Tibetansk

Tibetansk er eit språk som hovudsakleg blir snakka av det tibetanske folket som lever spreidd over eit stort område av austre Sentral-Asia og Sør-Asia, i tillegg til mange utvandra tibetanarar over heile verda. Fleire ulike variantar av tibetansk blir også snakka av folkeslag i nordlege Pakistan og i India i område som Baltistan og Ladakh, som begge ligg i eller rundt Kashmir. Språket finn vi i klassisk skrive form for det meste i lokal litteratur; særleg buddhist-litteratur.

Tibetansk བོད་སྐད་ bod skad
Klassifisering	Sinotibetansk  Tibetoburmansk   Himalayisk    Tibetokanaurisk     Tibetansk
Talarar	tibetanarar
Bruk
Tala i	Kina, India, Nepal
Tibetansktalande i alt	6 150 000
Skriftsystem	Tibetansk skrift
Offisiell status
Offisielt språk i	Den autonome regionen Tibet (Folkerepublikken Kina)
Normert av	Komiteen for standardisering av tibetansk (བོད་ཡིག་བརྡ་ཚད་ལྡན་དུ་སྒྱུར་བའི་ལ ས་དོན་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གིས་བསྒྲིགས / 藏语术语标准化工作委员会)
Språkkodar
ISO 639-1	bo
ISO 639-3	bod
Wikipedia på tibetansk

Sjølv om klassisk tibetansk opphavleg ikkje er eit tonespråk, har nokre dialektar utvikla tonar. Dette gjeld sørleg Sentral- og Kham-dialektar, mens Amdo-dialekten og visse andre, vestlege dialektar er utan tonar. Tibetansk morfologi kan generelt beskrivast som agglutinerande.

Tibetanske skriftteikn

Tibetansk blir skrive med eit eige skriftsystem, tibetansk skrift. Tibetansk skrift er eit stavingsalfabet. det er beslekta med devanagari, og har ingen ting å gjere med kinesisk skrift. Kolonnen Wylie i tabellen nedanfor refererer til ein vanleg transkripsjonsstandard.

Tibetansk	Wylie	IPA	Tibetansk	Wylie	IPA	Tibetansk	Wylie	IPA	Tibetansk	Wylie	IPA
ཀ	ka	k	ཅ	ca	tɕ	ཏ	ta	d	པ	pa	p
ཁ	kha	kʰ	ཆ	cha	tɕʰ	ཐ	tha	tʰ	ཕ	pha	pʰ
ག	ga	g	ཇ	ja	dʑ	ད	da	t	བ	ba	b
ང	nga	ŋ	ཉ	nya	ɲ	ན	na	n	མ	ma	m
Tibetansk	Wylie	IPA	Tibetansk	Wylie	IPA	Tibetansk	Wylie	IPA	Tibetansk	Wylie	IPA
ཙ	tsa	ts	ཞ	zha	ʑ	ར	ra	r	ཧ	ha	h
ཚ	tsha	tsʰ	ཟ	za	z	ལ	la	l	ཨ	a	—
ཛ	dza	dz	འ	’a	ɦ	ཤ	sha	ɕ
ཝ	wa	w	ཡ	ya	j	ས	sa	s

Grammatikk

Tibetansk er eit ergativt språk.

Lydlære

Tibetansk har fem vokalar, a, i, e, u, o.

Formlære

Substantiv

Klassisk tibetansk har ni kasus:

• Absolutiv (umarkert)
• Genitiv (-gi, -gyi, -kyi, -’i, -yi)
• Ergativ/Instrumental (-gis, -gyis, -kyis, -’is, -yis)
• Lokativ (-na)
• Allativ (-la)
• Terminativ (-ru, -su, -tu, -du, -r)
• Komitativ (-dang)
• Ablativ (-nas)
• Elativ (-las)

Bakgrunnsstoff

Wikipedia på tibetansk

• Tibetansk dialektprosjekt Arkivert 2006-12-08 ved Wayback Machine.
  • Ordbok over tibetanske dialektar Arkivert 2006-10-01 ved Wayback Machine.
• Språk på det tibetanske platået og i Himalaya Arkivert 2007-06-11 ved Archive.is — Nicolas Tournadre
• Lyd med enkle frasar Arkivert 2007-02-24 ved Wayback Machine.
• Det tibetanske alfabetet
• Gratis tibetansk grammatikk- og frasebok
• Rangjung Yeshe tibetansk-engelsk Dharma ordbok Arkivert 2007-02-24 ved Wayback Machine.
• GB18030 Støttepakke for Windows 2000/XP, inkludert kinesisk, tibetansk, yi, mongolsk og thai av Microsoft
• Lær tibetansk på nettet
• Klassisk tibetansk språk-blokk
• internasjonalt buddhist-akademi Arkivert 2007-01-26 ved Wayback Machine. Katmandu, Nepal
• Online tastatur for tibetansk Arkivert 2011-11-02 ved Wayback Machine.