Ípiros
Ήπειρος
Plasseringa til Ípiros i Hellas
 
Land: Hellas
Hovudstad: Ioánnina
Periferieiningar: Ioánnina
Árta
Préveza
Thesprotía
Folketal: 319 991 (2021[1])
Areal: 9 203 km²
Folketettleik: 35 /km²
Heimeside: www.php.gov.gr

Ípiros (gresk Ήπειρος, albansk Epir) er ein av tretten periferiar i Hellas og ligg nordvest i landet. Han fell i hovudsak saman med den tradisjonelle regionen med same namn. Periferien grensar til Vest-Makedonía og Thessalía i aust, Ártabukta og Vest-Hellas i sør, Det joniske havet og Dei joniske øyane i vest og Albania i nord.

Ípiros omfattar dei tidlegare prefektura Ioánnina, Thesprotía, Árta og Préveza. Periferien har eit areal på 9 200 km² og ein folkesetnad på om lag 320 000. Hovudstaden og største by er Ioánnina med om lag 65 000 innbyggjarar. Folkesetnaden i dag er nesten utelukkande greskspråkleg og religionen er gresk ortodoks. Det er òg små romani-minoritetar der.

Periferieiningar og kommunar

endre

Etter den administrative reforma i 2010 er periferien Ípiros delt inn i fire periferieiningar som omfattar 18 kommunar.[2]

Periferieining Innbyggjarar Kommunar
Ioánnina 160 773 Ioánnina, Kónitsa, Pogóni, Zagóri, Métsovo, Zítsa, Nord-Tzoumérka, Dodóni
Árta 63 732 Árta, Sentral-Tzoumérka, Nikólaos Skoufás, Jeórjos Karaiskákis
Préveza 54 682 Préveza, Zirós, Párga
Thesprotía 40 804 Igoumenítsa, Soúli, Filiátes
 
██  Periferieininga Ioánnina ██  Periferieininga Árta ██  Periferieininga Préveza ██  Periferieininga Thesprotía
Kommune Periferieining Areal Folketal Hovudsete
1   Ioánnina Ioánnina 402,0 113 978 Ioánnina
2   Kónitsa Ioánnina 949,9 5 296 Kónitsa
3   Pogóni Ioánnina 702,5 6 848 Kalpáki
4   Zagóri Ioánnina 995,3 3 374 Asprángeli
5   Métsovo Ioánnina 366,8 5 432 Métsovo
6   Zítsa Ioánnina 566,3 13 588 Eleoúsa
7   Nord-Tzoumérka Ioánnina 361,5 5 058 Prámanda
8   Dodóni Ioánnina 663,0 7 199 Ajía Kyriakí
9   Árta Árta 436,8 41 600 Árta
10   Sentral-Tzoumérka Árta 515,9 5 498 Vourgaréli
11   Nikólaos Skoufás Árta 225,9 11 356 Péta
12   Jeórjos Karaiskákis Árta 466.7 5 278 Áno Kalendíni
13   Préveza Préveza 381,6 30 841 Préveza
14   Zirós Préveza 386,2 13 079 Filippiáda
15   Párga Préveza 276,5 10 762 Kanalláki
16   Igoumenítsa Thesprotía 426,6 25 698 Igoumenítsa
17   Soúli Thesprotía 501,9 8 759 Paramythiá
18   Filiátes Thesprotía 590,6 6 347 Filiátes

Periferi og periferieiningar

endre

Den tradisjonelle regionen fell i hovudsak saman med periferien Ípiros med desse periferieiningane:

Periferi Hovudstad Areal Folketal 2021[1]
Ípiros
består av:
Ioánnina 9 203 km² 336 856
1 Periferieininga Ioánnina Ioánnina 4 990 km² 160 773
2 Periferieininga Árta Árta 1 662 km² 63 732
3 Periferieininga Préveza Préveza 1 036 km² 54 682
4 Periferieininga Thesprotía Igoumenítsa 1 515 km² 40 804
Totalt Ípiros 9 203 km² 319 991

Historie

endre

Historisk strakk Ípiros seg lenger nord inn i dagens Albania. Det er framleis ein betydeleg gresk minoritet i det sørlege Albania, som grekarane kallar nordlege Ípiros. Hellas fastheldt eit territorielt krav til det sørlege Albania i mange år, men i dag har begge landa godkjent den noverande grensa. Hellas si største uro i dag er ulovleg innvandring av albanarar som søkjer arbeid i Hellas.

Geografi

endre

Ípiros består hovudsakleg av fjellrekkjer som nokre stader når 2 600 moh. I aust formar Píndosfjella ryggrada i Hellas og skil Ípiros frå Makedonia og Thessalía. Mesteparten av Ípiros ligg på vindsida av Píndos. Vindane frå Det joniske havet gjev regionen meir regn enn nokon anna del av Hellas. Denne fordelen er sett tilbake av mangelen på dyrkbar mark og dårleg jordkvalitet. Resultatet er at landbruksproduksjonen i Ípiros alltid har vore blant dei dårlegaste i Hellas. Det vert dyrka tobakk rundt Ioánnina, og det er noko mjølkeproduksjon og fiske, men mesteparten av maten i området må importerast. Det har vorte jamt avfolka gjennom emigrasjon sidan 1800-talet pga. få ressursar og industriar. Folkesetnaden er konsentrert i området rundt Ioánnina som har noko produksjon og serviceindustri. Trass i mange attraksjonar har ikkje Ípiros opplevd den turismen som mange andre delar av Hellas har.

Byar og tettstader

endre

Dei største byane og tettstadene i periferien er:

Tettstad Kommune Folketal 2011[3] Folketal 2021[1]
Ioánnina Ioánnina 65 574 64 896
Árta Árta 21 895 21 798
Préveza Préveza 19 042 19 309
Anatolí Ioánnina 9 798 10 379
Igoumenítsa Igoumenítsa 9 145 9 609
Filippiáda Zirós 4 619 5 207
Katsikás Ioánnina 3 885 5 180
Kardamítsia Ioánnina 3 172 3 662
Eleoúsa Zítsa 3 484 3 536
Exokhí Ioánnina 2 975 3 302
Kónitsa Kónitsa 2 942 2 638
Néa Selévkia Igoumenítsa 2 535 2 590
Kanalláki Párga 2 513 2 542
Métsovo Métsovo 2 503 2 337
Pediní Ioánnina 2 871 2 337
Paramythiá Soúli 2 363 2 291
Párga Párga 2 088 2 216
Grekokhóri Igoumenítsa 1 917 2 140
Filiátes Filiátes 2 512 2 138
Stavráki Ioánnina 1 563 2 120
Kostakií Árta 2 078 2 020
Pérama Ioánnina 1 841 1 943
Loúros Préveza 1 938 1 769

Referansar

endre


Tradisjonelle regionar i Hellas
Thráki • Makedonía • Ípiros • Thessalía • Sentral-Hellas • Attikí • Peloponnes • Dei egeiske øyane • Dei joniske øyane • Kreta