Sinober
(Omdirigert frå Cinnabaritt)
Sinober eller cinnabaritt er eit raudt mineral, ein trigonal modifikasjon av kvikksølv(II)-sulfid, HgS. Det inneheld i rein tilstand 86,2 % kvikksølv og er det klårt viktigaste kvikksølvmineralet. Større førekomstar finst i Spania (Almadén), Slovenia (Idrija), Italia (Monte Amiata), Kina (Hunan-provinsen), Russland (Ural), Mexico og USA (California). Mineralet vart tidlegare brukt som raud målarfarge, men er erstatta av kunstig framstilt sinober. Ein svart, kubisk modifikasjon av HgS finst i naturen som det langt sjeldnare mineral metacinnabaritt.
Sinober | |
![]() Sinober | |
Generelt | |
---|---|
Kategori | Sulfidmineral |
Kjemisk formel | Kvikksølv(II)sulfid, HgS |
Strunz-klassifisering | 02.CD.15a |
Krystallsymmetri | Trigonal trapezoeder H-M-symbol: 3 2 Romgruppe: P31 2 1 |
Einingscelle | a = 4,145(2) Å, c = 9,496(2) Å, Z=3 |
Identifikasjon | |
Farge | Kaminraudt, mot brunraud og blygrå |
Krystallform | Romboeder til tavleforma; korna til massive og som skorper |
Krystallsystem | Trigonal |
Tvilling | Enkkle kontakttvillingar, tvillingplan {0001} |
Kløyv | prismatisk {1010}, perfekt |
Brot | Ujamn til undermuslig |
Fastleik | Kan lett skjerast |
Mohs hardleiksskala | 2–2,5 |
Glans | Diamantaktig til matt |
Strekfarge | Skarlagen |
Transparens | Gjennomsiktig i tynne delar |
Spesifikk vekt | 8,176 |
Optiske eigenskapar | |
Optiske eigenskapar | Einaksa (+) |
Brytingsindeks | nω = 2,905 nε = 3,256 |
Dobbeltbryting | δ = 0,351 |
Oppløyselegheit | 1,04 x 10-25 g per 100 ml vatn[1] |
Kjelder | [2][3][4] |
Namnet er av orientalsk opphav, der siste delen kan ha samanheng med arabisk apar, 'raudt støv'. Det har kome til norsk over gresk kinnabari, fransk cinabre' og tysk Zinnober.
KjelderEndra
- «Sinober», Store norske leksikon, 14. februar 2009, henta 14. februar 2014
- ↑ Meyers, J. (1986). Chem. Ed. 63. s. 689. Missing or empty
|title=
(hjelp); - ↑ Mineral Handbook
- ↑ Mindat
- ↑ Webmineral