Herbert Kitchener
Horatio Herbert Kitchener, 1. earl Kitchener (24. juni 1850–5. juni 1916) var ein britisk militærleiar som blei feltmarskalk i 1909 og krigsminister frå 1914.
| Herbert Kitchener | |||
 | |||
| Fødd | 24. juni 1850 | ||
|---|---|---|---|
| Fødestad | Ballylongford | ||
| Død | 5. juni 1916 | ||
| Dødsstad | Nordsjøen | ||
| Rang | feltmarskalk, general | ||
| Eining | British Army | ||
| Konfliktar | Den fransk-prøyssiske krigen, Mahdistopprøret, Battle of Ferkeh, Battle of Atbara, Slaget ved Omdurman, andre boerkrig, Battle of Paardeberg, den fyrste verdskrigen | ||
| Adelstittel | greve, Earl Kitchener, Viscount Broome, Baron Denton, Baron Kitchener of Khartoum, Viscount Kitchener of Khartoum | ||
Biografi
endreKitchener blei fødd i 1850 i Ballylongford i grevskapet Kerry på Irland.
Tidleg karriere
endreKitchener deltok etter avslutta kurs ved krigsakademiet i Woolwich som frivillig på fransk side i den fransk-prøyssiske krigen i 1870-1871. Han blei utnemnd til løytnant i det britiske ingeniørkorpset i 1872, og tok del i den topografiske kartlegginga av Palestina og Kypros 1874-1882.
Sudan
endreI 1882 bei han major i Egypt, som nett var kome under britisk styre, og blei utnemnd til leiar for det egyptiske kavaleriet. Han deltok i ekspedisjonen mot Arabi Pasja 1882 og sidan i Sudan-felttoget mot mahdistopprøret 1883-1885. Frå 1886 til 1888 var Kitchener guvernør i Sauakin. Etter å ha nådd oberstgrad i 1888 blei han utnemnd til generaladjutant same året, og i 1892 blei han overbefalhavar (sirdagar) over dei egyptiske troppane. Han synte framståande eigenskapar som arméorganisator, og det var i hovudsak hans (og dessutan maskingeværet) si forteneste at den egyptiske armeen, når det avgjerande felttoget mot mahdiane byrja i 1896, var blitt mogen nok til å klara det vanskelege oppdraget sitt. Etter å ha erobra Dongola og slått dervisjane ved Atbara gav han eit avgjerande nederlag til mahdien sin eigen hær den 2. september 1898 ved Omdurman. Etter dette slaget blei Sudan fullstendig underkua. Kitchener blei forfremja til generalmajor i 1896, og fekk takk frå parlamentet etter at krigen var slutt. Han blei adla som baron Kitchener av Khartoum, av Aspall i grevskapet Suffolk, og dessutan gjeven ein nasjonal belønning på 30 000 pund sterling.
Boarkrigen
endreI byrjinga av 1899 blei Kitchener utnemnd til generalguvernør av Sudan, men allereie i desember same året blei han innsett i boarkrigen som generalstabssjef for feltmarskalken lord Roberts, som då var blitt utnemnd som overbefalhavar for den britiske feltarmeen i Sør-Afrika. Då lord Roberts vende tilbake til England i november 1900, etter erobringa av Pretoria, fordrivinga av boarregjeringa og overtakinga av Transvaal overtok Kitchener, som då blei forfremja til generalløytnant, overbefalet for feltarmeen.
Trass den oppnådde framgangen var situasjonen på dette tidspunktet brysam for britane, særleg ettersom midla som den nye overbefalhavaren hadde å råda med, var heilt utilstrekkelege for å kunna styra dei to boarrepublikkane, som i røynda var målet for krigen. Likevel fullførte Kitchener oppdraget sitt med stor energi og medvit for måletog energi, men også med ei hensynsløyse som på mange måtar førte til at han fekk skarpe klandringar, til dømes for opprettinga av konsentrasjonsleirar). Fyrst i mai 1902, med hjelp frå nye styrkar frå heimlandet, klarte han å bryta den siste motstanden og gje full siger til britane.
Fyrste tiår av 1900-talet
endreEtter å ha vend tilbake til Storbritannia blei Kitchener utnemnd til general i 1902, blei opphøga til viscount Kitchener av Khartoum og dessutan gjeven ei ny nasjonal løn på 50.000 pund sterling. Same året fekk han overbefalet over den britisk-indiske hæren, som han omorganiserte dei neste åra. I 1906 blei han generaloberst i ingeniørkorpset. I 1909 blei Kitchener utnemnd til leiar over dei britiske kampstyrkane i Middelhavslanda (Khedivatet Egypt, Malta, Gibraltar, Kypros m.fl.) og same året til feltmarskalk. Han tiltredde likevel ikkje denne stillinga. I 1910 organiserte han hæren i det australske statsforbundet. I 1911 blei han visekonge i Egypt. I 1914 blei han opphøga til earl Kitchener, av Khartoum og av Broome i grevskapet Kent. Deretter la han ut på ei permisjonsreise til England, der han var ved utbrotet av den fyrste verdskrigen.[1]
Fyrste verdskrigen
endre6. august 1914 blei Kitchener utnemnd til krigsminister i regjeringa Asquith.[1] Kitchener delte ikkje det generelle synet om at krigen kom til å vera kortvarig. Han fortalde regjeringa at krigen ville vara i minst tre år og krevja enorme styrkar som skulle bli ramma av høge tap. Han sette i gang ein kampanje for å rekruttera soldatar, som seinare kom til fronten som «Kitchener sin hær». I samband med at den britiske industrien ikkje klarte av å levera nok granatar i 1915 (ammunisjonskrisen), tilbaud seg Kitchener å gå av. Han fekk bli vernade, men ammunisjonsproduksjonen hamna i eit nytt departement med David Lloyd George som minister.
5. juni 1916. gjekk Kitchener ombord på kryssaren Hampshire i Scapa Flow for å vitja Russland på invitasjon av tsaren. Natta etter gjekk fartøyet på ein mine og sokk i ein storm vest for Orknøyane. Lord Kitchener og heile staben hans omkom.[1] Den eldre broren hans Henry Kitchener arva grevetittelen.
Kjelder
endre- ↑ 1,0 1,1 1,2 Carlquist, Gunnar: Svensk uppslagsbok. Bd 15, Svensk Uppslagsbok AB, Malmö 1933, s. 473.
- Keegan, John, Det första världskriget, (1998)
- Kitchener, Horatio Herbert i Nordisk familjebok (2:a upplagan, 1911)
- Denne artikkelen bygger på «Herbert Kitchener, 1:e earl Kitchener» frå Wikipedia på svensk, den 17. oktober 2024.
