikar, universitetslærar, fysikar, fransk motstandskjemper
Institusjonar	Collège de France Faculté des sciences de Paris Commissariat à l'énergie atomique et aux énergies alternatives
Alma mater	Lycée Lakanal École supérieure de physique et de chimie industrielles de la ville de Paris Faculté des sciences de Paris
Kjend for	Atomkjerner
Ektefelle	Irène Joliot-Curie
Barn	Pierre Joliot, Hélène Langevin-Joliot
Medlem	Royal Society Akademie der Wissenschaften der DDR Det franske vitskapsakademiet Det sovjetiske vitskapsakademiet Det ungarske vitskapsakademiet Det polske vitenskapsakademi Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen National Front Académie nationale de médecine Temporary Consultative Assembly

Nobelprisen i kjemi
1935

Joliot fekk forskarutdanninga si hos den kjende «Madame Curie» – Marie Sklodowska Curie – oppdagaren av radium og dobbel nobelprisvinnar. I 1926 gifta han seg med dottera hennar, Irène Curie. I 1932 oppdaga Joliot og ektefellen hans kunstig radioaktivitet i 1932. Dette var i seg sjølv epokegjerande, men Joliot og medarbeidarane føresåg òg eksistensen av nøytronet (oppdaga av briten Chadwick, Nobelprisvinnar i fysikk 1935), og påviste tilinkjesgjering av materie ved reaksjon mellom ein partikkel og antipartikkelen til denne (som elektron og positron) – og kjedereaksjonar i spaltbart material, spesielt uran.

Grunnlaget for å byggje atomreaktorar var kjent av Joliot alt på 1930-talet, og i 1940 fekk han levert 200 kg tungtvatn frå Norsk Hydro. Dette vart berga over til Storbritannia ved okkupasjonen til tyskarane av Frankrike. Han gjekk inn i det illegale franske kommunistpartiet i 1942.

Etter frigjeringa vart Joliot-Curie leiar for det franske atomenergikommissariatet, men han vart fjerna i 1950 av politiske årsaker.

Joliot var den første presidenten i Verdsfredsrådet, medlem av Sentralkomiteen i Det franske kommunistpartiet frå 1956, og æresdoktor ved Universitetet i Oslo 1946.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Frédéric Joliot-Curie» frå Wikipedia på bokmål, den 22. februar 2013.

Bakgrunnsstoff

• (en) Nobelprisen i kjemi 1935 hos Nobelprize.org
• (en) Frédéric Joliot-Curie hos Nobelprize.org i samband med tildelinga av Nobelprisen i kjemi 1935