Vestfold fylke

	Vestfold fylke
	fylke
	Fylkesvåpen
	Fylkesvåpen
Land	Noreg
Del av	Austlandet
Adm.senter	Tønsberg
Areal	2 224 km²
- land	2 157 km²
- vatn	67 km²
Folketal	251 078 (1. januar 2019)
Målform	bokmål
Statsforvaltar	Per Arne Olsen
Fylkesordførar	Anne Strømøy (H)
Fylkesnummer	07
	; Vestfold fylke; 59°19′ N 10°13′ E
	Wikimedia Commons: Vestfold
	Nettstad: www.vfk.no

Vestfold er eit tidlegare fylke i Noreg. Det grensa i nord og nordvest til Buskerud og i vest til Telemark. Fylket var det nest minste i Noreg i areal, men var også fylket med den tredje høgaste folketettleiken i landet. Den største byen i fylket var Sandefjord. Setet for fylkesmannen og fylkestinget låg i Tønsberg. I 2020 blei Vestfold fylke slått saman med Telemark til nye Vestfold og Telemark fylke frå 2020.^[2]

Fylkesvåpenet er teikna av Hallvard Trætteberg og blei godkjent ved kongeleg resolusjon 30. januar 1970. Motivet er på raud grunn ei gull kongekrone, som skal vise til sambandet fylket har til kongeætta. Fylkesblomen til Vestfold er bøk og fylkessteinen er larvikitt.

Personar som kjem frå Vestfold fylke blir kalla for vestfolding.

Natur endre

Vestfold har eit rikt dyre- og planteliv grunna tilhøva attmed Oslofjorden. I Vestfold er det 110 område og objekt som er verna etter naturvernloven. Områda utgjer til saman om lag 1,5 prosent av det totale arealet i fylket.^[3] Over halvparten av Vestfold er dekt av skog. Vestfold har ein øyrik skjergard med over 500 store og småe øyar.

Klima endre

Vestfold har enkle terrengtilhøve og liten utstrekning og det gjer klimaet einsarta.

Den rådande vinden er nordaustleg om vinteren, og sørvestleg om sommaren. Den sommarlege sjøvinden kan verte ganske sterk og ofte nå kuling styrke i ytre strøk. Februar er den kaldaste månaden i heile fylket, og ved kysten er middeltemperatur kring –1 °C, medan han lengre inne i fylket går ned til kring –5 °C. For juli er middeltemperaturen 16–17 °C.

Årsnedbøren varierer frå kring 700 mm ytst på kysten til opp mot 1200 mm i indre strøk. Mest nedbør kjem det gjerne på ettersomaren, medan det er lite nedbør på våren og forsommaren. Om vinteren får typisk områda nær kysten meir snø enn område aust for Oslofjorden. Kysten har òg ein del tåke, mest om våren. Tåke er observert i kring 3-5 % av observasjonane.

Kommunar endre

Nr.	Namn	Adm.senter	Folkemengd	Flatevidd km²	Målform
0701	Horten	Horten		000000000000070.000000000070	bokmål
0704	Tønsberg	Tønsberg		000000000000111.0000000000111	bokmål
0710	Sandefjord	Sandefjord		000000000000421.0000000000421	bokmål
0712	Larvik	Larvik		000000000000813.0000000000813	bokmål
0715	Holmestrand	Holmestrand		000000000000249.0000000000249	bokmål
0729	Færder	Borgheim		000000000000100.0000000000100	bokmål
Totalt	Vestfold	Tønsberg	'	000000000002177.88000000002 177,88	bokmål

Tidlegare inndelingar endre

Tidlegare futedøme (fogderi) endre

Futedøme (Fogderi)

Tidlegare futedøme

██ Jarlsberg

Andebu, Hof, Holmestrand, Horten, Nøtterøy, Re, Sande, Stokke, Svelvik, Tjøme og Tønsberg

██ Larvik

Lardal, Larvik og Sandefjord

Politikk endre

Ved Stortingsvalet i 2009 vart fylgjande sju representantar vald inn på Vestfoldbenken i Stortinget for perioden 2009-2013:

Representant nr. 154: Dag Terje Andersen (Ap), Lardal
Representant nr. 155: Anders Anundsen (Frp), Larvik
Representant nr. 156: Svein Flåtten (H), Sandefjord
Representant nr. 157: Sonja Mandt (Ap), Larvik
Representant nr. 158: Per Arne Olsen (Frp), Tønsberg
Representant nr. 159: Steinar Gullvåg (Ap), Nøtterøy
Representant nr. 160: Inga Marte Thorkildsen (SV), Oslo (utjevningsmandat).

Kommunikasjon endre

Til Østfold endre

Frå Tønsberg kan ein kome seg over Oslofjorden til Østfold på 35 min. Flybåten går nemleg frå Tønsberg kai til Fredrikstad (Engelsviken).

Ein kan ogso ta Bastø-Fosen frå Horten til Moss som går kvar halvtime 18 timar i døgnet, og er Noregs mest trafikkerte ferjesamband.

Landbruk endre

Av Vestfolds totalreal er tjue prosent jordbruksareal, som det høgaste talet i Noreg. Landbruket i Vestfold skapar kvart år verdiar for over ein milliard kronar.

Nesten samtlege erter som vert dyrka i Noreg kjem frå Vestfold, medan femten prosent av dei norske jordbæra vert dyrka i dette fylket. Ti prosent av Noregs morellar vert modna i Vestfold.

23 prosent av alt norsk matkorn vert produsert i Vestfold, medan 23 prosent av Noregs grønsaker og tretti prosent av landets økologiske grønsaker vert produsert i det same fylket.

Potetar, grønsaker, frukt og bær dekkjer berre åtte prosent av fylkets arealar, men utgjer meir enn halvparten av samla fyrstehandsverdi av planteproduksjonen.

Historie endre

Historisk er Vestfold særleg kjend for ei stor mengd gravrøyser frå bronsealderen, viktige funn av vikingskip, og for det første bysamfunnet i Noreg, Kaupang i Tjølling, aust for Larvik. Fylket har òg ein av dei eldste noverande byane i landet, Tønsberg. I nyare historie har særleg skipsfart og kvalfangst i Sørishavet vore viktig.

Vikingtida endre

På 800-talet var det seinare norske riksområdet samansett av om lag 30 smårike. Vestfold utgjorde då, saman med Lier og Eiker i Buskerud, eit eige kongedøme, og lokale høvdingar hadde etablert eit dynasti som seinare kunne samle Noreg til eitt rike. Familien til Harald Hårfagre, den første kongen i Noreg, kom i frå Vestfold.

Nyare historisk forsking sår tvil om dette, og meiner riket til Harald Hårfagre hadde basis på Vestlandet. Ein stiller spørsmål om ikkje småkongane i Vestfold og resten av Viken, i langt større grad enn Snorre gjev inntrykk av, var vasallar under den danske kongen. Dei frankiske riksannalane frå 813 opplyser at to danske kongar, Harald og Reginfred, søner av kong Godfred av Danmark, drog med hæren sin ad Westarfoldam til Vestfold for å slå ned eit opprør. Vestfold er skildra som plassert i den nordvestlegaste delen av riket deira.^[4]