Irkutsk oblast

Irkutsk oblast er ein provins (oblast) i Russland og eit av føderasjonssubjekta i den russiske føderasjonen. Det sjølvstyrte området Ust-Orda Burjatia var ein del av provinsen, men samstundes eit eige føderasjonssubjekt, fram til 1. januar 2008, då det vart innlemma fullstendig i Irkutsk oblast. Hovudstaden er Irkutsk, arealet er 774 846 km² og innbyggjartalet er 2 375 021 (2021).

Irkutsk oblast
Иркутская область
oblast
Flagg Symbol
Land	Russland
Region	Aust-Sibir
Hovudstad	Irkutsk
Areal	774 846 km²
Folketal	2 322 292 (1. januar 2025)
Språk	russisk
Tidssone	UTC +8
Bilnummer	38
Irkutsk oblast 57.366666666667°N 106°E / 57.366666666667; 106
Wikimedia Commons: Irkutsk Oblast

Geografi

Irkutsk oblast ligg i Sibir. I søraust, på grensa til republikken Burjatia, ligg Bajkalsjøen. Området er berglendt, med fjelltoppar opp til 3000 meter over havet. Dei største elvane er Angara og Lena. Opp til 75 % av territoriet er skogkledd. Klimaet er kaldt om vinteren og varmt om sommaren, med middeltemperatur –26 grader celsius i januar, og 18 grader celsius i juli. I grunnen i Irkutsk oblast finst det kol, gull, og jarnmalm.

Demografi

Kultuk ved Bajkalsjøen i Irkutsk oblast.

Folketalet i Irkutsk oblast har minka kraftig sidan oppløysinga av Sovjetunionen. Frå 1989 til 2006 gjekk det ned med 9,9 %. Den etniske samansetjinga i 2010 var:

• Russarar: 88,3 %
• Burjatar: 3,2 %
• Ukrainarar: 1,3 %
• Tatarar: 0,9 %

Dei største byane er Irkutsk (587 900 ibuarar), Bratsk (246 300) og Angarsk (233 600).

Politikk

Ved valet til lovgjevande forsamling i Irkutsk oblast i oktober 2004 var dei største partia:

• Sameint Russland 30,2 %
• Kommunistpartiet 12,9 %
• Russlands agrarparti 9,1 %
• Rodina 9,1 %

Historie

For tusen år sida var området folkesett av tyrkiske folkeslag. På 1200-talet vart området del av det mongolske verdsriket. Burjatane var det viktigaste folkeslaget som budde i området då russarane begynte å koma hit på 1500-talet. I løpet av 1600-talet vart området underlagt det russiske imperiet. Byen Irkutsk vart grunnlagd som fort i 1661 og fekk bystatus i 1686. I 1764 vart provinsen Irkutsk oppretta. Han omfatta då alt russisk område mellom elva Jenisej og Stillehavet. Frå 1803 heldt generalguvernøren over Sibir til i Irkutsk.

Under den russiske revolusjonen vart Sovjet-styret oppretta i byen Irkutsk i desember 1917, men sommaren 1918 vart området erobra av kontrarevolusjonære styrkar (kvitegardistar). I januar 1920 gjenerobra den raude arméen byen Irkutsk. I 1937 vart Irkutsk oblast oppretta, med Ust-Ordynsk-burjat-mongolske nasjonale distrikt som ein del av provinsen. Då Sovjetunionen vart oppløyst i 1991 vart Irkutsk oblast eit føderasjonssubjekt. Den 16. april 2006 vart det heldt folkerøysting om å slå Ust-Orda Burjatia saman med Irkutsk oblast. Dette fekk fleirtal og frå 1. januar 2008 har Ust-Orda Burjatia vore ein del av Irkutsk oblast.

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Irkutsk oblast

• Offisiell nettstad