Bosnia-Hercegovina

Bosnia-Hercegovina er eit land sør i Europa. Det grensar til Kroatia i nord, vest og sør, til Serbia og Montenegro i aust, og har ei kort kystline til Adriahavet ved byen Neum.

Bosna i Hercegovina Босна и Херцеговина (norsk: Bosnia-Hercegovina, bosnisk)
Flagg Riksvåpen
Nasjonalsong	«Intermeco»
Motto	Ukjent
Offisielle språk	Bosnisk, serbisk og kroatisk
Hovudstad	Sarajevo
Styresett President Leiar av ministerrådet	Republikk Željko Komšić Borjana Krišto
Flatevidd  – Totalt  – Andel vatn	51 197 km² (126.) Ubetydeleg
Folketal  – Estimert (2017)  – Tettleik	3 856 181 (127.) 75,3 /km² (105.)
Sjølvstende	5. april 1992
Nasjonaldag	25. november
BNP  – Totalt (2015)  – Per innbyggjar	39 460 mill. USD (110.) 11 200 USD (109.)
Valuta	Konvertibel mark
Tidssone	UTC +1
Telefonkode	+387
Toppnivådomene	.ba

Administrativ inndeling

For meir om dette emnet, sjå Administrativ inndeling i Bosnia-Hercegovina.

Daytonavtalen frå 1995, som gjorde slutt på Bosnia-krigen, stadfester at landet har to føderale einingar («entitetar»), Den bosniske serbarrepublikken og Føderasjonen Bosnia-Hercegovina.

Geografi

Kart over Bosnia-Hercegovina.

For meir om dette emnet, sjå Bosnisk geografi.

Landet har stort sett fjellandskap og ligg sentralt i Dei dinariske Alpane. Den nordaustlege delen av landet strekkjer seg inn i sørlege område av Den pannoniske sletta, medan sørlege delar av landet grensar til Adriahavet. Landet har berre 20 km kystline rundt byen i Neum i Hercegovina-Neretva kommune, men er innelåst mellom kroatiske landområde og territorialfarvatn.

Namnet på landet kjem frå dei to regionane Bosnia og Hercegovina, som aldri har hatt noko definert grense mellom seg. Bosnia utgjer den nordlege delen av landet (om lag 80 %), medan Hercegovina utgjer den sørlege middelhavsregionen.

Store byar er hovudstaden Sarajevo, Banja Luka, Bijeljina, Tuzla, Zenica og Mostar, som er hovudstad i Hercegovina.

Nær 50 % av Bosnia-Hercegovina er dekt av skog. Dei største skogane finn ein sentralt og i austleg og vestlege delar av Bosnia. Nordlege område av Bosnia har svært grøderike jordbruksområde langs elva Sava.

Det er sju store elvar i Bosnia-Hercegovina: Una, Sana, Vrbas, Bosna, den lengste elva innanfor Bosnia, Drina, som dannar grense mellom Bosnia og Serbia, Neretva og Sava, som er den lengste av elvene som er innom Bosnia-Hercegovina, men ikkje den lengste elva i sjølve landet. Sava renn gjennom Serbia, Bosnia-Hercegovina og Kroatia. Ho dannar den naturlege grensa mellom Bosnia-Hercegovina og Kroatia.

Klima

For meir om dette emnet, sjå Bosnisk geografi.

Bosnia-Hercegovina har eit variert klima der vêrtilhøva kan endre seg mykje over korte avstandar. Lågtrykk i Middelhavet pøser mild og fuktig luft inn mot denne fjellrekkja om vinteren, og vestsida er eit av dei våtaste områda av Europa. Somme stader langs vestsida av Dei dinariske alpane kan få 4000 mm på eit år, medan kystbyane berre får om lag 1000 mm. Midtsumars er det stort sett berre sol, og dei indre områda kan få svært høge temperaturar. Mostar, ved Neretva, er ein av dei varmaste byane i Europa.

Dei lågareliggande områda i nord har eit klima som er meir likt Sentral-Europa. Nedbørsmengdene minkar mot aust, og vinteren er skya, sjølv i dei turraste områda. Vind frå sør kan strøyme nordover, og fønvind kan gje temperaturar over 10 °C, eller kald luft (kalla kosavavind) frå Karpatane kan strøyme sørover. Fjella i vest vernar desse områda frå den kjøligare havlufta, så temperaturane om sumaren kan bli svært høge.

Næringar og ressursar

Jordbruk

Dette er hovudnæringa i Bosnia-Hercegovina. Bøndene dyrkar kveite, mais, frukt, grønsaker, vindruer og tobakk. Storfe og sauehald er òg svært viktig.

Industri

Bosnia har mykje militærindustri, men også stålindustri, forsvarsindustri, og industri som lagar reiskapar.

Ressursar

Brunkol, jernmalm, bly, sink, mangan og bauxitt er vanlege ressursar.

Kjelder

Referansar

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Bosnia-Hercegovina

• Offisiell nettstad