Fyresdal kommune
Fyresdal er ein norsk kommune som ligg sørvest i Telemark fylke. Han grensar mot Åmli, Bygland og Valle i Agder fylke, og mot Tokke, Kviteseid og Nissedal i Telemark.
| Fyresdal kommune | |||
| kommune | |||
 | |||
|
|||
| Land |  Noreg
| ||
|---|---|---|---|
| Fylke | Telemark | ||
| Adm.senter | Fyresdal | ||
| Areal | 1 281 km² | ||
| • land | 1 110 km² | ||
| • vatn | 181 km² | ||
| Folketal | 1 256 (1. januar 2024) | ||
| Målform | nynorsk | ||
| Ordførar | Erik Skjervagen (Ap) | ||
| Kommunenr. | 4032 | ||
 Fyresdal komune 59°09′57″N 8°01′11″E / 59.165833333333°N 8.0197222222222°E | |||
 Kart som viser Fyresdal kommune.
| |||
| Wikimedia Commons: Fyresdal | |||
| Nettstad: www.fyresdal.kommune.no | |||
Kommunen vart oppretta som Moland ved innføringa av formannskapslovene i 1838 og har ikkje hatt grensebrigde. Namnet blei endra til Fyresdal i 1879. Kommuneadministrasjonen held til i tettstaden Fyresdal.
Namn og symbol
endreNamnet kjem av innsjønamnet Fyrir, det gamle namnet på Fyresvatn. Ordet fyrir er ein preposisjon som tyder det som ligg framanfor eller i vegen for ein. Dette gjorde vatnet då ein i folkevandringstida trengde seg oppover mot og inn i denne dalen utan farbare strender ein kunne ferdast langs. På norrønt vart det då Fyrisdalr, der førstedelen av namnet er genitiv av *Fyrir (no Fyresvatn). Det siste elementet, dalr, tyder 'dal'. Ein person frå Fyresdal vert kalla for «fyresdøl».
Kommunevåpenet til Fyresdal viser to skråstilte øksar i sølv på grøn botn. Det står for jordbruksnæring og skogdrift.[1] Våpenet vart godkjent ved kongeleg resolusjon den 24. april 1992.
Geografi
endreKommunen er prega av Fyresdalen, eit nord-sørgåande dalsystem med det 26 km lange Fyresvatnet i botnen.
Næringsliv
endreDei viktigaste næringane i Fyresdal har gjennom lengre tid vore skogbruk og jordbruk, særleg med husdyr som sau og storfe. Skogane gir ein årleg produksjon på om lag 33 000 m³ tømmer kvart år.[1] Kommunen har òg tre kraftverk med ein årleg produksjon på 327 GWh. Fjellterrenget har lenge vore brukt til jakt og fiske, og trekker i dag turistar.
Det er litt industri i kommunen, mellom anna Telemark Kildevann som tappar kjeldevatn, ein mekanisk verkstad og møbel- og trevareindustri.
Samferdsle
endre.JPG)
Langs Fyresvassdraget gjennom kommunen går Fylkesveg 355 frå nord til sør, der han har samband med Rv. 41. I nord er han knytt saman med Fv. 38, og møter Europaveg 134 Drammen-Haugesund på Åmot i Vinje.[1] Like nord for administrasjonssenteret Fyresdal, ved Verpe, ligg ein småflyplass, Fyresdal flyplass.
Kultur
endreVed Molandsmoen står Skeisteinen, ein runestein frå 1100-talet. Eit stort gravfelt ligg i parkområdet Øyskogen, med nokre freda furutre.
I kommunen ligg Moland kyrkje, ei krosskyrkje i tre frå 1843, og Veum kyrkje frå 1873.[1]
Kjende personar frå Fyresdal
endre- Kjell Audun Aalandsli, trubadur
- Jon Lauritz Qvisling, pastor, forfattar og slektsforskar
- Vidkun Quisling (1887-1945), offiser og politikar avretta for landsforræderi
- Ivar Peterson Tveiten, politikar og stortingspresident
- Petter Veum, spelemann
- Knut Trondsson, spelemann
- John Lie, forfattar
- Haakon Lie, forfattar
- Bendik Taraldlien, forfattar og lokalhistorikar
Kjelder
endre- Delar av denne artikkelen bygger på «Fyresdal kommune» frå Wikipedia på bokmål, den 8. januar 2011.
- Nilsen, Jan Erik; Redaksjonen (08.07.2010), «Fyresdal», Store Norske Leksikon
- Fotnotar
Bakgrunnsstoff
endre- Fyresdal kommune
- Vest-Telemark Blad - Lokalavis i Fyresdal
- Historiske arkiv etter Fyresdal kommune på Arkivportalen