Vederbuk
Vederbuk, også kjend som id og hirsling, er ein vandrefisk i karpefamilien som lever i brakkvatn, rennande vatn og i nokre innsjøar. Ein gul variant av fisken blir kallar gullvederbuk og blir brukt som prydfisk i dammar.
| Vederbuk | |
 Vederbuk | |
| Status | |
Status i verda:  LivskraftigStatus i Noreg: Livskraftig[1]
| |
| Systematikk | |
| Rike: | Dyr Animalia |
| Rekkje: | Ryggstrengdyr Chordata |
| Underrekkje: | Virveldyr Vertebrata |
| Klasse: | Actinopteri |
| Orden: | Karpefisk Cypriniformes |
| Familie: | Karpefamilien Cyprinidae |
| Slekt: | Leuciscus |
| Art: | Vederbuk L. idus |
| Vitskapleg namn | |
| Leuciscus idus | |
Han blei tidlegare nytta som matfisk, men blir i dag hovudsakleg rekna som ein god sportsfisk.
Skildring
endreVederbuken har ein grågrøn rygg medan undersida er kvit eller gulaktig. Fisken kan bli opptil 1 m og vega 8 kg, men er mindre i Noreg.
Han er ein rovfisk som kan leva på insekt, sniglar, krepsdyr og muslingar. Ettersom dei blir eldre kan dei òg ta småfisk.
Fiskane blir kjønnsmogne 5–6 år gammal for hannar og eit par år etter for hoer. Dei gyt om våren i elvar, der egga klistrar seg til grus eller plantar. Egga klekker etter 10–20 dagar.
Utbreiing
endreI Noreg finn ein særleg vederbuk søraust i landet.[2] Fisken finst naturleg nord i Europa og austover til Sibir, men finst i dag òg vilt i USA etter at fiskar rømde til Potomacelva frå ein statleg dam under ei oversvømming i 1889. Det er òg mistanke om at han er sett ut ulovleg i fleire vatn på New Zealand.
Kjelder
endre- Denne artikkelen bygger på «Id (fisk)» frå Wikipedia på svensk, og «Ide» frå Wikipedia på engelsk den 16. desember 2005.
- http://home.online.no/~lraakil/Ferskvannsfisk/Vederbuksiden.htm Arkivert 2005-09-05 ved Wayback Machine.
- Referansar
- ↑ Hesthagen T, Wienerroither R, Bjelland O, Byrkjedal I, Fiske P, Lynghammar A, Nedreaas K og Straube N (24. november 2021). «Fisker: Vurdering av vederbuk Leuciscus idus for Norge. Norsk rødliste for arter 2021.». Artsdatabanken. Henta 14. mars 2022.
- ↑ «Artsdatabankens artsopplysningar». Artsdatabanken. 14. mars 2022. Henta 14. mars 2022.
