Australsk Antarktis
Australsk Antarktis (AAT; Australian Antarctic Territory) er ein del av Antarktis. Storbritannia gjorde krav på området og sette det under styret til Australia i 1933. Det er det største kravområdet. Etter at Antarktistraktaten tredde i kraft i 1961, seier paragraf 4 at «Denne avtalen anerkjenner, motstrider eller oppretter ikkje territoriale krav. Det skal heller ikkje fremjast nye krav medan avtalen er i kraft» og dei fleste landa i verda har ikkje anerkjent kravområda i Antarktis.[1]
| Australsk Antarktis | |||
| territorium | |||
 | |||
|
|||
| Land |  Australia
| ||
|---|---|---|---|
| Hovudstad | Mirnyj | ||
 Australsk Antarktis 75°00′S 102°30′E / 75°S 102.5°E | |||
 Kart som viser Australsk Antarktis.
| |||
| Wikimedia Commons: Australian Antarctic Territory | |||
Området
endreAustralsk Antarktis består av alle øyane og landområda sør for 60°S og mellom 45°E og 160°E, utanom Adélie Land (136°E til 142°E), som deler området inn i Vestleg Australsk Antarktis (den største delen) og Austleg Australsk Antarktis. Det grensar til Dronning Maud Land i vest og til Ross Dependency i aust. Arealet er estimert til 5 896 500 km².[2]
Området er busett av besetninga på forskingsstasjonane. Australian Antarctic Division administrerer området hovudsakleg ved å halde tre stasjonar (Mawson, Davis og Casey) opne året rundt for forskjellige forskingsprosjekt.
Inndeling
endreTerritoriet er delt inn i ni distrikt, som frå vest til aust er:
| Nr. | Distrikt | Areal (km²) | Vestleg grense | Austleg grense |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Enderby Land | 045° E | 056°25' E | |
| 2 | Kemp Land | 056°25' E | 059°34' E | |
| 3 | Mac. Robertson Land | 059°34' E | 072°35' E | |
| 4 | Princess Elizabeth Land | 072°35' E | 087°43' E | |
| 5 | Kaiser Wilhelm II Land | 087°43' E | 091°54' E | |
| 6 | Queen Mary Land | 091°54' E | 100°30' E | |
| 7 | Wilkes Land | 2 600 000 | 100°30' E | 136°11' E |
| 8 | George V Land | 142°02' E | 153°45' E | |
| 9 | Oates Land | 153°45' E | 160°00' E |
Territoriale farvatn
endreDei territoriale farvatna i Australsk Antarktis er internasjonalt farvatn og strekkjer seg 200 nautiske mil ut frå kysten av Antarktis.
Stasjonar
endre Aktive og nedlagde stasjonar i territoriet, frå vest til aust:
Historie
endreStorbritannia gjorde først krav på Victoria Land den 9. januar 1841 og så på Enderby Land i 1930. I 1933 gjorde ein kongeleg resolusjon at området sør for 60° S og mellom lengdegradane 160° E og 45° E vart overført til Australia.[3]
Grensene til Adélie Land vart fastsett i 1938. I 1947 overførte Storbritannia Heard- og McDonaldøyane til territoriet. Den 13. februar 1954,[4] vart Mawson Station oppretta som den første australske stasjonen på kontinentet.
Anerkjenning av australsk statsvelde
endreAustralia sitt krav om statsvelde over Australsk Antarktis er anerkjent av Storbritannia, New Zealand, Frankrike og Noreg.[5] Japan anerkjenner ikkje dette kravet,[6] og heller ikkje det australske kravet om territorialfarvatna der japanske skip driv kvalfangst.[7]
Gruvedrift i Antarktis
endreDei siste 20 åra har Australia vore i ein debatt om ein skal tillate gruvedrift på det mineralrike kontinentet.[8] Fleire forslag har vorte lagt fram, men alle har vorte avslått.[9]
Kjelder
endre- ↑ «US National Science Foundation - Office of Polar Programs - The Antarctic Treaty». Henta 13. oktober 2012.
- ↑ «National recovery plan for Albatrosses and Giant-petrels: Section 4.1.6 Australian Antarctic Territory, Geography». Australian Government, Department of the Environment, Water, Heritage and the Arts. Arkivert frå originalen den 17. august 2008. Henta 13. oktober 2012.
- ↑ Antarctic and international law: a collection of inter-state and national documents, Volume 2. s. 143. Author: W. M. Bush. Editor: Oceana Publications, 1982. ISBN 0-379-20321-9, ISBN 978-0-379-20321-9
- ↑ «A Brief History of Mawson». Australian Government - Australian Arctic Division. Arkivert frå originalen 27. juli 2008. Henta 13. oktober 2012.
- ↑ «Chapter 6: Antarctic Territories» (PDF). Parliament of Australia. Arkivert frå originalen (PDF) 26. juni 2008. Henta 13. oktober 2012.
- ↑ Steve Irwin Update from Antarktis Arkivert 2010-01-14 ved Wayback Machine. Sea Shepherd website. Henta 13. oktober 2012
- ↑ Austili.edu.au
- ↑ http://www.Antarktis.gov.au/about-Antarktis/fact-files/geologi/mining[daud lenkje]
- ↑ http://www.iol.co.za/scitech/science/environment/no-mining-in-Antarktis-say-aussies-1.1066056?ot=inmsa.ArticlePrintPageLayout.ot
- Denne artikkelen bygger på «Australian Antarctic Territory» frå Wikipedia på engelsk, den 13. oktober 2012.
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
