Leikanger prestegjeld

Leikanger prestegjeld var eit stort prestegjeld i Sogn som omfatta Leikanger hovudsokn (i noverande Leikanger kommune) og annekssoknene Feios, Fresvik og Vangsnes (i noverande Vik kommune), Tjugum (i noverande Balestrand kommune) og Fjærland (i noverande Sogndal kommune). Prestegjeldet høyrde til Indre Sogn prosti. Leikanger har hatt 29 prestar etter reformasjonen. To av dei vart nesten biskopar, og ein vart statsråd. Den lengstsitjande er Jens Engelsøn (42 år) og den med kortast tid i kallet er Hans Arctander (1 år).

Leikanger kyrkje og prestegard fotografert av Anders Beer Wilse i 1941.

Leikanger, fotografert av Per Olav Bøyum i 2006.

Erik Nordal, sokneprest 1618-1658, måla av Elias Fiigenschoug i 1641.

Jens Bugge, sokneprest 1658-1684, og kona Christine Dorothea Skjelderup måla av Elias Fiigenschoug i 1661.

Baldersteinen med Leikanger kyrkje i bakgrunnen, måla av Hans Leganger Reusch tidleg på 1800-talet.

Fresvik kyrkje fotografert av Anders Beer Wilse i 1941.

Feios kyrkje fotografert av Jan-Magne Rinde i 2008.

Tjugum kyrkje (1610-1862) måla av Thomas Fearnley i 1839.

Fjærland kyrkje fotografert av Tore Sætre i 2012.

Prestar i Leikanger før 1536

Jon Røg var den siste katolske og fyrste lutherske presten i Leikanger. Ein kjenner ikkje andre prestar i katolsk tid, forutan ein Hr. Otto.

Prestar i Leikanger 1537-1848

Tidlegare stod det fire kyrkjer i noverande Leikanger sokn, og alle hadde sin eigen prest. Ved reformasjonen tok Leikangerpresten over dei tre kyrkjene på Hamre, Henja og Njøs, som så vart nedlagde i tida mellom 1544 og 1686. Det var på 1500- og 1600-talet prestegjeldet voks og etter kvart femnde om storparten av Midtre Sogn.

År	Namn
1522-1552	Jon Røg (d. 1569)
1550-1565	Erik Loss (d. 1589)
1565-1607	Jens Engelsøn
1607-1617	Hans Kruse (d. 1625)
1617-1618	Hans Nielsen Arctander (d. 1618)
1618-1658	Erik Nordal (1591-1658)
1658-1684	Jens Bugge (1631-1684)
1685-1718	Samuel Bugge (1663-1718)
1719-1750	Iver Iversen Leganger (1680-1750)
1750-1764	Gerhard Geelmuyden (1704-1764)
1764-1782	Ole Bernhoft Friis (1727-1782)
1783-1789	Niels Frantzsøn Wolff (1741-1789)
1789-1816	Anders Daae (1758-1816)
1816-1822	Niels Norman (1770-1836)
1823-1839	Peter Johan Norman (1779-1839)
1840-1848	Søren Wilhelm Thorne (1804-1878)

Prestar i Leikanger 1849-1999

Leikanger prestegjeld vart delt i 1849, slik at soknene Vangsnes, Tjugum og Fjærland vart skilde ut som Balestrand prestegjeld. Dette skjedde på skiftet etter Søren Wilhelm Thorne, slik at den nye presten vart sokneprest i Leikanger, medan kapellan Harald Ulrik Sverdrup vart sokneprest i Balestrand.

År	Namn
1849-1869	Johan David Haslund (1812-1849)
1870-1878	Iver Olaus Widerøe (1824-1916)
1878-1884	Jakob Sverdrup (1845-1899)
1884-1896	Jakob Walnum (1851-1925)
1897-1923	Fredrik Vilhelm Bull-Hansen (1852-1923)
1923-1960	Sverre Daae (1890-1968)
1960-1965	Einar Bjorvand (1916-1984)
1965-1975	Oddmund Hjermann (f. 1921)
1975-1985	Bjarne Imenes (f. 1948)
1986-1988	Einar Hansen (f. 1948)
1989-1990	Tore Wigen (f. 1940)
1990-2007	Kjell Sæter (f. 1951)

Prestar i Leikanger etter 1999

1. august 1999 vart soknene Feios og Fresvik overførte frå Leikanger til Vik prestegjeld, i tråd med dei nye kommunegrensene frå 1992. Etter dette var Leikanger prestegjeld identisk med Leikanger sokn, fram til ordninga med prestegjeld vart avskaffa i 2004. Etter dette er prestane tilsette i prostia. Kjell Sæter heldt fram som sokneprest i Leikanger, og i tillegg fekk han Norum sokn i Sogndal kommune som ein del av sitt tenesteområde. Då han gjekk over i stillinga som prostiprest i Indre Sogn prosti i 2008, vart han etterfylgd av Egon Askvik som sokneprest i Leikanger og Norum.

År	Namn
2008-2016	Egon Askvik (1958-2016)
2017 -	Vegard Bondevik Lie

Kapellanar i Leikanger

Sokneprestane i det store prestegjeldet har halde seg med kapellanar sidan Erik Nordal si tid. Til å byrja med var det snakk om personelle kapellanar, som dei løna sjølve. Mellom kapellanane er namna Bugge, Leganger og Daae gjengangarar. Nokre av desse vart seinare sokneprestar i Leikanger eller granneprestegjelda. Ein av desse var Ludvig Daae, som seinare vart prest og kyrkjeeigar i Lindås. Ein annan var Jørgen Johan Ibsen (1724-1801), personellkapellan 1754-1761 og bror til Henrik Ibsen sin tippoldefar.

Leikanger Residerende Kapellani

Leikanger Residerende Kapellani vart oppretta i 1742. Stillinga som residerande kapellan vart teken bort då prestegjeldet vart delt i 1849.

År	Namn
1764-1775	Jakob Jersin
1776-1785	Magnus Wigeboe
1785-1789	Anders Daae
1789-1793	Casper Junghans
1793-1796	Johan Peter Cappelen
1796-1797	Leonard Irgens
1797-1805	Hans Rasmus Astrup
1805-1814	Niels Andreas Boserup
1814-1823	Ludvig Daae
1823-1829	Ledig grunna mangel på søkjarar
1829-1835	Fredrik Geelmuyden
1835-1839	Truls K. Koch
1839-1844	Jacob Andreas Lindeman
1845-1849	Harald Ulrik Sverdrup

Kjelder

• Terje Eggum (1999). Leikanger kyrkje : frå mellomalderen til idag. Leikanger: Skald forlag. ISBN 8279590099.