Wikipedia

President i Pakistan

Presidenten av Pakistan er statsoverhovud for den islamske republikken Pakistan. Ifølgje den pakistanske grunnlova har presidenten makt til å oppløysa nasjonalforsamliga og lysa ut nyval.[a][1] Denne makta er fleire gonger blitt omformulert i ulike grunnlovstillegg etter fleire militærkupp og utbyttingar av regjeringar.

Flagget til presidenten av Pakistan

Det 18. grunnlovstillegget frå 2010 endra styreforma i Pakistan tilbake frå eit halv-presidentielt system til ein parlamentarisk demokratisk republikk. Under dette systemet har presidenten avgrensa makt til å styra, og utfører mest seremonielle oppgåver medan statsministeren har det meste av den politiske makta.[2]

Presidenten blir vald av eit valkollegium frå senatet, nasjonalforsamlinga og provinsforsamlingane.[3] Han kan sitja i stillinga i in periode på fem år. Dersom presidentperioden blir avkorta eller presidenten er borte, tek formannen for senatet mellombels over embetet.[3]

Presidentembetet blei innstifta i 1956.[4] Det blei danna då Pakistan blei utropt til republikk gjennom ei ny grunnlov. Iskander Mirza blei den første presidenten i landet.[5][6] Landet har til saman hatt tretten presidentar (2019), med to mellombels presidentar i kortare periodar i tillegg. Ein av desse, Wasim Sajjad, var mellombels president i to periodar, ein i 1993 og ein i 1997–98.[7]

Sekst presidentar har vore medlm av eit politisk parti, fire av dei i Pakistan Peoples Party (PPP). Den første presidenten var ein pensjonert offiser, fire andre var offiserar i teneste og tre av desse tok makta gjennom militærkupp – Ayub Khan i 1958, Muhammad Zia-ul-Haq i 1977 og Pervez Musharraf i 1999.[4][8] President Zia døydde i embetet då flyet hans forulykka medan han vende tilbake frå Bahawalpur til Islamabad denn 17. august 1988.[9][10] Khan, med sine to presidentperiodar, har vore lengst i embetet med rundt ti år og fem månadar.[n 1][11]

Den noverande presidenten i Pakistan er Arif Alvi frå Pakistan Tehreek e Insaf.[12]

Fargar

endre
Partinamn
Republican Party
Muslim League (C)
Den pakistanske hæren
Sjølvstendig
Muslim League (Q)
Peoples Party
Muslim League (N)
Pakistan Tehreek-e-Insaf

