Reaktiv last

Reaktiv last eller blindlast er den reaktive delen av ein elektrisk impedans. Omgrepet er mest nytta i samband med vekselstraumsystem. Reaktiv impedans kan vera induktiv eller kapasitiv og absorberer ikkje energi. I staden blir energien mellombels lagra i den reaktive delen av impedansen. Elektriske maskinar, som transformatorar og motorar, trekkjer ein straum som er ortogonal med spenninga (faseforskyvd 90° i høve til spenninga), som tener til å bygga opp magnetfelta i maskinane. Den reaktive delen av lastimpedansen absorberer ikkje effekt, men lagrar energi mellombelt fram til spenninga snur; dvs. den reaktive delen vil motta energi i ein halvperiode og avgje han i neste halvperide. I elnettet, der frekvensen er på 50 Hz, varer ein halvperiode 100 ms.

Kompleks impedans dekomponert i ein Ohmsk motstand $R$ og ein reaktiv del $X$.

Lastimpedansen kan uttrykkast

$Z=R+jX=|Z|e^{j\theta },$

der $R$ er den reelle delen av impedansen (den Ohmske motstanden), $j={\sqrt {-1}}$ er den imaginære eininga, $X$ er talverdien til den reaktive delen (reaktansen) og $\theta$ er fasevinkelen mellom straumen og spenninga.

Når lasta er reaktiv må kjelda (generatoren) tilføra lasta både reell og reaktiv effekt; denne må overførast via kabelen som bind saman generatoren og lasten, noko som fører til eit ekstra effekttap i leiarane. Om straum og spenning er i fase er den reaktive effekta null. Ein freistar difor å redusera fasevinkelen $\phi$ mellom straum og spenning, ved å gjera lasta mest muleg Ohmsk (reell). Indusksjonsmotorar til dømes representerer ein induktiv last, som fører til at det flyt ei reaktiv effekt i leirarane, som i sin tur fører til effekttap. Indusksjonsmotor er svært utbreidde, så for å redusera tapet vert det ofte plassert ei kapasitiv last i parallell med den induktive lasta, for å redusera den reaktive effekten. Energiselskapa kan setta energiprisen til industrien slik at han blir proporsjonal med $\varphi$.

Sjå òg

• Reaktiv effekt