Porsgrunn kommune

Porsgrunn kommune er ein kommune i Telemark fylke. Kommunen blei slegen i hop med dei tidlegare kommunane Brevik og Eidanger 1. januar 1964. Porsgrunn kommune grensar i nord til Skien kommune og Siljan kommune, i aust mot Larvik kommune, og i vest mot Bamble kommune. Høgaste punkt er Fjerdingen, 361 moh.

Porsgrunn kommune
kommune
Kommunevåpen
Land	Noreg
Fylke	Telemark
Adm.senter	Porsgrunn
Areal	164,45 km²
•  land	161,36 km²
•  vatn	3,09 km²
Folketal	37 193  (1. januar 2024)
Målform	bokmål
Ordførar	Janicke Andreassen (Ap)
Kommunenr.	4001
Porsgrunn 59.1419°N 9.6568°E / 59.1419; 9.6568
Kart som viser Porsgrunn kommune. Kart som viser Porsgrunn kommune.
Wikimedia Commons: Porsgrunn
Nettstad: www.porsgrunn.kommune.no

Porsgrunn by er administrasjonssenteret i kommunen. Byen ligg ved utløpet av Telemarksvassdraget og er ein viktig industriby.

Av næringsverksemd i Porsgrunn er det tung- og prosessindustri som skil seg ut. Norsk Hydro med Agri og Polymer-divisjonane, er Porsgrunn sin største industri-arbeidsgjevar. Yara, ein av dei største kunstgjødsel-fabrikkane i verda, er lokalisert her. Porsgrunds Porselænsfabrik, Eramet og Norcem er andre viktige industrielle aktørar i Porsgrunn.

Av kulturartilskipingar kan ein mellom anna nemna Porsgrunn Internasjonale Teaterfestival (PIT).

Bybakken i Porsgrunn

Porsgrunnselva med «Øssia» (Austsida/Østsida) i bakgrunnen

Namnet Porsgrunn

Porsgrunn i år 1900.

Byen skal ha fått namn etter ei grunne – eller lita øy – i Porsgrunnselva som var tilvaksen med pors (myrica gale). Øya låg litt nedanfor der Porsgrunnsbrua no ligg, ved venstre breidd (jamfør kartet til venstre), der kjøpesenteret Downtown ligg no. Namnet blir i dag uttala /²poʃgrʉn/ [²pʰɔʃkɾʉn̻]. Fram til byrjinga av 1900-talet var /²posgrʉn/ [²pʰɔskɾʉn̻] den vanlege uttalen, og pors heitte /¹post/ [¹pʰɔs̻t̻] på tradisjonelt porsgrunnsmål.

Venskapsbyar

• Pori Kaunpunginhallitus, Finland
• Sigtuna kommune, Sverige
• Sundsvall kommune, Sverige
• Sønderborg kommune, Danmark

Porsgrunnsdialekten

Tradisjonelt talemål i Porsgrunn kommune er variantar av grenlandsmålet, som utgjer ei undergruppe av dei vikværske dialektane.

Folk frå Porsgrunn

Cort Sivertsen Adeler (1622-1675)

• Cort Adeler (1622–1675), admiral
• Steinar Schjøtt (1844–1920), ordbokredaktør og omsetjar
• Johan Castberg (1862-1926), politikar, statsråd
• Jan Thomas Njerve (1927-2014), kunstmålar
• Hans Reynolds (1876-1933), journalist, forfattar og statsstipendiat
• Arne Martin Klausen (1927-), professor (sosialantropologi)
• Jahn Otto Johansen (1934–2018), utanrikskorrespondent (NRK), sjefredaktør i Dagbladet og forfattar
• Finn Kristensen (1936-), stortingsrepresentant (Ap), statsråd.
• Harald Berntsen (1945–), historikar
• Mads Gilbert (f. 1947), forfattar, lege, fylkesting-politikar
• Petter Stordalen (1962-), hotelleigar
• Anne Aasheim (1962–), journalist, redaktør i NRK, sjefredaktør i Dagbladet
• Ronny Deila (f. 1975), fotballtrenar

Kjelder

• «Vennskapsbyer - Porsgrunn kommune». 10. mai 2010. Henta 12. juni 2013. 

Bibliografi

• Reynolds, Hans 1952. Porsgrunns-maal. Ordsamling og Porsgrunnsviser. (Skrifter fraa Norsk Maalførearkiv ved Sigurd Kolsrud. 2.) Oslo, i kommisjon hos Jacob Dybwad.

Bakgrunnsstoff

• Nettsidene til Porsgrunn kommune