Sjælland
Sjælland er den største øya i Danmark, med meir enn 2 millionar innbyggjarar. Ho ligg mellom øya Fyn og Skåne i Sverige. Mellom Fyn og Sjælland ligg sundet Storebælt, som vert kryssa av Storebæltbrua, medan Øresundbrua går over Øresund til Skåne.
| Sjælland | |
|---|---|
| |
| Geografi | |
| |
| Stad | Mellom Fyn og Skåne i Sverige |
| Koordinatar |
|
| Areal | 7 031 km²
|
| Administrasjon | |
| Land | Danmark |
| Region | Region Hovedstaden og Region Sjælland |
| Største busetnad | København (1 230 607 innb.)
|
| Demografi | |
| Folketal | 2 115 317 (2006) |
| Folketettleik | 300 /km² |
Hovudstaden i Danmark, København, ligg på austsida av Sjælland, i tillegg til øya Amager. Andre større byar på Sjælland er Roskilde, Helsingør, Slagelse, Næstved, Holbæk, Køge, Kalundborg med fleire.
Ordsoge
endreNamnet «Sjælland» tyder anten 'sel-land' eller 'fura land'. Den gammaldanske forma er Sialand (1231), medan den eldste kjende forma er Siolundi.[1] Det latinske namnet er Selandia, det tyske Seeland og det engelske Zealand.
Opphavsoge
endreI norrøn mytologi vart øya danna då gudinna Gefjon lurte Gylfe, den første svenske kongen av Gylfaginning. Ho fjerna eit stykke land frå Sverige, og flytta det til Danmark, og slik vart øya Sjælland til. Landstykket som vart fjerna frå Sverige vart fylt med vatn og vart innsjøen Mälaren.[2]
Geografi
endreSjælland er hovudsakleg eit morenebakkelandskap med fleire låge dalar, åsar og sletter. Kysten er fot det meste låg og sanddekt med ei rekkje bukter, som Isefjord, Roskilde Fjord og Køge Bugt i aust. Nokre stader finst det klipper, som kalkklipper (kalkklint på dansk) ved Stevns Klint og leirklipper ei rekkje andre stader. I nord er det mange sjøar, som Arresø og Esrum sø. Store areal er dyrka mark.[3]
Det høygaste naturlege punktet på øya er Kobanke på 122,9 moh. Det høgaste punktet på 126 moh. er den kunstig anlagte Gyldenløveshøj.[3]
Folkesetnad
endreDei fleste av dei 2 208 348 innbyggjarane på Sjælland (2013) bur i og rundt den danske hovudstaden København. Den danske dialekten som blir tala her heiter sjællandsk, og er utgangspunktet for riksdansk.
Byar
endreKjelder
endre- ↑ «Udvalgte stednavnes betydning», navn.ku.dk; Jan Katlev, «Sjælland …», sprogmuseet.dk
- ↑ Den Store Danske Encyklopædi sin artikkel om Gefjon
- ↑ 3,0 3,1 «Sjælland» (1. juli 2014), Store norske leksikon. Fri artikkel henta 17. januar 2015.
Denne geografiartikkelen som har med Danmark å gjere, er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.