Årdal kommune

	Årdal kommune
	kommune
	Kommunevåpen
	Kommunevåpen
Land	Noreg
Fylke	Vestland
Adm.senter	Årdalstangen
Areal	976 km²
• land	932 km²
• vatn	44 km²
Folketal	5 239 (1. januar 2024)
Målform	nynorsk
Ordførar	Christian Sønstlien (Ap) (2023)
Kommunenr.	4643
	; Årdal kommune; 61°17′29″N 7°47′53″E / 61.291389°N 7.798056°E
	Kart som viser Årdal kommune. Kart som viser Årdal kommune.
	Wikimedia Commons: Årdal
	Nettstad: www.ardal.kommune.no

61°14′N 7°42′E / 61.233°N 7.700°E / 61.233; 7.700

Årdal kommune er ein industri kommune i Indre Sogn i Vestland fylke. Kommunen ligg inst i Sognefjorden, og grensar i nord og vest til Luster, i aust til Vang (i Oppland fylke) og i sør til Lærdal. Skagastølstindane ligg på grensa mellom Luster og Årdal kommunar. Toppen av Storen (Store Skagastølstind), som er den sørlegaste av Skagastølstindane, markerer kommunegrensa.

Hydro aluminium driv aluminiumsverk i Årdal, Årdal og Sunndal Verk.

Dei fleste innbyggjarane bur i ein av tettstadane Øvre Årdal og Årdalstangen. Årdalsvatnet ligg mellom desse. Det er Årdalstangen som er kommunesenter. Årdal vidaregåande skule i Øvre Årdal tilbyr utdanning] innan almenne fag, elektrofag, mekaniske fag, helse- og sosialfag og kjemi og prosessfag.

Kommunesoge

Årdal kommune vart oppretta i 1860 ved at området vart skilt ut frå Lærdal kommune. Kommunen har sidan hatt utstrekkinga han fekk då, med eit unntak for gardane Muggeteigen og Bermål som vart overførte til Lærdal i 1964.^[1]

Folketalsutvikling

Årdal kommune hadde sterk auke i folketalet i etterkrigsåra i samband med utbygginga av industrien. I 1953 gjekk Årdal forbi Kyrkjebø i folketal, og vart den største kommunen i Sogn og Fjordane etter folketal, fram til kommunesamanslåingane i 1964 då den nye storkommunen Flora vart større. Men folketalet i Årdal heldt fram å veksa og nådde toppen i 1972, då det var registrert 7556 innbyggjarar i kommunen.^[2] Sidan då har folketalet vore i jamn tilbakegang, men har auka svakt att frå 2006 til 2010.

Folketalsutvikling for Årdal kommune frå 1920:

1.12.1920^[3]	1.12.1930^[4]	3.12.1946^[4]	1.1.1951^[2]	1.1.1961^[2]	1.1.1971^[2]	1.1.1981^[2]	1.1.1991^[2]	1.1.2001^[2]	1.1.2010^[2]
1606^a	1624^a	2182^a	3775^a	6166^a	7547	6661	6222	5760	5634

^aTalet omfattar området rundt garden Muggeteigen og husmannsplassane Luggenes og Bergmål på Aspevikstranda, som var del av Årdal kommune fram til det vart overført til Lærdal kommune i 1964. Dette området hadde då 11 innbyggjarar.

Årdal prestegjeld

Årdal var òg namnet på eit prestegjeld fram til 2004. Det hadde same utstrekkinga som Årdal kommune og var frå 1970 deld i to sokn, Øvre Årdal og Nedre Årdal. Det er to kyrkjer i det tidlegare prestegjeldet, Farnes kyrkje frå 1970 i Øvre Årdal, og Årdal kyrkje frå 1867 på Årdalstangen. Kyrkja på Årdalstangen erstatta ei stavkyrkje frå 1100-talet. Prestegjeldet vart oppretta i 1863 då området vart utskild frå Lærdal prestegjeld. Fram til 1970 var det berre eit sokn, kalla Årdal sokn, i prestegjeldet.^[5] Frå 2004 har prosten i Indre Sogn prosti leia prestetenesta i Årdal.

Tettstader

Seimsdalen med 413 innbyggjarar per 1. januar 2023
Øvre Årdal med 3 082 innbyggjarar per 1. januar 2023
Årdalstangen med 1 369 innbyggjarar per 1. januar 2023

Kjende personar fra Årdal

James O. Davidson (1854-1922), norskamerikansk politikar, guvernør i Wisconsin
Olav Offerdahl (1857-1930), katolsk biskop
Sigurd Eldegard (1866–1950), skodespelar, dramatikar og teatersjef
Andreas Bjørkum (1932-2014), språkvitar og professor ved UiO
Erling Lægreid (1939–2011), forfattar og journalist (NRK)
Kristin Hille Valla (f. 1944), politikar (Sp), fylkesmann i Oppland 2001-2014
Svein Dag Hauge (f. 1956), musikar, komponist og plateprodusent
Ingrid Dahl Hovland (f. 1959), sivilingeniør, vegdirektør fra 2019
Per Hillestad (f. 1959), musikar
Karl Seglem (f. 1961), musikar, komponist og plateprodusent
Anne Gine Hestetun (f. 1962) politikar (Ap) fylkesordfører Hordaland
Gunvor Eldegard (f. 1963), stortingsrepresentant (Ap) for Akershus 2005-2017
Håkon Høgemo (f. 1965), musikar
Tommy Øren (f. 1980), fotballspiller
Henrik Furebotn (f. 1986), fotballspelar
Siri Kleiven Strøm (f. 1987), journalist og nyhetsanker (TV2)

Bilde frå Årdal

Årdalstangen i 2015.
Vettisfossen i Utladalen.

Sjå òg

Årdal - om namnet Årdal og andre stadar som heiter Årdal

Kjelder

Referansar

↑ «Årdal kommune» på nettstaden til Fylkearkivet i Sogn og Fjordane
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 Folkemengd i Årdal 1. januar kvart år frå 1951, frå Statistisk sentralbyrå
↑ Statistisk årbok for kongeriket Norge 40de årgang, 1920 (Det statistiske centralbyrå, 1921)
↑ ^4,0 ^4,1 Statistisk årbok for Norge 69. årgang, 1950 (Statistisk sentralbyrå, 1950)
↑ «Kirkebøker, Sogn og Fjordane» på nettstaden til Arkivverket

Bakgrunnsstoff

Årdal kommune

Arkiv frå Årdal kommune - registrerte i Arkivportalen.no

[1] «Årdal kommune» på nettstaden til Fylkearkivet i Sogn og Fjordane

[ssb-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 Folkemengd i Årdal 1. januar kvart år frå 1951, frå Statistisk sentralbyrå

[ssb1920-3] Statistisk årbok for kongeriket Norge 40de årgang, 1920 (Det statistiske centralbyrå, 1921)

[ssb1950-4] 4,0 ^4,1 Statistisk årbok for Norge 69. årgang, 1950 (Statistisk sentralbyrå, 1950)

[5] «Kirkebøker, Sogn og Fjordane» på nettstaden til Arkivverket

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]