Jelena Porsanger
Jelena Porsanger (fødd i 1967 i Loparskaja i Sovjetunionen) er ein forsker innan samisk kultur og historie. Ho var rektor ved Samisk høgskole i Kautokeino frå 2011 til 2015.
| Jelena Porsanger | |||
 | |||
| Fødd | Jelena Sergejevna Semjasjkina 25. januar 1967 Loparskaja | ||
|---|---|---|---|
| Nasjonalitet | Noreg, Russland, Sovjetunionen | ||
| Yrke | etnograf, skuleleiar | ||
| Institusjonar | Universitetet i Tromsø – Noregs arktiske universitet | ||
| Verv | Rektor ved Samisk høgskole | ||
| Føregangar | Steinar Pedersen | ||
| Etterfylgjar | Gunvor Guttorm | ||
Liv og virke endre
Jelena Porsanger voks opp i landsbyen Loparskaja i innlandet av Kolahalvøya,[1] sentralt i det kildinsamiske området. Familiebakgrunnen hennar er likevel frå det skoltesamiske området nær grensa mellom Russland og Finland, og faren skal ha snakka skoltesamisk. Foreldra forska på nordlys ved Polar-geofysisk institutt ved Kola vitskaplege senter under Det russiske vitskapsakademiet, og Jelena vart difor tidleg stimulert til ein akademisk karriere.[1]
Utover 1970-talet byrja det å verta aukande interesse for det samiske, og då det kom ei samisk-russisk ordbok lærte Porsanger seg kildinsamisk på eiga hand.[1] Av farmora lærte ho i tillegg finsk, og ho drog seinare til Helsingfors for å studera, der ho òg måtte læra seg nordsamisk.[1]
I 1998 byrja Porsanger som førsteamanuensis ved Senter for samiske studium ved Universitetet i Tromsø, i 2000 blei ho tilsett som forskar og førelesar og i 2005 som seniorforskar. Forskinga hennar på munnlege og skriftlege kjelder til den austsamiske urfolkreligionen frå 1500- til 1900-talet førte fram til doktoravhandlinga «Bassejoga čáhci»: Gáldut nuortasámiid eamioskkoldaga birra álgoálbmotmetodologiijaid olis («Vatna i den heilage elva»: Kjeldene til den austsamiske religionen sett i lys av urfolkmetodologi), som ho forsvarte ved Universitetet i Tromsø i januar 2006. Det var den første disputasen som hadde føregått på samisk i Noreg.[2] Porsanger har sagt at inspirasjonen til oppgåva kom frå frustrasjon over kor lite som var skrive om austsamisk kultur og religion, og at det som var skrive var «urettmessig generalisert».[1]
Ho vart tilsett ved Samisk høgskule i Kautokeino, der ho sidan 2010 har leidd eit forskingsprosjekt for utvikling av metodologi, dokumentasjon, bevaring, vern og lagring av árbediehtu – tradisjonell samisk kunnskap. 1. august 2011 vart ho rektor ved høgskulen.[3]
Porsanger har òg vore med i ekspertpanelet til SN sitt forum for urfolksaker.[3]
Kjelder endre
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Siw Ellen Jakobsen (juni 2007). «Med himmelen som tak». Bladet forskning. Arkivert frå originalen 1. desember 2017. Henta 26. november 2017.
- ↑ Randi Solhaug (20. januar 2006). «Første disputas på samisk». Universitetet i Tromsø : Nyhetstorget. Arkivert frå originalen 11. juni 2007. Henta 26. november 2017.
- ↑ 3,0 3,1 «Jelena Porsanger blir ny rektor». Samisk høgskole. 2011.[daud lenkje] (daud lenkje juli 2017)
- Denne artikkelen bygger på «Jelena Porsanger» frå Wikipedia på bokmål, den 26. november 2017.
Bakgrunnsstoff endre
- Publikasjonar av Jelena Porsanger i BIBSYS
- Publikasjonar av Jelena Porsanger i forskingsdokumentasjonssystemet Cristin
- Siw Ellen Jakobsen. Med himmelen som tak Arkivert 2017-12-01 ved Wayback Machine. (Portrett i Bladet forsking nr 2/2007)