Gjøvikbanen

(Omdirigert frå Gjøvikbana)

Gjøvikbanen mellom Oslo Sentralstasjon og Gjøvik heitte eigentleg Nordbanen. Strekninga frå Grefsen stasjon (i Oslo) til Røykenvik vart opna 18. desember 1900, og strekningane frå Jaren til Gjøvik og frå Kristiania Østbanestasjon (Oslo Ø) til Grefsen stasjon vart opna 26. november 1902.

Gjøvikbanen, som er elektrisk drive og einspora (dobbeltspora på ei stutt strekning mellom Grefsen stasjon og tilknytinga til spora inn på Oslo Sentralstasjon), er viktig både for persontrafikken mellom Oslo og Gjøvik, for lokaltrafikken mellom bustadsområda og verksemdene i Nittedal kommune og Oslo, og for godstransporten mellom Oslo og Bergen på strekninga mellom Oslo og Roa stasjon, der Roa-Hønefosslinja mellom Roa og Hønefoss stasjon knyter Gjøvikbanen til Bergensbanen. Gjøvikbanen har samband med terminalen og skiftestasjonen for godstog på Alnabru i Oslo over Alnabanen, som tek av frå Gjøvikbanen på Grefsen stasjon i Oslo.

På Grefsen stasjon er det òg eit sidespor som knyter Gjøvikbanen til T-banenettet i Oslo, slik at vedlikehaldsmaskinar kan køyrast frå jarnbanen inn på T-banenettet, som har den same sporbreidda. Men persontoga frå jarnbanen kan ikkje nyttast i T-banenettet.

Før Oslotunnelen vart bygd og Oslo Sentralstasjon opna, var det var to åtskilde endestasjonar i Oslo, Oslo V og Oslo Ø, for kvart sitt nett av jarnbanelinjer. Gjøvikbanen var knytt til Oslo Ø, og ved at Bergensbanen var knytt til Gjøvikbanen på Roa, var Oslo Ø stasjonen for toga mellom Oslo og Bergen. Alle toga mellom Oslo og Bergen gjekk over Roa lenge etter at Oslotunnelen og sentralstasjonen var bygd. Men no blir ruta over Roa stort sett berre brukt av godstoga på Bergensbanen, medan persontoga mellom Bergen og Oslo går over Drammen mellom Hønefoss og Oslo Sentralstasjon. Roa-Hønefosslinja har heilt frå opninga vore ein del av Bergensbanen, men etter at strekninga hovudsakleg har vorte ei godstoglinje, har ho fått sitt eige namn.

Gjøvikbanen hadde tre sidelinjer: Røykenvikbanen, Valdresbanen og Skreiabanen. Alle er i dag nedlagt.

Linjekart

endre
 
Raufoss stasjon
 
Reinsvoll stasjon
 
Jaren stasjon
 
Lunner stasjon
 
Nittedal stasjon
 
Movatn stasjon
Foto: C. Hill, 2007
 
Snippen haldeplass
Foto: C. Hill, 2007
 
Kjelsås stasjon
 
Nydalen haldeplass
 
Grefsen stasjon
 
Oslo S
Teiknforklaring
Vis alt Vis oversikt +
  123,83 km Gjøvik (1902)
  Hunnselva (29 m)
    Industrispor
    Lillehammervegen (76 m)
    122,45 km Norsk olje
  Kirkeby (1929)
    121,40 km Øveraasen motorfabrikk
  33 Minnesundvegen (ca. 80 m)
  Kolonien (1929)
  119,38 km Nygard (1902 - 11. juni 2006)
  Nygardsbakken
  Taubaneveien
  Skogli (1929)
   
  115,11 km Breiskallen (1902)
  Myhre (1929)
  Solhaug (1929)
  Raufoss torv (1929)
    Fv82 Østvollvegen
    Korterudsvingen
    111,70 km Raufoss (1901)
    Hunnselva
    Industrispor
  Løvåsbakken
    (ca. 70 m)
  Roksvoll (1929)
  246 Røstøenvegen (28 m)
  106,65 km Reinsvoll (1901)
    Skreiabanen
   
