Dvergsvane

Dvergsvane (Cygnus columbianus) er ein holarktisk fugl i andefamilien. Ho har hekkeområde i arktisk del av Eurasia og Nord-Amerika og migrerer til varmare område om vinteren. Arten er ein fåtalig vintergjest i Noreg. Av dei seks artane av svaner i slekta Cygnus er dvergsvana den nest minste.

Dvergsvane
Dvergsvane, Cygnus columbianus Foto: Maga-chan
Læte
Utbreiing og status
Status i verda: Livskraftig Utbreiinga av dvergsvane
Systematikk
Rike:	Dyr Animalia
Rekkje:	Ryggstrengdyr Chordata
Underrekkje:	Virveldyr Vertebrata
Klasse:	Fuglar Aves
Orden:	Andefuglar Anseriformes
Familie:	Andefamilien Anatidae
Slekt:	Cygnus
Art:	Dvergsvane C. columbianus
Vitskapleg namn
Cygnus columbianus Ord, 1815

Skildring

Dvergsvana er 115–140 cm lang og veg frå 3,4 til 7,8 kg og er med det den minste svana i Europa. I utsjånaden er ho mykje lik songsvane (Cygnus cygnus), med ei fullstendig kvit fjørdrakt, svarte bein og gul nebbrot. Ungfuglane er bleik gråkvite i farga. Dvergsvana kan skiljast frå songsvana i storleik, er meir kompakt med relativt større hovud enn songsvana. Det beste kjenneteiknet er storleiken på det svarte område på nebbet. Hos dvergsvana går dette høgare opp enn hos songsvana slik at det gule feltet hos dvergsvana får ei langt mindre avlang form. Hos underarten columbianus i Nord-Amerika kan det gule område vere endra mindre.

Dvergsvana er den av alle fugleartar i verda som har flest fjør, i vinterdrakt kan ho ha over 25 000 fjør.

Læte

Songsvana er kjent for sine trompetstøyt. Men samanlikna med songsvana har dvergsvana ein høgare nasal lyd i eit litt høgare stemmeleie. Støyta kjem to og to eller enkeltvis der songsvana gjev tre eller fire støyt i ein serie.

Utbreiing

Dvergsvana hekkar på tundraen i Eurasia frå Kolahalvøya i vest og over til munningen av Kolymaelva i austre Sibir, heile hekkeområde er i Russland. Om hausten flyttar dei vestlege fuglane til kystane ved Kvitsjøen og Austersjøen, og fuglane overvintrar ved Nordsjøkystar, i Tyskland, England og Irland. Andre grupper overvintrar ved Kaspihavet, ved Aralsjøen og i Aust-Asia. Underarten columbianus hekkar i kystområde i Alaska og Canada. Dei har typisk overvintringsområde langs stillehavskysten frå Sør-Alaska til California.

I hekketida føretrekk dei habitat av myr og grunne tjern som er rik på vegetasjon. Om vinteren kan dei beite på grasmarker ved kystar. I denne tida blandar dei seg ofte med songsvaner.

Forplanting

Dvergsvaner kan danne par når dei er 3–4 år gamle, men dei hekkar ikkje før dei er 5–6 år. Som andre svaner er dei monogame til ein i paret døyr. Vanlegvis er det 3–5 egg i kvart kull, rugetida er om lag 29–30 dagar. Ungane kan flyge etter 40 til 45 dagar. Begge foreldre ar aktive i å syte for ungekullet.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Zwergschwan» frå Wikipedia på tysk, den 17. januar 2009.
• Svensson L, Grant: Gyldendals store fugleguide, Gyldendal norsk forlag, 1999
• The Zoological Society of San Diego: Animal Bytes: Birds

Referansar

Bakgrunnsstoff

• (no) dvergsvane hos Artsdatabanken
• (en) dvergsvane – oversikt og omtale av artane i WORMS-databasen
• (en) dvergsvane i Encyclopedia of Life
• (en) dvergsvane i Global Biodiversity Information Facility
• (sv) dvergsvane hos Dyntaxa
• (en) dvergsvane hos Fossilworks
• (en) dvergsvane hos ITIS
• (en) dvergsvane hos NCBI
• (en) Kategori:Cygnus columbianus – bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
• Cygnus columbianus – detaljert informasjon på Wikispecies