Christopher Hansteen

norsk fysikar, astronom og professor
Denne artikkelen handlar om fysikaren og astronomen. For andre tydingar av oppslagsordet, sjå Christopher Hansteen (fleirtyding).

Christopher Hansteen (26. september 178415. april 1873) var ein norsk fysikar og astronom. Han var professor i astronomi og nytta matematikk ved «Det kongelege Frederiks Universitet i Christiania», no Universitetet i Oslo 1816–1861. Hansteen var ein sentral person i norsk og internasjonal vitskap på 1800-talet. Han redigerte almanakken i ei årrekkje, var medlem av tilsynskomiteen for mål og vekt og ein komite for reorganisering av Noregs skulevesen. Som direktør for den geografiske oppmålinga tok han initiativ til kartlegginga av seglingstilhøva langs norskekysten. Hansteen grunnla òg observatoriet til universitetet, som framleis er i sentrum av Oslo.

Christopher Hansteen

Fødd26. september 1784
Christiania, Oslo
Død11. april 1873
Christiania, Oslo
NasjonalitetNoreg
Områdefysikk, geofysikk, astronomi
Yrkefysikar, astronom, universitetslærar, geofysikar
InstitusjonarUniversitetet i Oslo
Alma materKøbenhavns Universitet
Oslo katedralskole
DoktorgradsrettleiarHans Christian Ørsted
BarnAasta Hansteen
MedlemRoyal Society
Det Norske Videnskaps-Akademi
Vitskapsakademiet i St. Petersburg
Kungliga Vetenskapsakademien
American Academy of Arts and Sciences
Det Kongelige Norske Videnskabers Selskab
Det prøyssiske vitskapsakademiet
Kungliga Vetenskaps- och Vitterhetssamhället i Göteborg
Kungliga Krigsvetenskapsakademien
Det bayerske vitskapsakademiet

I løpet av den lange karrieren sin gjennomførte Hansteen fleire ekspedisjonar i og utanfor Noreg. Frå 1828 til 1830 deltok han i ein regjeringsstøtta ekspedisjon til det vestlege Sibir, som blant anna hadde som siktemål å fastslå om jorda har ein eller to magnetiske aksar. Dette førte til utgjevinga av reiseskildringa Ferd-Erinnerungen aus Sibirien (1854, på norsk som Ferd-Erindringer i 1859), medan forskningsresultata vart publisert i 1863 under tittelen Resultate magnetischer Beobachtungen. Hansteen påpekte sambandet mellom magnetfeltet til jorda og nordlyset, og var tidleg ute med å skildre nordlysovalen.

Han deltok òg i arbeidet med Struvemeridianen. Eit krater og eit fjell på månen er kalla opp etter Christopher Hansteen. Han er avbilda på norsk frimerke NK903 (1984).

Han var far til Aasta Hansteen.

Utmerkingar endre

Hansteen vart i 1847 utnemnd til kommandør av St. Olavs Orden og vart 21. august 1855 forfremma til storkors «for udmærket Videnskabelighed».[1] Han var òg riddar av Dannebrogordenen.

Bibliografi endre

Kjelder endre

  1. Den Kongelege norske Sankt Olavs orden 1847-1947, utgjeve av ordenskanselliet ved O. Delphin Amundsen, Oslo: Grøndahl & Søns Forlag, 1947, s. 3.

Bakgrunnsstoff endre