Springaren Falkeriset

Springaren Falkeriset lyt reknast til vandreslåttane, sidan variantar av slåtten er funne i Hallingdal, Valdres og Telemark. Frå Valdres vart slåtten ført til Voss med Nils Hilme, som lærte bort ein variant til Ola Mosafinn.

Telemarksformene skil seg noko frå dei hine formene av slåtten. Desse er for det meste prega av Håvard Gibøen, og i Telemark er slåtten rekna som ein gibøslått, mykje nytta i Tinn og Rauland. Den sentrale slåttegruppa, nr 470 i hardingfeleverket, er og samla frå desse områda. Namnet Falkeriset skriv seg frå eit høgdedrag på vegen frå Rauland til Møsstrond.

Variantgruppa

Variantgruppa slåtten høyrer til, er noko spreidd, og vart ikkje fullt katalogisert før om lag 1980. Variantfamilien tek utgangspunkt i eit særskilt vek alle formene har i seg, og som alle slåttane utanom dei i Telemark opnar med.

• nr 112: Jørnvrengja, etter Ola Mosafinn, Voss [1]. Nedskrift Arne Bjørndal 1908 (B 8). Mosafinn lærte slåtten av Nils Hilme frå Valdres, då dei møttest på Lærdalsmarknaden i 1850.

• nr 155: Springar, etter Ivar Ringestad, Vestre Slidre [2]. Nedskrift Arne Bjørndal 1936 (B 904). Ringestad hadde slåtten frå spelemannen Per Haugset, Vestre Slidre. Denne forma er meir einfeldt enn hilmeforma, og mest utan ristetak.

Nr 470:

• a: Falkeriset, etter Johannes Dale, Tinn [3]. Nedskrift Eivind Groven 1961 etter opptak i NRK (G 1301), NRK magnetband 954. Slåtten er og skriven ned etter Halvor Klonteig. Dale har slåtten i form etter Håvard Gibøen (og Knut Dale).

• b: Falkeriset, etter Torkjell Haugerud, Bø i Telemark [4]. Nedskrift Eivind Groven 1939 (G 49) NRK magnetband 594. Nære variantar etter Gunnulv Borgen og Hans Smeland (skrivne ned av Arne Bjørndal. Gibøtradisjon.

• c: Falkeriset, etter Eilev Smedal, Seljord [5]. Nedskrift Eivind Groven 1936 (G 952). Forma er helst etter Kjetil Håvardsson. Ei nærskyld form er skriven ned etter Rikard Gøytil, Rauland.

• d: Falkeriset, etter Svein Løndal, Tuddal [6]. Nedskrift Eivind Groven 1921 (G 713). Nærskylde variantar skrivne ned etter Hølje Landsverk og Steingrim Haukjem.

Nr 528:

Desse slåttane er knytt til Hallingdal og Krødsherad.

• a: Toinglått, etter Odd Bakkerud, Nes i Hallingdal [7]. Nedskrift Sven Nyhus 1978. Bakkerud hadde slåtten etter Jørgen Husemoen frå Nes.

• b: Leirplassingen, etter Johan Kleven, Krødsherad [8]. Nedskrift Truls Ørpen 1939 (Ø 194). Kleven hadde slåtten etter faren, Gamle-Kleven. Slåtten heiter etter spelemannen Kittil Leirplassen frå Krødsherad.

• c: Springar frå Hallingdal, etter Kristian Øvrevollseie, Hol [9]. Dette er den mest einfelte hallingforma.