Blood Falls

	Blood Falls
	blodfall
	Blood Falls frå Taylorbreen til den isdekte flata på Lake Bonney i Taylor Valley.
Land	Antarktis
Del av	Taylorbreen
Stad	Victoria Land
- koordinatar	77°43′S 162°16′E / 77.717°S 162.267°E
Administrert under	Antarktistraktaten
	; Blood Falls; 77°43′20″S 162°16′24″E / 77.722194444444°S 162.27344444444°E
	Blood Falls (Antarktis)
	Wikimedia Commons: Blood Falls

Blood Falls er ei utstrøyming av jernoksidhaldig saltvatn ved tunga av Taylorbreen og ut på den isdekte overflata av West Lake Bonney i Taylor Valley i McMurdo Dry Valleys i Victoria Land i Aust-Antarktis.

Det jarnrike hypersalte vatnet strøymer sporadisk ut frå små sprekker i isen. Saltvatnet kjem frå eit basseng av ukjend storleik kring 400 meter under isen, fleire kilometer frå staden der vatnet strøymer ut i Blood Falls.

Det raudaktige vatnet vart funnen i 1911 av den australske geologen Griffith Taylor, som først utforska dalen som har fått namn etter han.^[1] Dei antarktiske pionerane meinte først at raudfargen kom frå raudalgar, men seinare vart det vist at det kom frå jernoksid.

Geokjemi

Dårleg oppløyst vasshaldig jernoksid vert avsett på overflata av isen etter jernion som finst i flytande saltvatn vert oksidert i kontakt med atmosfærisk oksygen. Dei meir oppløyselege jerniona vert først oppløyst i gammalt sjøvatn som er fanga i eldgamle lommer av vatn frå Sørishavet, då ein fjord vart isolert av isbre under miocen, for kring 5 million år sidan då havnivået var høgare enn i dag.

I motsetnad til dei fleste isbreane i Antarktis er ikkje Taylorbreen frosen ned til berggrunn, truleg på grunn av det salthaldige, eldgamle vatnet nedanfor. Det opphavlege sjøvatnet vart konsentrert til saltlake med ein salinitet som er to til tre gonger meir enn standard havvatn.^[2]

Mikrobielle økosystem

Eit skjematisk tverrsnitt av Blood Falls som syner korleis subglasiale mikrobielle samfunn har overlevd i i kulden og mørket, og fråveret av oksygen for millionar av år i saltlaken under Taylorbreen.

Kjemiske og mikrobielle analysar indikerer både at sjeldne subglasiale økosystem av autotrofe bakteriar utvikla seg til å forvandle sulfat og jernhaldige ion.^[3]^[4] I følgje geomikrobiolog Jill Mikucki ved Dartmouth College inneheld vassprøvar frå Blood Falls minst 17 forskjellige mikrobar, og nesten ikkje noko oksygen.^[3] Ei forklaring kan vere at mikrobane nyttar sulfat som katalysator til å respirere med jernhaldige ion og omvandle sporstoffa av organisk stoff som finst i dei. Ein slik omvandlingsprosess er aldri observert i naturen tidlegare.^[3]

Ein gåtefull observasjon er at både Fe²⁺ og SO₄^2–ion eksisterer samstundes under oksygenfattige forhold. Det finst ikkje sulfidanion (HS^–) i systemet. Dette indikerer ein innvikla og dårleg forstått vekselverknad mellom dei biokjemiske syklusane for svovel og jern.

Implikasjonar for snøballjord-hypotesen

I følgje Mikucki et al. (2009) vart det subglasiale bassenget forsegla for 1,5 til 2 millionar år sidan og omgjort til ein slags «tidskapsel» og isolerte dei gamle mikrobane for så lang tid at dei utvikla seg uavhengig av andre liknande, marine organismar. Dette forklarar korleis andre mikroorganismar kan ha overlevd om jorda vart fullstendig isdekt, slik hypotesen om snøballjorda seier.

Eit isdekt hav kan berre ha vore refugium for mikrobielle økosystem då jorda kanskje var dekt av isbrear i tropane under proterozoikum for kring 650–750 millionar år sidan.

Implikasjonar for astrobiologi

Forskarane har her funne mikrobar på ein så uvanleg stad under så ekstreme tilhøve utan å bore djupe hol i isen, slik at ein risikerer å forureine miljøet under isen.

