Bodens kommun

	Bodens kommun
	kommune
	Kommunevåpen
	Kommunevåpen
Land	Sverige
Len	Norrbottens län
Landskap	Lappland
Del av	Norrbotten, Q61679797, Q61669431
Areal	4 285,13 km²
- land	4 007,86 km²
- vatn	277,27 km²
Folketal	27 642 (2011)
	; Bodens kommun; 65°50′00″N 21°43′00″E / 65.833333333333°N 21.716666666667°E
	Wikimedia Commons: Boden Municipality

Boden kommune er ein kommune i Norrbottens län i landskapet Norrbotten i Sverige. Kommunen grensar til nabokommunane Jokkmokk, Gällivare, Överkalix, Luleå og Älvsbyn. Administrasjonssenteret i kommunen er Boden.

Administrativ historikk endre

Det opphavlege soknet Överluleå braut i 1831 ut frå Nederluleå. Når kommunalreformen frå 1862 tredde i kraft vart soknet innretta som Överluleå landskommune. I 1892 braut Ederfors landskommune ut frå Överluleå, og i 1896 vart den raskt veksande garnisonsbyen Boden eit municipalsamhälle innan Överluleå landskommune. I 1919 braut Boden ut for å danne Bodens stad. Kommunalreformen i 1952 påverka ikkje området. I 1967 vart Överluleå gjenforeint med byen, og kommunen fortsette under namnet Bodens stad; Gunnarsbyns församling frå Råneå landskommune vart òg innlema i kommunen. I 1971 vart Bodens kommune slik han er i dag danna, då Edefors landskommune vart slått saman med Bodens stad.

Historie endre

Urtid endre

Fornminnet i Alträsk utanfor Boden har saman med andre i Jokkmokk, Vuollerim og Överkalix lagt grunn for den nye forståinga av den norrländske urtida. Buplassvollane i Alträsk har vorte datert til å vere 7000 år gamle.

Yngre jernalder endre

I Hedan har det vorte gjort funn frå kommunikasjon (handel o.l.) med sørlege Sverige i den yngre jernalderein på 1000-talet. I Hedan-området vart òg kommunen sin første kyrkje bygd, men denne ligg no i ruinar.

Mellomalderen endre

Første gongen Boden (som Bodebyn) vart nemnt skriftleg var i eit riksskatteinnkrevingsskrift frå 1539.

Moderne historie endre

Överluleå kyrkje vart bygd i 1827, og sentrum vart dermed flytta frå Hedan til Bodträsket.

Sidan slutten av 1800-talet har både Stambanan genom övre Norrland (Stockholm–Haparanda) og Malmbanan (Luleå–Narvik) gått gjennom kommunen.

På byrjinga av 1900-talet byrja ein å etablere fort og garnison (Bodens fästning) i byen for å verne den viktige stillinga til staden. Den største risikoen vart rekna å vere åtak austfrå, frå Russland. Fram til 1990-åra var arbeidsmarknaden i kommunen prega av arbeidet i garnisonen, og dessutan garnisonssjukehuset som vart bygd i nærleiken av kasernane. På 90-talet vart sjukehuset flytta til Södre Sunderbyn i Luleå kommune.

Geografi endre

Tettstader endre

Boden kommune hadde seks tettstader (tätorter) i 2005. Folketalet i tabellen er frå 31. desember 2005.^[2]

#	Tettstad	Innbyggjarar
1.	Boden	18 680
2.	Sävast	3 121
3.	Harads	558
4.	Unbyn	481
5.	Vittjärv	429
6.	Bodträskfors	205

Småstader endre

I tillegg til dei seks tettstadane finst det òg 15 småstader (småorter) i kommunen:

#	Småstad	Innbyggjarar
1	Svartlå	197
2	Södra Bredåker	195
3	Gunnarsbyn	169
4	Norra Bredåker	137
4	Sörbyn	137
6	Degerbäcken	120
7	Brännberg	114
8	Österåker	84
9	Svartbjörsbyn (nordleg del)	72
10	Buddbyn (sørleg del)	69
11	Buddbyn (nordleg del)	67
12	Sävastnäs	59
13	Överstbyn	57
14	Skòg	54
15	Åbergstorp	51