Jens Dunker
Jens Gram Dunker (17. februar 1892–25. august 1981) var ein norsk arkitekt. Han er rekna som ein av dei leiande eksponentane for funksjonalisme i Noreg.
| Jens Gram Dunker | |
 | |
| Nasjonalitet | Norsk |
| Statsborgarskap | Noreg |
| Fødd | 17. februar 1892 Christiania |
| Død |
25. august 1981 (89 år) |
| Yrke | Arkitekt |
| Jens Dunker på Commons | |
.jpg)
.jpg)
Utdanning og virke endre
Dunker gjekk på Den kongelige tegneskole i 1910-11 og studerte 1911-14 ved Technische Hochschule i Dresden. Etter eksamen der var han på ei rekkje studiereiser og var assistent ved fleire arkitektkontor i Kristiania: Morgenstierne & Eide, Arnstein Arneberg og Harald Hals. I 1919 etablerte han eigen arkitektpraksis. Same året fekk han eit gjennombrot då han vann førstepremie i ein arkitektkonkurranse om bygg til Det Nye Teater saman med Gudolf Blakstad.
Teaterbygget kan illustrera både Dunker og Blakstad si utvikling og gjennombrotet til funksjonalismen i Noreg. Dunker byrja som nyklassisist og bevega seg over i funksjonalismen. Bygget var planlagd for Uranienborgveien 11, men blei oppført i Rosenkrantz' gate 10 først i 1927-29. Vinnarutkastet i konkurransen var i rein nyklassisk stil, mens det endelege resultatet i dag kan gjenkjennast som «funkis», ikke minst fasaden.[1]
Dunker leverte viktige bidrag til norsk funksjonalisme gjennom ulike bygningstypar: bygardar, bustadblokker, rekkjehus, villaer, teater og hotell. Han dreiv også restaureringsarbeid ved Oscarshall, ved fleire kyrkjer og ikkje minst som slottsforvaltar frå 1938 til 1962 (med avbrot i 1942-45, då han blei hindra av NS). Dunker blei premiert i ei rekkje konkurransar, og han bidrog også med prosjekt som ikkje blei gjennomført, sjølv om nokre av dei blei innkjøpt.
I tillegg til det reint arkitektoniske var Dunker oppteken av møblar og brukskunst. Han utforma til dømes inventaret til Leirskogen kyrkje i Sør-Aurdal. Han skreiv også ein god del om brukskunst for Foreningen Brukskunst, og var ein flittig bidragsytar til tidsskriftet Byggekunst. I tillegg var han ein dyktig teiknar. Norsk Arkitektmuseum har mange av penneteikningane hans, særleg frå utanlandsturar der han studerte arkitektur.[2]
Dunker hadde ei rekkje tillitsverv i Oslo Arkitektforening og Norske arkitekters landsforbund (han var periodevis visepresident i sistnemnde). Han blei tildelt ei rekkje ordenar og medaljar, mellom dei St. Olavs Orden (1945) og Kongens fortjenstmedalje i gull, og fleire utanlandske ordenar.
Dunker er gravlagd ved Vår Frelsers gravlund.[3]
Arbeid i utval endre
(I Oslo med mindre anna er nemnd.)
- Inventar til Leirskogen kyrkje i Sør-Aurdal (saman med Anders Bugge; innvigd 1924)[4]
- Det Nye Teater, Rosenkrantz' gate 10 (med Gudolf Blakstad, 1927-29, etter siger i arkitektkonkurranse i 1919; tildelt Houens fonds diplom 1930)
- Villa i Uranienborg terrasse 1 (1932)
- Rekkehus i Gange-Rolvs gate 2-2D (sammen med Nicolai Beer, 1932)
- Rekkehus i Nobels gate 1-1G (sammen med Nicolai Beer, 1932)
- Ominnredning av Parkteatret, Olaf Ryes plass 11 (1932)
- Baroda Kirke, Ysterivegen 9, Svingvoll, Gausdal kommune (1932)
- Ombygging av Centralteatret, Akersgata 38 (1934)
- 4 boligblokker for AS Myrahagen, no eit OBOS-borettslag, Bentsebrugata 16-18 (med Georg Rohde, 1937-38)[5][6]
- Teglvilla, Niels Juels gate 34 (med Georg Rohde, 1938)[7]
- Restaurering av Fåvang kyrkje (1948–51)[8]
- Restaurering av Oscarshall, Bygdøy (1950-åra)
- Restaurering av Slidre kyrkje (1955-56)[9]
- Hvit paviljong, utviding ved Årvoll skole (1962)[10]
- Grand hotell, Kirkegata 9, Namsos (1962)[11]
Referansar endre
- ↑ Wenche Findal (1996). Norsk modernistisk arkitektur: Om funksjonalismen. J.W. Cappelens forlag. s. 46-47. ISBN 82-02-16296-3.
- ↑ Noen av Dunkers illustrasjoner har funnet veien til bøker. Se f.eks. Guthorm Kavli og Gunnar Hjelde (1973). Slottet i Oslo: Historien om hovedstadens kongebolig. Dreyer.
- ↑ Gravferdsetaten i Oslo kommune
- ↑ Leirskogen kirke i Norges kirker
- ↑ Europeana Collections
- ↑ Myrahagen borettslag, arkivert frå originalen 7. november 2017, henta 4. desember 2017
- ↑ Niels Juels gate 15 i Kulturminnesøk
- ↑ Lorentz U. Pedersen (2001). Fåvang kirke (2. utg.). Fåvang menighetsråd. s. 12-14.
- ↑ Slidre kirke i Norges kirker
- ↑ Osloskolen Arkivert 2016-03-12 ved Wayback Machine., jf. Norsk kunstnerleksikon.
- ↑ Gjenreisingsarkitektmatrikkelen
Kjelder endre
- Jens Gram Dunker i Norsk kunstnerleksikon
- Jens Dunker i Norsk biografisk leksikon
- Knut Are Tvedt, red. (2010). Oslo byleksikon (5. utg.). Kunnskapsforlaget. ISBN 978-82-573-1760-7.
- Denne artikkelen bygger på «Jens Dunker» frå Wikipedia på bokmål, den 4. desember 2017.