Francesco Geminiani
Francesco Xaverio Geminiani (fødd 5. desember 1687 i Lucca, daud 17. september 1762 i Dublin) var ein italiensk komponist og fiolinvirtuos.
| Francesco Geminiani | |||
 Francesco Geminiani | |||
| Fødd | 1687 | ||
|---|---|---|---|
| Fødestad | Lucca i Italia | ||
| Død | 17. september 1762 (75 år) | ||
| Dødsstad | Dublin i Irland | ||
| Fødenamn | Francesco Xaverio Geminiani | ||
| Opphav | Republic of Lucca, Kongeriket Storbritannia | ||
| Periode | Barokken | ||
| Aktiv | 1716-1761 | ||
| Sjanger | Concerto, kammermusikk, orkestermusikk | ||
| Verka som | Komponist | ||
Liv
endreGeminiani var fødd i Lucca der han blei døypt den 5. desember 1687. Faren gav han den første musikkundervisninga. Opplæring i fiolinspel fekk han av Carlo Ambrogio Lonati i Milano, og seinare av Arcangelo Corelli i Roma. Undervisning i komposisjon kan han ha fått av Alessandro Scarlatti. Etter avslutta utdanning i 1707 vart han fiolinist ved orkesteret i heimstaden, og frå 1711 førstefiolinist og dirigent ved operaorkesteret i Napoli. I 1714 reiste han til London der han ved hjelp av mesénen William Capell, 3. jarl av Essex kunne undervise og komponere. Geminiani gjorde fleire vellukka konsertreiser til Irland i 1730-åra som stadfesta ryktet hans som virtuos.
Saman med Georg Friedrich Händel oppførte Geminiani fiolinkonsertane sine ved hoffet til kongen i London. Etter ei reise til Paris kring 1750 valde han å slå seg ned der, men vendte attende til England i 1755. Hans føretaksmessige aktivitetar veksla mellom eit mislukka forsøk på å gje ut eit musikktidsskrift, nokre ikkje helt vellukka forsøk på å drive kunsthandel (òg av eigne måleri), forfattarskap av musikkteoretiske verk, samt å leve av virtuositeten sin. Frå 1759 var han konsertmeister hos Charles Coote, Earl of Bellamont i Dublin.
På ei reise til Dublin i 1761 stal ein tenar eit nesten ferdig verk, og ifølge slektningane til Geminiani vart han så sjokkert over det tapte arbeidet at det medverka til ein for tidleg død året etter.
Musikk
endreIfølgje den store engelske musikkteoretikaren Charles Burney plasserte Concerti grossi op. 3 (1733) Geminiani «som den fremste av alle levende meistrar». Ein typisk arbeidsmåte var å ta enklare originalar, til dømes Corellis fiolinsonatar op 5 og utbrodere dei på ein særs sjølvstendig måte. Burney karakteriserte denne arbeidsmåten som «musikalsk kokekunst».[1]
Geminiani sine samtidige roste han for hans «harmoniske dugleik». Musikkhistorikaren Hawkins skildra modulasjonsteknikken hans som banebrytande sidan han braut reglane for overgang frå ein toneart til ein annan, og han rekna Geminiani som ein av dei komponistar som frigjorde musikken frå «lovmessige band som vart prøvd handheva utan autoritet».
Verk
endre- 42 concerti grossi op.2, op.3 og op.7
- Art of Playing the Violin (London (1751)
- 26 fiolinkonsertar
- 24 triosonatar for 2 fiolinar og generalbass
- Nokre solosonatar
- Læreverket The Art of Accompaniment on the Harpsichord, Organ, etc. (1754), Lessons for the Harpsichord, Art of Playing the Guitar (1760).
- Sonatar for fiolin og generalbass
Kjelder
endre- Denne artikkelen bygger på «Francesco Geminiani» frå Wikipedia på bokmål, den 2. mai 2010.
- Wikipedia på bokmål oppgav desse kjeldene:
- Basert på tysk og engelsk Wikipedia pr 08.03.2009
- ↑ «the art of musical cookery»
Bakgrunnsstoff
endre- Verk av og om Francesco Geminiani i katalogen til det tyske nasjonalbiblioteket
- Biografi om Francesco Geminiani (engelsk)