Varanger mållag er er eit lokallag i Noregs Mållag og eit av laga i Troms og Finnmark mållag.

Laget blei skipa søndag 31. oktober 1976. Første formann var Lydolf Lind Meløy.[1]

Einar Niemi helste laget velkommen og meinte at også «Varanger-området har en interessant og sammensatt språkhistorie der dialekter har eksistert og vært livskraftige, dialekter også med innslag av landsmål.»[2]

Lydolf Lind Meløy på si side framheva at «Nordnorsk dialekt soknar til nynorsk».[3] Han løfta også fram Karl Akre, ein språkreformator ved Varanger kalla han Akre.[4]

Lagsarbeid endre

Dei første ti åra stod Varanger mållag for ei rekke arrangement med tema som:

  • stadnamn i Finnmark,
  • Vadsø på 1600-talet,[5]
  • Vadsø-dialekten,[6]
  • første lese- og skriveopplæring på dialekt,[7]
  • hekserier,[8]
  • seminar om sidemålsopplæring, språkhistorie og dialektar[9],
  • samisk språk og kultur,[10]
  • det trespråklege samfunnet.[11]

I 1981 gav Varanger mållag ut heftet Vadsø-dialekten med glimt fra dialektene i Kiby og Ekkerøy av Hildur Hatlebrekke.[12][13]

Seinare har laget følgt opp med tema som bl.a.

Varanger mållag har også deltatt på kulturdagane i Vadsø i fleire år.

Varanger mållag har arrangert fleire bokkveldar, og hatt besøk av fleire skjønnlitterære og faglitterærer forfattarar og journalistar: Lydolf Lind Meløy, Kjartan Fløgstad,[17] Laila Stien, Hans Kristian Eriksen,[18] Edvard Hoem, Ingvar Moe, Laila og Tor Thorsen, Steinar Bryn, Tor Obrestad, Eva Jensen, Liv Helene Willumsen (foredrag om Regine Normann), Torvald Sund, Randi Brenden (foredragsturne om Åsta Holth),[19] Erling Lægreid (Unionsoppløysinga i 1905 sett i lys av EU-spørsmålet i 2005),[20] Kristin Sørsdal (foredragsturne om Elena Ferrantes forfattarskap),[21] Frode Grytten, Lars O. Haugen, Ragnar Hovland, Sigrun Slapgard og Solveig Aareskjold.

Laget har arrangert både julefestar, solfestar og feitetysdagar.[22]

19. oktober 2019 arrangerte Varanger mållag i samarbeid med Noregs Lærarmållag nynorsk inspirasjonsdag i Vadsø. Om lag 30 norsklærarar frå Finnmark deltok.[23]

I 2016 markerte laget 40-årsjubileet sitt.[24]

Varanger mållag hadde 37 medlemmar i 2020, og Rønnaug Ryssdal er leiar i 2023.

Leiarar endre

  1. 1976-1977: Lydolf Lind Meløy[1]
  2. 1978-: Marta Østerås Falch[25]
  3. 1982-: Knut Johansen[26]
  4. 1985-1988: Knut O. Dale[27]
  5. 1989-1991: Sigrid Skarstein[28]
  6. 1992-1993: Gunn Utkvitne[29]
  7. 1994-: Rønnaug Ryssdal[30][22][31]

Kjelder endre

  1. 1,0 1,1 Finnmarken, torsdag 4. november 1976: Første mållag i Finnmark
  2. Finnmarken, mandag 6. desember 1976: Varanger mållag og historien, av Einar Niemi
  3. Finnmarken, søndag 12. juni 1977: Skuledirektør Lind Meløy: Nordnorsk dialekt soknar til nynorsk [1]
  4. Finnmarken, lørdag 18. juni 1977: L. Lind Meløy: Karl Akre - ein språkreformator ved Varanger
  5. mandag 27. februar 1978: Slutten på 1600-tallet ble en rik oppgangstid for Vadsø
  6. Finnmarken, onsdag 29. november 1978: Dialekt – vår naturlege tale
  7. Finnmarken, mandag 25. oktober 1982: Dialekten – eit godt utgangspunkt [2]
  8. Finnmarken, mandag 25. oktober 1982: Heks skal proberes på Søen i Vardø [3]
  9. Finnmarken, tirsdag 13. november 1984: Felles dialekt i Øst-Finnmark [4]
  10. Finnmarken, torsdag 3. april 1986: Noreg har morsmålsanalfabetar
  11. Finnmarken, onsdag 5. november 1986: Varanger – evig kulturformidler [5]
  12. Finnmarken, tirsdag 14. april 1981: Møte om Vadsø-dialekten
  13. Hildur Hatlebrekk: Vadsø-dialekten med glimt fra dialektene i Kiby og Ekkerøy. Varanger mållag, Vadsø 1981. [6]
  14. Finnmarken, tirsdag 29. oktober 1996: Ivar Aasen-året i Vadsø
  15. Finnmarken, tirsdag 25. mars 1997: Fortell meg hva du heter Finnmarken, tirsdag 25. mars 1997]
  16. iFinnmark, 31.10.2016: Kvensk er en del av det vi er
  17. Finnmarken, torsdag 26. mars 1992: Fløgstad i Vadsø
  18. Finnmarken, lørdag 24. november 1984: Barndomsminner fra krigens Kiberg [7]
  19. Finnmarken, tirsdag 24. februar 2004: Markerer Holth-jubileum i Finnmark [8]
  20. Finnmarken, tirsdag 1. mars 2005: En annerledes historietime
  21. Altaposten, onsdag 11. september 2019: Forteller om det å oversette bøker til nynorsk [9]
  22. 22,0 22,1 Finnmarken, tirsdag 16. februar 1999: Mållagsfolk inviterer til «oppfeiting» [10]
  23. Norsk Tidend nr 5, 2017, side 11: Inspirasjonsdag i Vadsø
  24. Norsk Tidend nr 5-2016, side 9: Varanger mållag feira 40 år
  25. -Finnmarken, fredag 14. april 1978: Varanger mållag (årsmøte)
  26. Finnmarken, onsdag 17. mars 1982: Varanger mållag (årsmøte)
  27. Finnmarken, onsdag 20. mars 1985: Aktivt år i Varanger mållag (årsmøte) [11]
  28. Årsmelding 1989-90, Årsmelding 1991, NM-arkivet
  29. Årsmelding 1992,Årsmelding 1993, NM-arkivet
  30. Årsmelding 1994, Årsmelding 1996, Årsmelding 1997, NM-arkivet
  31. Årsmelding 1995, Troms og Finnmark mållags arkiv

Bakgrunnsstoff endre