  Bruflat (1929)
  Fiskevollen (1940)
  100,89 km Eina (1901)
  Einavatnet (21 m)
  Skjelbreiaveien
    Valdresbanen
  Strømstadelva (ca. 20 m)
  96,93 km Hågår (1901)
  91,80 km Kutjern (1902)
  86,12 km Hennung (1923 - juni 2006)
  81,23 km Bleiken (1901)
  Fv44 Hennungvegen
  34 Røykenviklinna
    Røykenvikbanen (1900-1957)
  71,92 km Jaren (1900)
  69,60 km Nordtangen (1961 - juni 2006)
  67,66 km Gran (1900)
  Vigga (ca. 15 m)
  Haslerudgutua
  61,13 km Lunner (1900)
   
  Blåsbortveien
    Roa–Hønefosslinja
  57,74 km Roa (1909)
  Røste (172 m)
  Kleiva (197 m)
  53,39 km Grua (1901)
  Grua (278 m)
  50,47 km Rundelen (1964 - juni 2006)
  Fjellhammerveien
  49,11 km Bjørgeseter (1902 - juni 2006)
  47,18 km Viubråtån (1937)
  45,74 km Harestua, opphavleg namn: Furumo (1984)
  44,03 km Harestua, nedlagd, no: Monsrud kryssingsspor (1901)
  40,83 km Stryken (1917) ikkje dagleg trafikk
    Hadelandsveien
  Hakadalselva (21 m), grense OpplandAkershus
  36,00 km Jensrud blokkpost
  34,48 km Elnes (1939 - juni 2006)
  32,07 km Hakadal (1900)
  30,35 km Varingskollen (1934)
  Fjellveien
  27,73 km Åneby (1905)
 
  Åneby (177 m)
 
  24,26 km Nittedal (1900)
  Movatn (175 m)
  grense AkershusOslo
  19,34 km Movatn (1927)
  17,68 km Snippen (1934)
  15,85 km Sandermosen (1909 - juni 2006)
  Rådalen II (24 m)
  Rådalen I (55 m)
    sidespor til Kjelsås Bruk
    10,28 km Kjelsås (1900)
  Kjelsåsveien (ca. 17 m)
      Rolf Wickstrøms vei (26 m)
  Sandakerveien (ca. 8 m)
    Christiania Spigerverk
    8,13 km Nydalen (1946)
   
    Storo bru
    Storo T-banestasjon (2003)
    Sidespor knytt til T-banen i Oslo (2003?)
    6,82 km Grefsen (1900)
    Hans Nielsen Hauges gate (22 m)
    Sinsen T-banestasjon (2006)
   
    Trondheimsveien
   Sinsen
     Kornmagasin
   Båhusveien
  
   Alnabanen til Alnabru
  Sinsenveien
  Hasleveien
  4,96 km Tøyen blokkpost
  Grenseveien (ca. 18 m)
  4,45 km Tøyen (1904)
  Økernveien (ca. 10 m)
  Hovinveien (ca. 20 m)
    Fellesstrekningen i aust på T-banen i Oslo
    Ensjøveien (ca. 20 m)
    Ensjø T-banestasjon (1966)
    Rolf Hofmoes gate (ca. 10 m)
  Strømsveien
  Etterstad (ca. 400 m)
    Gardermobanen (ett spor)
     Hovudbanen
    2,57 km Etterstad Gardermobanen (to spor)
    Enebakkveien (ca. 16 m)
    2,17 km Kværner (1958 - 1977)
      (1987, 34 m)
    Vålerenga Hovudbanen
  1,69 km Hovudsignal 249
    St. Hallvards gate
  Oslo gate (ca. 20 m)
   
    Grønland Østfoldbanen
    Nylandsveien
  0,27 km Oslo S (1854)
  Oslotunnelen (1980)
  til Skøyen

Bakgrunnsstoff

endre