Tryggve Gran
Jens Tryggve Herman Gran (20. januar 1888–8. januar 1980)[1] var ein norsk flygar, fotballspelar, polarforskar, og forfattar frå Bergen. Han er i dag særleg kjend for å vere den fyrste som flaug over Nordsjøen, sommaren 1914.
| Tryggve Gran | |
 | |
| Statsborgarskap | Noreg |
| Fødd | 20. januar 1888 Bergen |
| Død | |
| Yrke | oppdagar, fotballspelar, skribent, flygar |
| Språk | norsk |
| Politisk parti | Nasjonal Samling |
| Medlem av | Fedrelandslaget |
| Ektefelle | Margaret Schønheyder Gran |
| Tryggve Gran på Commons | |
Liv
endreBakgrunn
endreGran vart fødd i Bergen, der faren var skipsbyggmeister. 12. juli 1908 i Göteborg var han ytre venstre på det fyrste norske fotballandslaget.[2] Noreg møtte heimelaget Sverige og tapte 3-11. Klubbfotball spela han for Oslo-klubben Mercantile.
Gran var åra 1910-13 med på Scotts sørpolekspedisjon som ski-instruktør. Han var med i den patrulja som vart send ut for å leita etter Robert Falcon Scott og fylgjet hans. Til slutt vart Scott og mennene funne ihelfrosne.
Fyrstemann over Nordsjøen
endreDen 30. juli 1914 flaug Gran som den aller fyrste over Nordsjøen. På ferda trong han fire timar og til minuttar frå Cruden Bay i Skottland til Revtangen ved Orre i Klepp kommune på Jæren med eit Blériot-fly. Hendinga fekk ikkje så stor merksemd, av di fyrste verdskrig braut ut samstundes. Nordsjøflyginga var ei bragd, på line med Louis Blériot si flyging over den engelske kanalen fire år tidlegare. Under verdskrigen deltok Gran som flygar i teneste for Storbritannia, og fekk grad av major.
Omdøme
endreGran vart utnemnd til riddar av 2. klasse av St. Olavs Orden i 1915, men leverte utmerknaden tilbake i 1925.
Under andre verdskrigen var Tryggve Gran medlem i Nasjonal Samling.[3] Denne medlemskapen vart utnytta i nazipropagandaen. I 1944 vart det gitt ut eit norsk frimerke, NK 325, til minne om nordsjøflyginga 30 år tidlegare.[4]
I 1971 vart eit minnesmerke over den fyrste Nordsjø-flyginga avduka i Cruden Bay. Også i Klepp kommune er det sett opp eit minnesmerke. Bleriot-flyet som Gran nytta under nordsjøflyginga er del av samlinga til Norsk Teknisk Museum i Oslo.
Gran døydde i Grimstad i 1980.
Verk
endre- «Hvor sydlyset flammer» (1915)
- «Under britisk flagg; krigen 1914-18» (1961)
- «Første fly over Nordsjøen» (1964)
- «Fra tjuagutt til sydpolfarer» (1974)
Kjelder
endre- ↑ Bergen domkyrkje, Ministerialbok nr. B 7 (1888-1903), Fødde og døypte 1888
- ↑ Magnus Breilie:Fotballboken s. 99. 1967
- ↑ Hans Orvald Goksøyr i Norsk Allkunnebok 1954
- ↑ Norgeskatalogen 1996