Halvbjørnar

Halvbjørnar eller snabelbjørnar, småbjørnar (Procyonidae) er ein biologisk familie av hundeliknande rovpattedyr (Canoidea). Familien består av 14 artar som alle lever i dei tempererte eller tropiske sonene i Amerika.

Halvbjørnfamilien
Systematikk
Rike:	Dyr Animalia
Rekkje:	Ryggstrengdyr Chordata
Underrekkje:	Virveldyr Vertebrata
Klasse:	Pattedyr Mammalia
Orden:	Rovpattedyr Carnivora
Underorden:	Hundeliknande rovpattedyr
Infraorden:	Arctoidea
Overfamilie:	Musteloidea
Familie:	Halvbjørnfamilien Procyonidae Gray, 1825

Kjenneteikn

Halvbjørnar er formmessig ein mellomting mellom mårdyr og ekte bjørnar. Dei er små til mellomstore pattedyr som har ei kroppslengd på 30 til 67 centimeter og ei vekt på 1 til 12 kilogram. Halen er lang hos alle artar og som oftast med farger i ringmønster. Pelsen er brun eller grå, og nokre artar har markante ansiktsteikningar. Ansiktet er relativt kort og breitt, øra er små og oppreiste, dei kan vere spisse eller avrunda. Alle føtene har fem tær, utstyrt med korte, bøygde klør. Ein art, snohalebjørn (Potos flavus), har ein gripehale.

Utbreiing og leveområde

Det naturlege utbreiingsområdet for halvbjørnar strekkjer seg frå sørlege Canada til Nord-Argentina. Vaskebjørnen, som har rømt frå fangenskap, er no også utbreidd i Europa. Halvbjørnar finst i ei rekkje habitat, men dei lever som oftast i skogar.

Utviklingshistorie

Dei eldste halvbjørnane er fossilprova frå oligocen. Den fossile slekta Bavarictis høyrde heime i Europa; derfrå vandra halvbjørnane tidleg til Nord-Amerika via Asia og landbrua over det som i dag er Beringsundet. I «den gamle verda» døydde dei ut, sannsynlegvis på grunn av konkurranse frå snikekattar, som tok over dei same økologiske nisjane.

Artsliste

Artsliste med norske namn etter Verdens dyr:

Treliste Halvbjørnfamilien Procyoninae Stamme Procyonini Slekt Vaskebjørnar Krabbebjørn, Procyon cancrivorus Cozumelvaskebjørn eller dvergvaskebjørn, Procyon pygmaeus Vaskebjørn, Procyon lotor Nasua Ringhala nasebjørn eller sørleg nasebjørn, Nasua nasua Kvitnasebjørn, Nasua narica Nasuella (manglar norsk namn) eng: Eastern mountain coati, Nasuella meridensis Fjellnasebjørn, Nasuella olivacea Stamme Bassariscini Slekt Kakomistlar eller ilderkattar Nordamerikansk kakomistl, Bassariscus astutus Mellomamerikansk kakomistl, Bassariscus sumichrasti Potosinae Potos Snohalebjørn, Potos flavus Bassaricyon Buskhala olingo, Bassaricyon gabbii Allens olingo, Bassaricyon alleni (manglar norsk namn) eng: Western lowland olingo, Bassaricyon medius (manglar norsk namn) eng: Olinguito, Bassaricyon neblina

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Kleinbären» frå Wikipedia på tysk, den 15. oktober 2024. Artikkelen gav følgjande kjelder:
  • Ronald M. Nowak: Walker’s mammals of the world. 6. utgåve. Johns Hopkins University Press, Baltimore 1999, ISBN 0-8018-5789-9
  • Wilson, D. E., and D. M. Reeder: Mammal Species of the World. Johns Hopkins University Press, 2005, ISBN 0-8018-8221-4
  • Kristofer M. Helgen, Miguel Pinto, Roland Kays, Lauren Helgen, Mirian Tsuchiya, Aleta Quinn, Don Wilson, Jesus Maldonado: Taxonomic revision of the olingos (Bassaricyon), with description of a new species, the Olinguito. ZooKeys 324 (2013) : Special issue: 1-83. doi:10.3897/zookeys.324.5827
  • Katrin Nyakatura, Olaf RP Bininda-Emonds: Updating the evolutionary history of Carnivora (Mammalia): a new species-level supertree complete with divergence time estimates. BMC Biology 10, 2012. doi: 10.1186/1741-7007-10-12

Referansar

Bakgrunnsstoff

Wikispecies

Wikispecies har taksonomisk informasjon om Ailurus

Commons har multimedium som gjeld: Halvbjørnar

• (no) Halvbjørnfamilien hos Artsdatabanken
• (en) Halvbjørnfamilien – oversikt og omtale av artane i WORMS-databasen
• (en) Halvbjørnfamilien i Encyclopedia of Life
• (en) Halvbjørnfamilien i Global Biodiversity Information Facility
• (sv) Halvbjørnfamilien hos Dyntaxa
• (en) Halvbjørnfamilien hos Fauna Europaea
• (en) Halvbjørnfamilien hos Fossilworks
• (en) Halvbjørnfamilien hos ITIS
• (en) Halvbjørnfamilien hos NCBI
• (en) Kategori:Procyonidae – bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
• Procyonidae – detaljert informasjon på Wikispecies