Studiet av ekstreme miljø på jorda er nyttig for å forstå under kva forhold liv kan tilpasse seg. Ein kan då vurdere muligheita for liv andre stader i solsystemet, som på Mars eller Europa, ein isdekt måne kring Jupiter. Forskarar ved NASA Astrobiology Institute spekulerer i om desse klodane kan ha subglasialt flytande vatn der ein kan ha liv, verna frå ultrafiolett og kosmisk stråling som finst på overflata.^[5]^[6]^[7]

Sjå òg

Ekstremofilar (bakterie som lever under ekstreme tilhøve)
- Psykrofil (bakterie som motstår kulde)
Liv på Mars

Kjelder

Denne artikkelen bygger på «Blood Falls» frå Wikipedia på engelsk, den 25. januar 2014.
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:

↑ Ohio State University (5. november 2003). «Explanation offered for Antarktis's 'Blood Falls'». ScienceDaily (Nov. 5, 2003). Henta 25. januar 2014.
↑ Horita, Juske (2009). «Isotopic evolution of saline lakes in low-latitude and polar regions». Aquatic Geokjemi 15 (1): 43–69. doi:10.1007/s10498-008-9050-3. |access-date= requires |url= (hjelp)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Grom, Jackie (16. april 2009). «Ancient ecosystem discovered beneath antarctic glacier». ScienceNOW Daily News. Henta 25. januar 2014.
↑ Mikucki, Jill A.; Ann Pearson; David T. Johnston; Alexandra V. Turchyn; James Farquhar; Daniel P. Schrag; Ariel D. Anbar; John C. Priscu; Peter A. Lee (2009). «A contemporary microbially maintained subglacial ferrous "ocean"». Science 324 (5925): 397–400. Bibcode:2009Sci...324..397M. PMID 19372431. doi:10.1126/science.1167350. Henta 25. januar 2014.
↑ Dolci, Wendy; Linda Billings; Helen Matsos (25. januar 2014). «Library of Resources « NASA Astrobiologi Institute «» (astrobiologi.nasa.gov/nai). NASA Astrobiologi Institute (NAI). Henta 25. januar 2014. ^{[daud lenkje]}
↑ «Life – goal 1: Determine if life ever arose on Mars». Mars Exploration. 5. oktober 2005. Henta 11. januar 2013.
↑ «The case av missing Mars water» (science.nasa.gov). Science@NASA. 5. januar 2001. Henta 25. januar 2014. ^{[daud lenkje]}

Litteratur

Lerman, Abraham; G.W. Luther III (ed.) (1. februar 2009). «Special Issue: Saline Lakes and Global Change». Aquatic Geokjemi (Springer) 15 (1-2): 1–348. ISSN 1380-6165. doi:10.1007/s10498-008-9058-8. Henta 28. april 2009. ^{[daud lenkje]}
Green, William; W. Lyons (2009). «The saline lakes av McMurdo Dry Valleys i Antarktis». Aquatic Geokjemi 15 (1): 321–348. doi:10.1007/s10498-008-9052-1. |access-date= requires |url= (hjelp)

Bakgrunnsstoff

[1] Ohio State University (5. november 2003). «Explanation offered for Antarktis's 'Blood Falls'». ScienceDaily (Nov. 5, 2003). Henta 25. januar 2014.

[2] Horita, Juske (2009). «Isotopic evolution of saline lakes in low-latitude and polar regions». Aquatic Geokjemi 15 (1): 43–69. doi:10.1007/s10498-008-9050-3. |access-date= requires |url= (hjelp)

[ScienceNOW-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Grom, Jackie (16. april 2009). «Ancient ecosystem discovered beneath antarctic glacier». ScienceNOW Daily News. Henta 25. januar 2014.

[4] Mikucki, Jill A.; Ann Pearson; David T. Johnston; Alexandra V. Turchyn; James Farquhar; Daniel P. Schrag; Ariel D. Anbar; John C. Priscu; Peter A. Lee (2009). «A contemporary microbially maintained subglacial ferrous "ocean"». Science 324 (5925): 397–400. Bibcode:2009Sci...324..397M. PMID 19372431. doi:10.1126/science.1167350. Henta 25. januar 2014.

[5] Dolci, Wendy; Linda Billings; Helen Matsos (25. januar 2014). «Library of Resources « NASA Astrobiologi Institute «» (astrobiologi.nasa.gov/nai). NASA Astrobiologi Institute (NAI). Henta 25. januar 2014. ^{[daud lenkje]}

[6] «Life – goal 1: Determine if life ever arose on Mars». Mars Exploration. 5. oktober 2005. Henta 11. januar 2013.

[7] «The case av missing Mars water» (science.nasa.gov). Science@NASA. 5. januar 2001. Henta 25. januar 2014. ^{[daud lenkje]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]