Bypost
Bypost og lokalpost er lokal postombering utført av private firma i konkurranse med det statlege postvesenet, eller før det fanst ei tilfredsstillande offentleg postombering.
Frå Postvesenet vart oppretta i 1647 var brevformidling eit statleg monopol i Danmark-Noreg. Eineretten omfatta imidlertid ikkje lokal postformidling i byane. Med aukande postmengder opna dette for privat bypost i mange byar. Postloven av 1888 utvida Postvesenets einerett til brevformidling (lukka sendingar) i heile landet, dvs også lokalt i byane. Nokre av bypostane fekk likevel halde fram. Den siste – Trondhjems Bypost – vart avvikla først i 1913 då eigaren døydde.
Slike bypostfirma har hatt liten betydning samferdsleshistorisk, men fleire har gjeve ut eigne frimerke, og desse frimerka er eit eige samlerområde for filatelistar.[1]
I Noreg har det eksistert bypost i fleire byar:
- Arendal 1885-1893
- Bergen 1865-1878
- Drammen 1869-1888
- Grimstad 1887-1887
- Hammerfest 1888-1888
- Holmestrand 1888-1888
- Horten 1882-1888[2]
- Kragerø 1886-1886
- Christianssund A 1878-1879
- Christianssund B 1887-1889
- Levanger 1888-1888
- Mandal 1886-1888
- Namsos 1888-1889
- Steinkjær 1888-1888
- Tromsø 1881-1889
- Throndhjems 1865-1913
- Tønsberg 1884-1890[3]
- Vadsø 1893-1895
- Vardø 1893-1895[4]
- Ålesund 1880-1891
- Spitsbergen (Ny-Ålesund—fastlandet) 1896. Seinare er det gitt ut «frimerke» utan postal funksjon.[5]
Kjelder endre
- ↑ Sanness, Stian (1944). Norges bypostmerker.
- ↑ arkivkopi, arkivert frå originalen 14. mars 2005, henta 20. mai 2009
- ↑ arkivkopi, arkivert frå originalen 25. mars 2005, henta 20. mai 2009
- ↑ http://home.c2i.net/vardofk/BYPOST.htm
- ↑ Håndbok over norske filatelistika 1969
- Denne artikkelen bygger på «Bypost» frå Wikipedia på bokmål, den 20. mai 2009.
Bakgrunnsstoff endre
- Privat samlerside
- Katalog over norsk bypost Arkivert 2007-10-09 ved Wayback Machine. bokomtale