Litium

3 Helium ← Litium → Beryllium H ↑ Li ↓ Na Heile tabellen
Generelle eigenskapar
Namn, kjemisk symbol, atomnummer	Litium, Li, 3
Kjemisk serie	Alkalimetall
Gruppe, periode, blokk	1, 2, s
Tettleik, hardleik	535 kg/m3, 0,6 (ikkje SI)
Utsjånad	Sølvkvit
Atomeigenskapar
Atommasse	6,941 u (ikkje SI)
Atomradius (berekna)	145 (167) pm
Kovalent radius	134 pm
Ioneradius	76 pm (ladning: +1)
van der Waals radius	182 pm
Elektronkonfigurasjon	[He]2s1
Elektron per energinivå	2, 1
Oksidasjonstrinn (oksid)	+1 (sterk base)
Krystallstruktur	Kubisk romsentrert
Fysiske eigenskapar
Tilstandsform	Fast stoff
Smeltepunkt	453,7 K (180,5°C)
Kokepunkt	1615 K (1342°C)
Molart volum	13,02 cm3/mol
Fordampingsvarme	145,92 kJ/mol
Smeltevarme	3,0 kJ/mol
Damptrykk	163·10-6 Pa ved 453,7 K
Ljodfart	6000 m/s ved 25 °C
Diverse eigenskapar
Elektronegativitet	0,98 (Paulings skala)
Spesifikk varmekapasitet	3582 J/(kg·K)
Elektrisk konduktivitet	10,8 MS/m
Termisk konduktivitet	84,7 W/(m·K)
Ioniseringspotensial	526 kJ/mol 7305 kJ/mol 11822 kJ/mol
Mest stabile isotopar
Iso- top Naturleg førekomst Halverings- tid (ikkje SI) NM NE MeV (ikkje SI) NP 6Li 7,5% (stabil) 7Li 92,5% (stabil) 8Li (kunstig) 0,838 s β− β− + 2·α 16,004   8Be (ingen)
SI-einingar og STP er brukt unntatt der det er avmerkt

Litium er eit alkalimetall med kjemisk symbol Li og atomnummer 3. Det er det lettaste metallet.

Det er eit mjukt sølvkvitt metall, men i luft vert det angripe av oksygen, nitrogen og vatn i lufta og dannar oksidar hydroksid og nitridar. Det er det einaste metallet som reagerer med nitrogen ved standard trykk og i romtemperatur.

Litium er mindre vanleg enn dei etterfølgjande alkalimetalla natrium, kalium og rubidium, til tross for at det er eit lett grunnstoff. Ulikt alkalimetalla natrium og kalium finst det ikkje i store mengder i havet, men det finst i små mengder i mange mineral og saltsjøar i tørre område. Litium har derfor namn etter det greske ordet for stein, lithos.

Den mest kjende bruken av litium er i oppladbare batteri, særleg i elektronikk. Anna bruk er i kjemisk syntese og i medisin.

Historie

Litium vart oppdaga av Johan August Arfwedson i 1817.

Eigenskapar

Bruk

Bruksområda er mellom anna produksjon av [litium-ion-celler og] litium-ion-batteri.

Førekomst

Sambindingar

• Litiumhydrid (LiH)
• Litiumkarbonat (Li₂CO₃)
• Litiumklorid (LiCl) er hygroskopisk

Bruk av litium og litiumsambindingar

Litiumsalt, til dømes litiumkarbonat, kan brukast i behandling av pasientar med bipolar sjukdom.

Litium vert brukt i batteri.

Nokre sambindingar er viktige reagensar i organisk kjemi.

Bakgrunnsstoff

• Webelements - litium
• Litium Arkivert 2005-02-07 ved Wayback Machine.
  Denne kjemiartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.