Presidentar

endre
Liste over presidentar av Pakistan
No. Bilde Namn
(fødd–død) 		Byrja i embetet[4] Forlét embetet[4] Val Parti Merknad[4]
1   Iskander Mirza[6][13]
(1899–1969) 		23. mars 1956 27. oktober 1958  — Republican Party Mirza var den siste generalguvernøren av Pakistan og blei den første presidenten etter grunnloven av 1956, som gjorde landet til ein republikk.[3] Han blei avsett i eit militærkupp av general Ayub Khan, som Mirza hadde utnemnd til Chief Martial Law Administrator i 1957.[11]
2   Ayub Khan[11]
(1907–1974) 		27. oktober 1958 8. juni 1962[n 2]  —  —   Ayub tok kontroll over ladet ved eit statskupp i 1958. Han leia Pakistan inn i ein krig mot India i 1965.[15] I 1969 gjekk Ayub av etter press frå opposisjon, og overlét makta til general Yahya Khan.[10]
8. juni 1962 31. mars 1969 2. januar 1965[n 2] Pakistan Muslim League (C)
3   Yahya Khan[16]
(1917–1980) 		31. mars 1969 20. desember 1971  —  —   Yahya fekk embetet etter at Ayub Khan trekte seg i 1969. Han trekte seg etter at Pakistan blei nedkjempa i Den bangladeshiske frigjeringskrigen i 1971.[10]
4 Zulfikar Ali Bhutto[17]
(1928–1979) 		20. desember 1971 13. august 1973 20. desember 1971 Pakistan Peoples Party Bhutto trekte seg som president for å bli statsminister etter innføringa av grunnloven frå 1973, som gav landet eit parlamentarisk politisk system.[10][18]
5   Fazal Ilahi Chaudhry[19]
(1904–1982) 		14. august 1973 16. september 1978 14. august 1973 Pakistan Peoples Party Chaudhry var ein konstitusonell president, der statsmiinister Zulfikar Ali Bhutto hadde den politiske makta. Chaudhry trekte seg i 1978 og overlét embetet til general Zia.[13]
6 Muhammad Zia-ul-Haq[9]
(1924–1988) 		16. september 1978 17. august 1988  —  —   Zia tok de facto kontroll over landet gjennom eit statskupp i 1977. Han hadde tittelen Chief Martial Law Administrator til 1979. Zia-ul-Haq blei drepen i ei flyulkke i 1988. Han er den einaste pakistanske presidenten som har døydd i embetet.[13][20]
7 Ghulam Ishaq Khan[21]
(1915–2006) 		17. august 1988 18. juli 1993 13. desember 1988 Sjølvstendig Khan blei president etter at Zia døydde i 1988. Han prøvde å avsetja regjeringa til Nawaz Sharif i 1993, men høgsteretten la ned veto mot avgjerda. Til slutt gjekk Khan av i lag med Sharif, i ein avtale hæren forhandla fram.[22]
8 Farooq Leghari[23]
(1940–2010) 		14. november 1993 2. desember 1997 14. november 1993 Pakistan Peoples Party Leghari blei vald til president i 1993 etter at Ghulam Ishaq Khan tekte seg. Leghari var i koflikt med statsminister Nawaz Sharif, og trekte seg til slutt etter påtrykk frå dei konservatives og hæren.[24]
9   Muhammad Rafiq Tarar[25]
(1929–) 		1. januar 1998 20. juni 2001 31. desember 1997 Pakistan Muslim League (N) Tarar var konstitusjonell president, medan statsminister Nawaz Sharif hadde den politiske makta. Tarar trekte seg i 2001.[26]
10   Pervez Musharraf[26]
(1943–2023) 		20. juni 2001 6. oktober 2007 1. januar 2004[n 3]  —   Musharraf tok de facto kontroll over landet gjennom eit kupp i 1999. Han hadde tittelen Chief Martial Law Administrator til 2002.[26][28] Musharraf trekte seg som president i 2008 for å unngå å stillast for riksrett.[29]
6. oktober 2007 18. august 2008 6. oktober 2007 Pakistan Muslim League (Q)
11   Asif Ali Zardari[30]
(1955– ) 		9. september 2008 9. september 2013 6. september 2008 Pakistan Peoples Party Zardari blei vald etter at Musharraf trekte seg i 2008. Det 18. grunnlovstillegget frå¨2010 reduserte den vide presidentmakta til ei seremoniell rolle.[31]
12   Mamnoon Hussain[32]
(1940–2021) 		9. september 2013 9. september 2018 30. juli 2013 Pakistan Muslim League (N) Hussain blei vald til den 12. presidenten av Pakistan med ein god majoritet, og byrja i embetet den 9. september 2013.[33][34]
13   Arif Alvi[35]
(1949– ) 		9. september 2018 4. september 2018 Pakistan Tehreek-e-Insaf Alvi blei vald til den 13. presidenten i Pakistan med over 54&nbspø% av røystene i valkollegiet. Motkandidatane var Maulana Fazl-ur-Rehman og Aitzaz Ahsan.[35]

Mellombels presidentar

endre
No. Bilde Namn
(Birth–death) 		Byrja[4] Slutta[4] Val Parti
1A   Wasim Sajjad[7]
(1941– ) 		18. juli 1993 14. november 1993  — Pakistan Muslim League (N)
2A   Wasim Sajjad[7]
(1941– ) 		2. desember 1997 1. januar 1998  — Pakistan Muslim League (N)
3A   Muhammad Mian Soomro[13]
(1950– ) 		18. august 2008 9. september 2008  — Pakistan Muslim League (Q)

Merknadar

endre
  1. ↑ Oppdatert juli 2017
  2. ↑ 2,0 2,1 Til 1962 regjerte Khan under unntakstilstand. I 1965 blei han gjenvald gjennom indirekte val i ei ording kalla Basic Democracy, til ein ny periode.[14]
  3. ↑ Musharraf fekk seg sjølv vald til president av valkollegiet.[27]
Sitat
  1. ↑ «powers, subject to Supreme Court approval or veto, to dissolve the National Assembly, triggering new elections, and thereby dismissing the Prime Minister»

