Zirkon

Zirkon (også hyasint eller gul zirkon) er eit mineral som høyrer til gruppa nesosilikatar. Det kjemiske namnet er zirkoniumsilikat og den kjemiske formelen er ZrSiO₄. Hafnium er nesten alltid til stades i mengder frå 1 til 4%. Krystallstrukturen til zirkon er eit tetragonal krystallsystem. Den naturlege fargen til zirkon varierer mellom fargelaus, gul-gyllen, raud, brun og grøn. Dei fargelause artane har kvalitetar som edelsteinar og er populære erstatningar for diamantar. Desse vert òg kalla «Maturadiamant». Mineralet må ikkje forvekslast med kubisk zirkonia, eit syntetisk stoff med ei heilt anna kjemisk samansetjing.

Zirkon
Zirkonkrystall frå Tocantins i Brasil (ukjend skala)
Generelt
Kategori	Mineral
Kjemisk formel	Zirkoniumsilikat ZrSiO4
Identifikasjon
Farge	brun, raud, gul, grøn, svart og fargelaus
Krystallform	topyramidal prismeform
Krystallsystem	Tetragonal; 4/m 2/m 2/m
Kløyv	utydeleg, to retningar
Brot	Undermusleg til ujamn/skjør
Mohs hardleiksskala	7,5
Glans	Diamanthard
Strekfarge	Kvit
Spesifikk vekt	4,6–4,7
Optiske eigenskapar
Brytingsindeks	nω=1,967–2,015 nε=1,920–1,960
Smeltbarheit	Usmelteleg
Oppløyselegheit	Uoppløyseleg
Andre eigenskapar	Fluoriserande og radioaktiv

Namnet kjem anten frå det arabiske ordet zarqun, som tyder sinober, eller frå det persiske zargun, som tyder gyllen-farga.

Zirkon er eit usedvanleg mineral og finst nesten alle stader i jordskorpa og i alle slags bergartar, men store krystallar er sjeldne. På grunn av dette er zirkon er det viktigaste mineralet for datering av bergartar. Zirkon inneheld alltid noko uran eller thorium, som er radioaktivt og vert brote ned over tid til bly. Alderen kan derfor reknast ut ved å undersøke forholdet mellom bly og uran.

Zirkon er det eldste mineralet ein kjenner til, 4406±8 millionar år gammalt.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Zircon» frå Wikipedia på engelsk, den 31. mai 2009.