Luciasongen
Luciasongen eller «Santa Lucia» er ein song som ein syng på luciadagen 13. desember.
Originalsongen
endre«Santa Lucia» er ein tradisjonell napolitansk song. Han vart transkribert av Teodoro Cottrau (1827–1879) til italiensk og publisert av Cottrau, som ein «barcarolla» i Napoli i 1849. Cottrau omsette songen frå napolitansk til italiensk under den første tida av Risorgimento, den første napolitanske songen som fekk italiensk tekst. Cottrau vert ofte omtalt som komponisten av songen, og var son av den fransk-italienske komponisten og songsamlaren Guillaume Louis Cottrau (1797–1847). Forskjellige kjelder tilskriv musikken til A. Longo i 1835.
Den originale teksten til «Santa Lucia» hyllar den vakre sjøsida i bydelen Borgo Santa Lucia ved Napolibukta ein båteigar inviterer ein til å kome til båten hans for å nyte den kjølige kvelden.
I USA vart ei tidleg utgåve av songen, med engelsk omsetjing av Thomas Oliphant, publisert av M. McCaffrey i Baltimore. Den kanskje mest definitive versjonen av songen på 1900-talet vart spelt inn av Enrico Caruso, ein av dei største napolitanske operasongarane.
Songen vart spelt inn av Elvis Presley i 1965 på albumet Elvis for Everyone og finst i filmen Viva Las Vegas.
Andre versjonar
endreI 1919 kom den første svenske teksten til denne melodien, Sigrid Elmblad sin «Sankta Lucia, ljusklara hägring». Men det er teksten frå 1928 som har vorte mest kjend, nemleg Arvid Rosén sin «Natten går tunga fjät». Denne er også omsett til norsk som «Svart senker natten seg».
Ei nyare svensk omsetjing frå 1970-talet, «Ute är mörkt ock kallt», blir gjerne brukt i svenske barnehagar på grunn av ein enklare og meir moderne tekst. Ein tredje svensk versjon heiter «Sankta Lucia, ljusklara hägring»
I Tsjekkia (eller tidlegare Tsjekkoslovakia) vart han kjend med teksten «Krásná je Neapol» sungen av Waldemar Matuška.
I Austerrike er han kjend under tittelen «Wenn sich der Abend mild» og vert sungen av austerrikske brorskap.
I Thailand er den thaispråklege versjonen «Silpakorn Niyom» (ศิลปากรนิยม), hymnen til Silpakorn universitet. Grunnleggjaren av universitetet, Silpa Bhirasri, var italiensk.
Innspelingar
endre- 1916: Enrico Caruso
- 1933: Beniamino Gigli
- 1933: Joseph Schmidt
- 1937: Tino Rossi
- 1947: Josef Locke
- 1948: Dean Martin
- 1949: Frederick Ferrari
- 1954: Tony Romano
- 1956: Eve Boswell
- 1956: Trio Raisner
- 1956: Vico Torriani
- 1957: Harry Secombe
- 1959: Joni James
- 1959: Gino Del Vescovo
- 1959: Raoul Meynard and his Orchestra
- 1959: Giuseppe di Stefano
- 1959: Connie Francis
- 1959: Kurt Edelhagen and His Orchestra
- 1960: Mario Lanza
- 1961: The Dutch Swing College Band
- 1962: Robertino Loretti
- 1962: The Ray Charles Singers
- 1963: Franco Pagani
- 1965: Elvis Presley med The Jordanaires
- 1965: Fritz Wunderlich
- 1966: Perry Como
- 1967: Tom & Jerry (sungen av katten og musa i ein episode av animasjonsserien)
- 1968: Dino Bettino
- 1970: Roy Black
- 1980: Ivan Rebroff
- 1982: Luciano Pavarotti
- 1983: Jack Jersey
- 1988: Francesco Napoli
- 1994: Francesca Schiavo
- 1995: Frédéric François
- 1995: Helmut Lotti
- 1996: Demis Roussos
- 1998: BZN
- 1998: Rudy Giovannini
- 1999: Agnaldo Rayol
- 2007: Hayley Westenra
- 2008: Andrea Bocelli
- 2010: Andrei Lugovski
- 2010: Malena Ernman
- 2013: Jonathan & Charlotte
