Laks

Laks

Laks i Atlanterhavsparken

Vitskapleg namn

Salmo salar Linné, 1758

Andre namn: atlanterhavslaks, nordsamisk luossa, engelsk salmon

Utbreiing

Global raudliste: Livskraftig

Systematikk

Rike: Dyr Rekkje: Klasse: Ekte beinfisk Orden: Laksefisk Slekt: Salmo

Laks (Salmo salar) er ein fisk i laksefamilien. Han er raud i kjøtet. Raudfarga kjem av astaxantin som laksen får i seg gjennom å eta krepsdyr, i hovudsak reker. Ein finn laksen langs heile norskekysten. Hannlaksen kan verta opp til 1,5 m lang, og få ei vekt på opp til 40 kg. Holaksen er noko mindre enn hannlaksen og har mindre maksimalvekt.

Teikning av laks i sjøen.

Laksen lever både i ferskvatn og uti havet. Han gyt i elvar. Etter nokre år vert laksen i stand til å leva i saltvatn. Den prosessen laksen og andre anadrome fiskar går gjennom og som gjer dei i stand til å tole saltvatn blir kalla smoltifisering. Ein smolt er dimed ein fisk som er klar til å vandra frå innsjøar og elvar og ut i havet.

På grunn av landhevinga etter siste istid vart ein del laksestammar stengde inne og mista tilgang til saltvatn. Desse lever heile sitt liv i ferskvatn og blir omtala som innsjølaks eller reliktlaks. I Noreg er det to kjende innsjølaksar; namsblank (småblank) i elva Namsen og bleke (byglandsbleke) i Byglandsfjorden. Den største innsjølaksen er Venerlaksen som før utbygginga av Klarelva gjekk opp til Trysil. Det har òg vore ein reliktlaks i Arendalsvassdraget, Nelauglaks. Denne blir rekna som utrydda.

Det vert drive sportsfiske etter laks.

Mange stader i Noreg vert det drive oppdrett av laks. Rømd oppdrettslaks kan verta eit problem for villaksen.

Sjå òg

• Oppdrettslaks
• Fiskeoppdrett
• Lakselus
• Lakseparasitten Gyrodactylus salaris

Bakgrunnsstoff

Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Laks

• Laksefakta.no
• Meir fakta om Laks
• Miljøstatus i Noreg - laksefisk
  Denne biologiartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.