Herøy kyrkje på Helgeland

	Herøy kyrkje
	kyrkje
Land	Noreg
Fylke	Nordland
Kommune	Herøy
Kyrkjesamfunn	Den norske kyrkja
Bispedøme	Sør-Hålogaland
Prosti	Nord-Helgeland
Sokn	Herøy
Fellesråd	Herøy
Type	Langkyrkje
Material	Kleberstein
Innvigd	11-1200
• Endringar	1880, 1960
Kyrkjegard	Ved kyrkja
Døypefont	Av Andreas Nilsskog
	; Herøy kyrkje; 65°58′23″N 12°16′41″E / 65.9731°N 12.278°E
	Wikimedia Commons: Herøy kirke

Herøy kyrkje er ei steinkyrkje på øya Sør-Herøy i Herøy kommune og sokn i Nord-Helgeland prosti. Ho er frå 1100-talet og den største av dei såkalla «triangelkyrkjene» i området med romansk utforming; dei to andre er Dønnes kyrkje og Alstahaug kyrkje. Ho skil seg frå dei to andre ved at Herøy kyrkje er bygd med apsis (halvrunda kvelva tak), og utan laukkuppel.

«Jeg mindes de Alstahaug-Sogner ret vel Tre murede Kirker og Sandnes-Kapel: Tjøttøen begriber den ene, Paa Alsten den anden oophøier sit Spir, Den tredje paa Herrøe med hæderlig Zir Opbygget af Æsse-blød Steene.» Petter Dass: Nordlands Trompet
Æsse = kleberstein

Funn frå jernalderen tyder på at kyrkjas område tidlegare har vore eit gudehov. Ei tid låg futegarden for Helgeland på Herøy. Eit krusifiks frå 1300-talet som har høyrd til kyrkja er no ved Historisk museum i Bergen. Under restaureringa vart det funne mange gamle myntar heilt i frå kong Sverres tid.

Den største lysekrona vart i 1655 gjeven av Margrethe Pedersdotter og Jesper Hansen, og ei mindre i 1715 av Rasmus Angell. Presten Petter Dass var frå Herøy sokn. Han har gjeve kyrkjesølv, altarkalk, disk og brødeske til kyrkja. Altertavla og preikestolen frå 1764 er måla av Gottfried Ezekiel.

Skip, våpenhus og tårn vart endra ved påbygging i 1880. Døypefonten i tre vart teken i bruk i 1914, han er skoren av Andreas Nilsskog, med motiv frå Jesu liv og norrøn mytologi. Ei restaurering vart gjennomført i 1960, med nytt orgel bygd av Brødrene Torkilsens Orgelbyggeri (15 stemmer, to manual med elektrisk traktur).

Kyrkjejubileet i 1999 feira dei tre mellomalderkyrkjene på Helgeland.

Kjelder

Bakgrunnsstoff

Eldre fotografi av kyrkja på nettstaden til Nasjonalbiblioteket
Herøy kyrkje Arkivert 2013-12-17 ved Wayback Machine. frå Kyrkjesøk
Herøy kyrkje på Helgeland i kulturminnesok.no, nettstaden til Riksantikvaren