Kjelder

endre
  1. ↑ «The President's Role». Presidency of the Islamic Republic of Pakistan. Arkivert frå originalen 7. november 2012. Henta 16 . januar 2013. 
  2. ↑ «Pakistan parliament agrees to curb presidential powers». BBC News. 8. april 2010. Henta 4. juli 2012. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «The constitution of the islamic republic of pakistan» (pdf). National Assembly of Pakistan. Henta 4. juli2012. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 «Previous Presidents». Presidency of the Islamic Republic of Pakistan. 25. april 2011. Arkivert frå originalen 7. november 2012. Henta 16. januar 2013. 
  5. ↑ Monitoring Desk (14. november 2012). «Former President Iskander Mirza remembered». The Frontier Post. Arkivert frå originalen 25. desember 2018. Henta 16 . januar 2013. 
  6. ↑ 6,0 6,1 «Iskander Mirza». PakistanHerald.com. Arkivert frå originalen 25. desember 2018. Henta 16. januar 2013. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 «Wasim Sajjad». DailyPakistan.com. Arkivert frå originalen 14. mai 2013. Henta 16. januar 2013. 
  8. ↑ «World: South Asia – Pakistan's army og its history of politics». BBC News. 12. oktober 1999. Henta 16. januar 2013. 
  9. ↑ 9,0 9,1 Fathers, Michael (18. august 1998). «Obituary: President Mohammad Zia ul — Haq». The Independent. Henta 16. januar 2013. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Ali, Hasan (19. august 2008). «4 military dictators among 14 heads of state under Officers' Club of Revolutionary Armed Forces». Daily Times. Henta 16. januar 2013. [daud lenkje]
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Aziz, Sartaj (2009). Between Dreams og Realities: Some Milestones in Pakistan’s History. Karachi, Pakistan: Oxford University Press. s. 408. ISBN 978-0-19-547718-4. Arkivert frå originalen 19. september 2013. 
  12. ↑ «Arif Alvi sworn in as 13th President of Pakistan». DAWN.COM. 9. september 2018. Henta 12. september 2018. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 Lodhi, Adnan (6. september 2008). «Only three completes presidential terms in over 60 years». Daily Times. Arkivert frå originalen 21. januar 2012. Henta 20. januar 2013. 
  14. ↑ «Field Marshal Muhammad Ayub Khan». Presidency of the Islamic Republic of Pakistan. Arkivert frå originalen 15. mai 2013. Henta 20. januar 2013. 
  15. ↑ «Lessons of the 1965 War». Daily Times. 7. september 2005. Arkivert frå originalen 19. januar 2013. Henta 20. januar 2013. 
  16. ↑ «Yahya Khan». Herald (Pakistan). Arkivert frå originalen 25. desember 2018. Henta 16. januar 2013. 
  17. ↑ Paracha, Nadeem F. (4 April 2012). «Bhutto and I». Dawn. Henta 16. januar 2013. 
  18. ↑ Tasleem, Nauman (27. juni 2004). «20 prime ministers since independence». Daily Times. Arkivert frå originalen 2. oktober 2013. Henta 9 . september 2012. 
  19. ↑ Staff Reporter (1. juni 2012). «Ex-president of Pakistan Fazal Ilahi's anniversary today». SAMAA TV. Arkivert frå originalen 2. november 2013. Henta 16. januar 2013. 
  20. ↑ Anthony Hyman; Muhammed Ghayur; Naresh Kaushik (1989). Pakistan: Zia og after. Abhinav Publications. s. 20–35. ISBN 978-81-7017-253-6. Henta 16. januar 2013. 
  21. ↑ Khan, M Ilyas (27. oktober 2006). «Obituary: Ghulam Ishaq Khan». BBC News. Henta 16. januar 2013. 
  22. ↑ Masood, Salman (28. oktober 2006). «Ghulam Ishaq Khan, 91, Former President of Pakistan, Dies». The New York Times. Henta 16. januar 2013. 
  23. ↑ «Former Pakistani President Farooq Leghari dies». BBC News. 20. oktober 2010. Henta 16. januar 2013. 
  24. ↑ Burns, John F. (8. november 1996). «Pakistan's Bhutto Quandary». The New York Times. Henta 16. januar 2013. 
  25. ↑ «Tarar sworn in as Pakistani president». BBC News. 1. januar 1998. Henta 16 . januar 2013. 
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 «The rise og fall of Musharraf». Al Jazeera English. 18. august 2008. Henta 16. januar 2013. 
  27. ↑ Waldman, Amy (2. januar 2004). «Pakistan gives Musharraf confidence vote as president». The New York Times. Henta 20. januar 2013. 
  28. ↑ Rohde, David (4. november 2007). «Musharraf Declares Emergency Rule». The New York Times. Henta 16. januar 2013. 
  29. ↑ «Pakistan's Musharraf will resign». BBC News. 18. august 2008. Henta 16. januar 2013. 
  30. ↑ «Profile: Asif Ali Zardar». BBC News. 16. desember 2009. Henta 16. januar 2013. 
  31. ↑ «Bhutto's widower wins presidency». BBC News. 6. september 2008. Henta 17. januar 2013. 
  32. ↑ Khattak, Sohail (31. juli 2013). «Mamnoon Hussain: A man of principles». The Express Tribune. Henta 9. september 2013. 
  33. ↑ «Mamnoon Hussain elected as Pakistan's 12th president». The Express Tribune. Web Desk. 30. juli 2013. Henta 30. juli 2013. 
  34. ↑ Manan, Abdul; Khan, Sumera (30. juli 2013). «Watershed moment: Asif Zardari basks in afterglow of democracy». The Express Tribune. Arkivert frå originalen 25. desember 2018. Henta 9. september 2013. 
  35. ↑ 35,0 35,1 «Arif Alvi elected 13th president of Pakistan». The Express Tribune. 4. september 2018. Henta 4. september 2018. 

Bakgrunnsstoff

endre
Henta frå «https://nn.wikipedia.org/w/index.php?title=President_i_Pakistan&oldid=3546644»