Asteroidemåne

Ein asteroidemåne er ein asteroide som går rundt ein annan asteroide. Astronomane går ut frå at mange asteroidar har månar, ofte relativt store månar. Asteroidar med månar blir ofte kalla binære asteroidar.

243 Ida med månen sin, Dactyl.

Termen dobbelasteroide blir nokre gonger brukt for tilfelle der asteroiden og månen er omtrent like store. 90 Antiope er ein slik asteroide, der to like store delar går i bane rundt eit felles gravitasjonssentrum.

Opphav

Kvar asteroidemånar kjem frå veit ein ikkje sikkert, men det finst mange moglege forklaringar. Ein populær teori er at dei er blitt til ved at bitar er blitt slått av asteroidar gjennom kollisjonar. Ein større asteroide kan òg ha fanga ein mindre gjennom gravitasjonskrefter.

Oppdagingar

Den første asteroidemånen ein identifiserte var Dactyl, som går rundt 243 Ida. Denne blei oppdaga av Galileosonden i 1993. I 1998 oppdaga ein den andre, Petit-Prince, som gjekk rundt 45 Eugenia.

Ved byrjinga av 2004 hadde ein funne nær førti fleire asteroidemånar ved hjelp av teleskop på jorda. Det blei funne månar rundt hovudbelteasteroidar, trojanske asteroidar, nærjordsasteroidar og objekt i Kuiperbeltet.

I august 2005 fann ein det første måneparet rundt ein asteroide, Remus og Romulus som gjekk rundt 87 Sylvia. Seinare same året oppdaga ein òg to månar rundt 2003 EL61.

Viktige asteroidar med månar

Namn	Banetype	Diameter (km) (eller dimensjonar)	Namn på månen	Diameter på månen (km) (eller dimensjonar)	Avstand mellom paret (km)
22 Kalliope	hovudbelte	(231.4×175.3×146.1)	Linus	38±6	1,065±8
45 Eugenia	hovudbelte	214.6±4.2	Petit-Prince	12.7±0.8	1,184±12
87 Sylvia	hovudbelte	(384×264×232)	Remus	7±2	706±5
			Romulus	18±4	1,356±5
90 Antiope	hovudbelte	110±16	S/2000 (90) 1	110±16	170±1
107 Camilla	hovudbelte	222.6±17.1 (325×223×139)	S/2001 (107) 1	9±1	1,235±16
121 Hermione	hovudbelte	209.0±4.7 (265×180×180)	S/2002 (121) 1	18	794.7±2.1
130 Elektra	hovudbelte	182.3±11.8	S/2003 (130) 1	4	1,252±30
243 Ida	hovudbelte	(59.8×25.4×18.6)	Dactyl	(1.6×1.4×1.2)	108
283 Emma	hovudbelte	148.1±4.6	S/2003 (283) 1	12	596±3
379 Huenna	hovudbelte	92.3±1.7	S/2003 (379) 1	7	3,400±11
617 Patroclus	trojansk asteroide	105	Menoetius	95	610
762 Pulcova	hovudbelte	137.1±3.2	S/2000 (762) 1	20	810
809 Lundia	hovudbelte	?	S/2005 (809) 1	?	?
854 Frostia	hovudbelte	15?	S/2004 (854) 1	?	~50
1089 Tama	hovudbelte	12.9	S/2003 (1089) 1	9	20
1313 Berna	hovudbelte	11	S/2004 (1313) 1	11	35
1509 Esclangona	hovudbelte	12	S/2003 (1509) 1	4	140
1862 Apollo	apolloasteroide	1.7	S/2005 (1862) 1	0.08	3
3671 Dionysus	nærjordsasteroide	1.5	S/1997 (3671) 1	0.4	2.2
3749 Balam	hovudbelte	7	S/2002 (3749) 1	1.5	310±20
4492 Debussy	hovudbelte	?	S/2004 (4492) 1	?	?
(26308) 1998 SM165	transneptunobjekt	420?	S/2001 (26308) 1	170?	11,310±110
(47171) 1999 TC36	plutino	590?	S/2001 (47171) 1	250?	7,640±460
(66391) 1999 KW4	nærjordsasteroide	1.2	S/2001 (66391) 1	0.36	2.6
69230 Hermes	apolloasteroide	~0.4	S/2003 (69230) 1	~0.4	~1

Bakgrunnsstoff

• Asteroids with Satellites