- 2016: Davy Dilamo
Instrumentale versjonar
endre- 1947: Carmen Cavallaro
- 1950: Stan Kenton and His Orchestra
- 1955: Knuckles O'Toole and His Honky Tonk Piano and Orchestra (piano)
- 1955: Werner Müller and His Orchestra
- 1956: Richard Hayman and His Orchestra
- 1957: The Gaylords
- 1959: Chet Atkins (gitar)
- 1960: Clebanoff Strings and Orchestra
- 1960: Basler Mandolinen-Orchester
- 1961: Mantovani and His Orchestra
- 1963: Fritz Schultz-Reichel
- 1963: Mel Tormé
- 1966: Semprini
- 1966: Finn Eriksen (trompet)
- 1968: Harry Mortimer
- 1968: Kai Warner
- 1970: James Last (trompet)
- 1974: Max Greger and His Orchestra
- 1978: Orchester Anthony Ventura
- 1978: Boemerang
- 1980: Francis Goya (gitar)
- 1981: Das Orchester der 111 Geigen (symfonisk)
- 1997: Edward Simoni (panfløyte)
- 1999: Captain Cook und seine singenden Saxophone (saksofon)
- 2009: Lucy Marlen (saksofon)
- 2014: André Rieu (symfonisk)
Engelsk
endreEin engelsk versjon heiter «Little Lonely One» og er skriven av Bob Brass og Irwin Levine. Denne er framført av:
- 1961: The Jarmels
- 1961: Barry Martin
- 1961: Bobby Vinton
- 1961: Gary Stites
- 1961: Jimmy Justice
- 1965: Tom Jones
- 1965: Nalle & Les Amis
Ein annan engelsk versjon heiter «Always and Ever» og er skriven av Ralph Ruvin. Denne vart framført av:
- 1964: Johnny Kidd and The Pirates
- 1968: Solomon King
- 1980: Showaddywaddy
Ein engelsk tekst kalla «Santa Lucia (Maria and Me)» vart skriven og framført av Jerry Vale i 1963. Anette Funicello framførte i 1960 ein engelsk tekst til melodien til «Santa Lucia» kalla «Love Me Forever».
Tysk
endre- «Schön glänzt das Mondenlicht», framført av Herbert Ernst Groh i 1940. Teksten kan ha vore skriven av Alfred Kunzt.
- «Morgen bist du alle Sorgen los», skriven av Hans Bradtke. Denne vart framført av Die James Brothers i juni 1961.
- «Santa Lucia Twist», skriven av Wolfgang Brandenstein og spelt inn av Britt Kersten i 1964.
- «Santa Lucia», framført av Mireille Mathieu i 1975 og skriven av Christian Bruhn og Georg Buschor.
- «Santa Lucia», framført av Benny Maro og skriven av Edi Mause og Günter Sonnenborn i 1975.
- «Santa Lucia», framført av den tyske sopranguten Harald Martin i 1986.
- «Santa Lucia», framført av Festival i 1992, skriven av Norbert Hammerschmidt, Peter Columbus og Oliver Kels.
- «Santa Lucia», framført av Die Flippers i 1996 og skriven av Bernd Hengst, Manfred Durban, Olaf Malolepski og Uwe Busse.
- «Santa Lucia», framført av Jantje Smit, og skriven av Jan Keizer, Jack Veerman og Jan Tuijp.
Andre språk
endre- Ein fransk versjon skriven av P. Bernard vart framført av Tony Poncet i 1958. Denne vart òg kalla «Santa Lucia».
- Ein annan italiensk versjon heiter «Non esser timida» skriven av Miki Del Prete. Denne vart framført av Adriano Celentano i august 1961.
- Ein tsjekkisk versjon vart skriven av Robert Pronk og spelt inn av Karel Gott i 1966.
Tekst
endre
Rosén sin tekst frå 1928endre(Første verset)
|
Nynorskomsetting ved Ingvar Moeendre
|
Bokmåltekst (opphavsperson ukjend)endre
|
Italiensk tekstendre
|
Napolitansk tekstendreComme se frícceca |
Kjelder
endre- Santa Lucia, julesanger.no
- Luciasangen (Svart senker natten seg), barnesanger.no
- Natten går tunga fjät, julsångar.se
- Santa Lucia, italiamerica.org
- Santa Lucia[daud lenkje], aasentunet.no