Det svenske Sametinget
Det svenske Sametinget (nordsamisk Sámediggi, lulesamisk Sámedigge, sørsamisk Saemiedigkie) er ein særskild svensk organisasjon for samane i Sverige som både omfattar eit statleg forvaltingsorgan og eit folkevald parlament.[1]
| Det svenske Sametinget | |||
 Sametinget sin kanslibygning i Kiruna. | |||
| Type | Svensk statleg forvaltingsstyresmakt | ||
|---|---|---|---|
| Skipa | 1. januar 1993 | ||
| Hovudkontor | Adolf Hedinsvägen 58, Kiruna | ||
| Ordförande Styrelseordförande Kanslichef | Stefan Mikaelsson (Min Geaidnu) Håkan Jonsson (Jakt- och fiskesamerna) Anja Taube | ||
| Nettstad | http://www.sametinget.se/ | ||
Sametinger har som hovudmål å arbeida for ein levande samisk kultur.[1] Med til dette reknar ein samisk næringsverksemd, som reindrift. Elles driv tinget fordeling av statlege middel frå Samefonden, forvaltar samisk utdanning og leier samisk språkarbeid. Det skal også informera om samiske tilhøvet. Oppgåvene til Sametinge er regulerte av Sametingslagen (SFS 1992:1433).[2]
Historie endre
Opprettinga av Sametinget kom som resultat av fleire tiårs arbeid for politiske rettar, og i 1982 sette den svenske regjeringa i gang arbeidet med ei utgreiing, Samerättsutredningen. Regjeringa var likevel ikkje viljug til å gå lenger enn til eit organ med avgrensa påverknadskraft. I 1993 vart Sametinget grunnlagt som ei statleg myndigheit og eit folkevald organ. Som statleg myndigheit er Sametinget likevel tvinga til å setje i kraft den politikken som den svenske riksdagen og regjeringa fattar, noko som kan gå imot politikken til dei samiske partia.
Tilsvarande sameting finst også i Noreg (Sametinget i Noreg, oppretta 9. oktober 1989) og Finland (Sametinget i Finland, oppretta 1. januar 1996).
Plassering og bygning endre
Det svenske sametinger har ingen fast parlamentsbygning. Forvaltingsdelen (Kansliet) har tilhald i Kiruna, med lokalkontor i Jokkmokk, Tärnaby og Östersund.
Etter ein lovnade frå statsminister Göran Persson i 2004 utreda Statens fastighetsverk (forvaltingsorganet for faste eigedommar i Sverige) ein sametingsbygning, og presenterte utredinga i 2005. Året etter blei det halde ein arkitektkonkurranse som Murman arkitekter frå Stockholm vann med bidraget BADJÁNEAPMI. Prosjektet blei forseinka av usemje om tomta - gruveselskapet i Kiruna, LKAB, motsette seg den utpeikte tomta, og Statens fastighetsverk trekte tilbake stønaden til prosjektet ettersom den bygde på denne tomta. Den nye allianseregjeringa gjekk likevel inn for at ein skulle fortsetja arbeidet. Etter forhandlingar mellom LKAB, Sametinget og Kiruna kommune blei det semje om ei ny tomt nær gamle gruvetår i Tuolluvaara og det nye rådhuset som skulle byggjast i Kiruna i samband med Kiruna byforvandling. Gjennomføringa av prosjektet er likevel framleis usikkert i 2017, utan budsjettert stønad og med nye invitasjonar frå Jokkmokk og Arvidsjaur.[3]
Folkevalde endre
Sametinget har 31 folkevalde representantar.
I 2001 var det 6 701 registrerte røysteføre samar i Sverige. I 2017 hadde nær 9 000 registrert seg. Ein reknar med det finst 20 000-35 000 samer i Sverige.[1]
Etter sametingsvalet 2005 var seks parti representert på tinget:
- Jakt- och fiskesamerna
- Sámiid Riikabellodat (Samelandspartiet)
- Samerna
- Vuovdega (Skogssamerna)
- Guovssonásti
- Min Geaidnu (Mijá Gäjnno eller Mijjen Geajnoe, tyder «Vår veg»)
Sjå også endre
Kjelder endre
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Folkvalt organ och myndighet, Sametinget, 27. januar 2017, arkivert frå originalen 29. juli 2017, henta 29. juli 2017
- ↑ Organisation, Sametinget, 11. januar 2016
- ↑ Parlamentsbyggnad, Sametinget, 18. april 2017
