Riksveg 9

riksveg i Agder og Telemark fylker i Noreg
Riksveg 9
Stamveg 9 logo
Riksvei 9 på bru mellom Byglandsfjorden og Åraksfjorden
Riksvei 9 på bru mellom Byglandsfjorden og Åraksfjorden
Strekning
HaukeliKristiansand
Riksveg 9
Informasjon
Lengd 235,7 km
Status riksveg
Tilstøytande vegar
Riksveg 9 Riksveg 9 Riksveg 9
Restriksjonar
Bomstasjonar 2
Kolonnekjøring
om vinteren
HaukeliHovden

Riksveg 9 (Rv9) vert ofte kalla Setesdalsvegen og er hovudfartsåra gjennom Setesdal. Vegen går frå Kristiansand i sør, gjennom Setesdal til Haukeligrend i Telemark i nord der han møter Europaveg 134. Vegen går gjennom og Agder fylke. Han går via Mosby, Homstean, Skarpengland, Hægeland, Hornesund, Hornnes, Evje, Byglandsfjord, Bygland, Ose, Hylestad, Valle, Flateland, Rygnestad, Bykle, Hovden og Bjåen til Haukeli. Vegen fekk status som stamveg i 2003.

Bykleheivegen i Vinje i Telemark
Hægeland stasjon på den nedlagde Setesdalsbanen er i dag steinsenter.
RIksveg 9 gjennom Setesdalen bind Aust-Agder og Vest-Agder saman.

Vegen er 235,7 km lang, med 220,1 km i Agder, og 15,6 km i Telemark.

Historikk

endre

Setesdal har til alle tider vore vanskeleg tilgjengeleg. Folk og fe måtte i tidlegare tider ta seg over fjellet frå Fyresdal og Mo i aust, frå Vinje i nord, frå Suldal, Lyse eller Sirdal i vest. Den såkalla Bispevegen gjekk frå Fyresdal til Valle i Setesdal over heiedalføret Finndalen.

Det vart lagt postveg frå sør i 1840. Frå 1867 til 1879 vart veganlegget ført frå Valle til Bykle. I 1936 var vegen komen fram til Bjåen, vel tre mil nord for Bykle kyrkje. Først etter andre verdskrig vart vegen bygd vidare nordover til Grungedal i Telemark.

Om to av dei mest kritiske punkta undervegs snakkar folk framleis. Det verste var Fånekleivi aust for Byglandsfjorden, ca 5 km sørom Bygland, men Byklestigen sør for kyrkjebygda i Bykle låg ikkje langt etter. Dagens vegtrasé går i tunnel på 611 meter gjennom Fånefjell.

Ved Byklestigen stuper fjellet bratt ned i Otra. Ein smal trappeveg førte opp fjellsida. På toppen av stigen går vegen langs eit svaberg der det var lagt opp feste av stein og torv. Det var råd å køyre med slede om vinteren og gå med kløvhest om sommaren. Men begge delar var vanskeleg og kunne vere farleg. Vinterstid måtte hestane hjelpast av folk når det var is og hålke. To mann held i hesten framme og ein gjekk bak og støtta.

Også på her går dagens veg i tunnel.

Kommunar og knutepunkt

endre
Vinje kommune
  • E134 Tallaks bru, Haukeli
  •   Høgaste punktet på vegen, 917 moh.
Bykle kommune
Valle kommune
Evje og Hornnes kommune
Vennesla kommune
Kristiansand kommune

Kjelder

endre
  • Denne artikkelen bygger på «Riksvei 9» henta frå Wikipedia på bokmål 3. januar 2010.