Borkkryparar

Borkkryparar, eller australtrekryparar, er sju fugleartar i den biologiske familien Climacteridae. Dei er middels små, for det meste brune fuglar med mønster på undersida. Papuaborkkrypar lever på Ny-Guinea, alle andre er endemiske for Australia. Dei liknar, men er ikkje nærskylde til holarktiske trekryparar.

Borkkryparar
Kvitbrynborkkrypar, Climacteris affinis Foto: Ron Knight
Systematikk
Rike:	Dyr Animalia
Rekkje:	Ryggstrengdyr Chordata
Underrekkje:	Virveldyr Vertebrata
Klasse:	Fuglar Aves
Orden:	Sporvefuglar Passeriformes
Underorden:	Passeri
Infraorden:	Climacterida
Familie:	Borkkryparar Climacteridae Selys, 1839

Brunborkkrypar, Climacteris picumnus

Foto: Wikimedia-brukar fir0002

Kvitstrupeborkkrypar, Cormobates leucophaea

Foto: Flickr-brukar Patrick_K59

Som namnet ymtar om, beitar trekryparar insekt og andre smådyr som lever på og under borken på tre, for det meste eukalyptus. Tre av artane kan dessutan søkje føde på bakken, gjennom nedfallsblad, og på nedfalle tømmer. I motsetnad til trekryparar brukar dei berre føtene, og ikkje halen for støtte ved klatring på trestammar.

Borkkryparar hekkar i hòl i tre. Artane i familien dannar hekketerritorium, dei vernar om territoriet i varierande grad. Einskilde artar, som raudbrynborkkrypar og brunborkkrypar hekkar kooperativt, andre, som kvitstrupeborkkrypar gjer det ikkje. Dei kooperative hekkarane kan anten hekke aleine som par, danne grupper av fleire par eller eit enkelt hekkande par kan samarbeide med opp til tre hjelparar, vanlegvis er dette ungar frå førre kull. Hjelparar medverkar til bygging av reiret, fôring av rugande hofuglar og omsut for ungar.

Familien er ein av fleire familiar som er identifisert etter studiar med DNA-DNA hybridisering. Det er noko molekylær støtte for å meine at dei næraste slektningane deira er dei store lyrehalar.

Artslista

Borkkryparar i rekkjefølgje etter Clementslista versjon 6.8 frå august 2013 med norske namn etter Norske navn på verdens fugler.

Slekt Cormobates

• Papuaborkkrypar, Cormobates placens, Papuan Treecreeper, LC, Sclater, 1874
• Kvitstrupeborkkrypar, Cormobates leucophaea, White-throated Treecreeper, LC, Latham, 1801

Slekt Climacteris

• Kvitbrynborkkrypar, Climacteris affinis, White-browed Treecreeper, LC, Blyth, 1864
• Raudbrynborkkrypar, Climacteris erythrops, Red-browed Treecreeper, LC, Gould, 1841
• Brunborkkrypar, Climacteris picumnus, Brown Treecreeper, LC, Temminck & Laugier, 1824
• Sotborkkrypar, Climacteris melanurus, Black-tailed Treecreeper, LC, Gould, 1843
• Kanelborkkrypar, Climacteris rufus, Rufous Treecreeper, LC, Gould, 1841

Andre liknande fuglar

Ikkje-nærskylde fuglar som liknar borkkryparar i utsjånad og eller levevis er:

• Trekryparar, Certhiidae, på den nordlege halvkula og ein art dels i Afrika sør for Sahara
• Treklatrarar, Rhabdornithidae, på Filippinane
• Treløparar, underfamilie av omnfuglar i den neotropiske regionen

Kjelder

• Denne artikkelen byggjer på «Australasian treecreeper» frå Wikipedia på engelsk, den 4. desember 2010, og gav følgjande referansar:
  • Del Hoyo, J.; Elliot, A.; Christie D., red. (2007). Picathartes to tits and chickadees. Handbook of the Birds of the World. Band 12. Barcelona: Lynx edicions. ISBN 978-84-96553-42-2. 
  • Noske, N.A. (1991). A Demographic Comparison of Cooperatively Breeding and Noncooperative Treecreepers (Climacteridae). Emu 91 (2) 73 - 86
  • Sibley, C.G.; Schodde, R. & J.E. Ahlquist (1984) The relationship of the Australo-Papuan Treecreepers Climacteridae as indicated by DNA-DNA hybridizatio. Emu 84 (4): 236 - 241
  • Christidis, L.; Norman, J.; Scott, I. & M Westerman (1996) Molecular Perspectives on the Phylogenetic Affinities of Lyrebirds (Menuridae) and Treecreepers (Climacteridae). Australian Journal of Zoology 44 (3) 215 - 222

Bakgrunnsstoff

• Videoar av borkkryparar Arkivert 2007-10-10 ved Wayback Machine. hos Internet Bird Collection