Sodalitt

Sodalitt er eit kubisk mineral som tilhøyrer feltspatoida. Det finst i nefelinsyenittar og fonolittar. Fargen er oftast blå eller grå. Viser i mange tilfelle ein sterk oransje fluorescens. Ein varietet som er raudleg på friskt brot, men som raskt mistar fargen ved lyspåverknad, blir kalla hackmanitt. Sodalitt er i Noreg mellom anna kjent frå nefelinsyenittpegmatittar ved Langesundsfjorden og på Seiland i Finnmark.

Sodalitt
Sodalitt
Generelt
Kategori	Tektosilikat utan zeolittisk H2O
Kjemisk formel	Na8(Al6Si6O24)Cl2
Strunz-klassifisering	09.FB.10
Krystallsymmetri	Isometrisk hekstetraedrisk H-M-symbol: 43m Romgruppe: P43n
Einingscelle	a = 8.876(6) Å; Z = 1
Identifikasjon
Farge	Rik kongeblå, grøn, gul, fiolett, kvite årer er vanleg
Krystallform	Massiv; sjeldan som dodekaeder
Krystallsystem	Kubisk
Tvilling	Vanleg på {111} dannar pseudoheksagonale prisme
Kløyv	Dårleg på {110}
Brot	Muslig til ujamn
Fastleik	Sprø
Mohs hardleiksskala	5.5-6
Glans	Matt glasaktig til feittete
Strekfarge	Kvit
Transparens	Gjennomsiktig til gjennomskineleg
Spesifikk vekt	2.27-2.33
Optiske eigenskapar
Optiske eigenskapar	Isotrop
Brytingsindeks	n = 1.483 - 1.487
Ultrafiolett fluorescens	Lys raudoransje katodeluminescens og fluorescens under langbølgja og kortbølgja UV-stråling, med gulaktig fosforescens; kan vere fotokrom i magenta
Smeltbarheit	Lett til eit fargelaust glas; Natrium gulflamme
Oppløyselegheit	Oppløyseleg i saltsyre og salpetersyre
Andre eigenskapar	Lukt av H2S etter brot
Kjelder

Sodalitt er eit klorhaldig silikat av natrium og aluminium. Til sodalittgruppa høyrer tre andre kubiske mineral som inneheld sulfat eller svovel i staden for klor.

Mineralet vart oppdaga i 1811 i Ilimaussaq intrusjonskompleks i Grønland, men vart ikkje viktig som ornamentstein før 1891, då store mengder vart oppdaga i Ontario i Canada.

Sodalittgruppa

• sodalitt Na₈Al₆Si₆O₂₄Cl₂
• nosean Na₈Al₆Si₆O₂₄(SO₄)·H₂O
• lasuritt (Na,Ca)₈(Al,Sei)₁₂(O,S)₂₄(SO₄)
• hauyn (Na,Ca)_4-8Al₆Si₆(O,S)₂₄(SO₄,Cl)_1–2

Kjelder

• Sodalitt. (2012, 20. januar). I Store norske leksikon. Henta 14. februar 2014 frå http://snl.no/sodalitt.