Herdla
Herdla er ei øy i nordenden av Askøy kommune i Vestland. Den 1,6 km² store øya ligg tre mil frå Kleppestø og Askøybrua.
| Herdla | |
|---|---|
 Brua over til Herdla | |
| Geografi | |
| |
| Stad | Hjeltefjorden |
| Koordinatar | 60°34′21″N 04°57′04″E / 60.57250°N 4.95111°E
|
| Areal | 1,6 km²
|
| Høgaste punkt | Herdlaåsen (46 moh.)
|
| Administrasjon | |
| Land |  Noreg
|
| Fylke Kommune |
Vestland Askøy
|
| Demografi | |
| Folketal | 115 (2023) |
| Folketettleik | 72 /km² |
Herdla er det rikaste fugleområdet i Hordaland med 224 registrerte fugleartar fram til 2003. Det særmerkte og produktive sjø- og våtmarksområdet på Herdla førte til at eit område på 3,1 kvadratkilometer vart sett av som eit freda område i 1985. Området er ein del av det 1,3 kvadratkilometer store naturreservatet som omfattar Herdlevalen og strendene rundt denne. Naturreservatet er med på å gjera Herdla til eit viktig reisemål.
Historie
endre- Folketalsutvikling for øya Herdla
| 1801[1] | 1900[2] | 2000[3] | 2023[3] |
|---|---|---|---|
| 40 | 85 | 116 | 115 |
Herdla herad (kommune) 1871–1964
endreHerdla vart 1. januar 1871 skild ut frå Manger som eigen kommune med namnet Herlø heradskommune. Namnet vart endra til Herdla i 1917. Det administrative setet vart lagt til Herdla øy. I kommunen var om lag 2000 øyar, holmar og båer. Til saman utgjorde dette 114 kvadratkilometer. Berre 10 kvadratkilometer var jordbruksareal. Fiske var viktigaste næringsvegen. Ca. 5000 menneske budde i kommunen då han vart oppløyst frå 1. januar 1964. Øygarden kommune vart skipa, Misje og Turøy vart lagde til Fjell kommune på Sotra. Området Kjerrgarden-Herdla vart lagde til Askøy kommune og Eikeland-Husebø til Meland kommune. Bognøy vart lagd til Radøy kommune. Herdla kyrkje har lange tradisjonar, og var kyrkje for store delar av gamle Herdla herad.
- Folketalsutvikling for tidlegare Herdla kommune frå 1920 til 1964
| 1.12.1920[4] | 1.12.1930[5] | 3.12.1946[5] | 1.1.1951[6] | 1.1.1961[6] | 1.1.1964 |
|---|---|---|---|---|---|
| 4312 | 4728 | 5182 | 5141 | 5083 | 4939 |
Herdla flyplass og fort
endreHerdla flyplass vart bygd av den tyske okkupasjonsmakta under den andre verdskrigen. Den flate Herdlevalen eigna seg til å byggja ein flybase, og Herdla var den viktigaste flyplassen mellom Stavanger lufthamn, Sola og Trondheim lufthamn, Værnes. Bergen lufthamn, Flesland vart ikkje opna før i 1955. Flybasen på Herdla var viktig i forsvaret av ubåtbyen Bergen. Tyskarane bygde og opp Herdla fort, inkludert torpedobatteri Hjelte. Herdla vart kalla «Festung Herdla», og alle sivile måtte i løpet av krigen flytta frå øya. Då innbyggjarane kom tilbake i 1945 var det eit enormt oppryddingsarbeid som stod for døra.
Herdla torpedobatteri vart freda av Riksantikvaren 10. september 2015.[7]
Kjelder
endre- ↑ Folketeljing 1801 for Manger prestegjeld, frå Digitalarkivet
- ↑ Folketeljing 1900 for Herdla herred, frå Digitalarkivet
- ↑ 3,0 3,1 Befolkning, etter grunnkrets, statistikkvariabel og år, frå Statistisk sentralbyrå
- ↑ Statistisk årbok for kongeriket Norge 40de årgang, 1920 (Det statistiske centralbyrå, 1921)
- ↑ 5,0 5,1 Statistisk årbok for Norge 69. årgang, 1950 (Statistisk sentralbyrå, 1950)
- ↑ 6,0 6,1 Folkemengde i Valestrand 1. januar kvart år frå 1951, frå Statistisk sentralbyrå
- ↑ [1] Herdla torpedobatteri fredes av Riksantikvaren.
Bakgrunnsstoff
endre- Benonisen, Per: Askøy - Herdla - Meland kommuner : grenserevisjoner og revisjonsønsker 1919-1964, Hovedoppgåve i historie - Universitetet i Bergen, 1995.
- Skjelanger, Torstein (red): Herdla kommunesoge : 1870-1963, Herdla 1971.
- Sælensminde, Ole Bjørn: Herdla : fra fredelig bygd til krigsskueplass, Kleppestø 2001.
- Virkesdal, Erling: Herdla : den spesielle øya, Kleppestø 2002.