Wikipedia

Albatrossfamilien

fuglefamilie
(Omdirigert frå Albatrossane)

Albatrossar (Diomedeidae) er store sjøfuglar som saman med artane i stormfuglfamilien, stormsvalefamilien og dukkpetrellfamilien utgjer ordenen stormfuglar, Procellariiformes. Dei streifar vidt kring i Sørishavet og Nord-Stillehavet. Dei er fråverande frå Nord-Atlanteren, men fossil viser at dei ein gong levde der. I dag er dei berre sporadiske vandrarar som dukkar opp i Nord-Atlanteren. Albatrossane er blant dei største flygande fuglane, vandrealbatrossen har den største vengespennet av alle nolevande fugleartar. Familien er vanlegvis delt inn i fire slekter, men det er usemje om talet på artar som varierer mellom 12[1] og 21[2] artar avhengig av autoritet.

Albatrossfamilien
Svartbrynalbatross (Thalassarche melanophris) Foto: Uwe Kils
Svartbrynalbatross (Thalassarche melanophris)
Foto: Uwe Kils
Utbreiing
Utbreiinga av albatrossfamilien
Utbreiinga av albatrossfamilien
Systematikk
Rike: Dyr Animalia
Rekkje: Ryggstrengdyr Chordata
Underrekkje: Virveldyr Vertebrata
Klasse: Fuglar Aves
Underklasse: Neognathae
Overorden: Aequornithes
Orden: Stormfuglar Procellariiformes
Familie: Albatrossfamilien Diomedeidae
G. R. Gray, 1840

Albatrossane er svært effektive i lufta, ved hjelp av glideflogteknikkar kan dei dekke store distansar med lite bruk av energi. Dei beitar blekksprut, fisk og kril ved å ta avfall, gripe i vassoverflata eller dukke. Albatrossar hekkar i koloniar, mest på fjerne øyar, ofte nært saman med fleire andre artar. Parband mellom hannar og hoar kan byggast over fleire år med bruk av ritualdansar og vil vare i livet ut for paret. Ein hekkesesong kan ta over eit år frå egglegging til flygeferdige ungar, med eitt enkelt egg i kvart forsøk.

Av 21 artar av familien som er godkjende av International Ornithologists' Union, er 19 er raudlista som ikkje-livskraftige artar. Talet på albatrossar har tidlegare gått attende på grunn av hausting av fjør, men i dag er albatrossane trua av introduserte artar som for eksempel rotter og villkattar som angrip egg, ungar og hekkande vaksne fuglar; av forureining; av overfiske som har ført til alvorleg nedgang i fiskeførekomstane i mange regionar. Linefiske utgjer det største trugsmålet: fuglane jaktar agna på lina og blir dermed hekta fast. Identifiserte interessentar som styresmakter, naturvernorganisasjonar og folk i fiskerinæringa arbeider for å redusere denne «bifangsten».

Morfologi og flyging

endre
 
I motsetnad til dei fleste Procellariiformes, kan albatrossar, slik som denne svartfotalbatrossen, gå godt på land.
Foto: James P. McVey
 
Portrett av ein svartflekkalbatross. Merk det store, krumme nebbet med nasale røyr
Foto: JJ Harrison

Albatrossane er ei gruppe av store til svært store fuglar, og er dei største av stormfuglane i ordenen Procellariiformes. Nebbet er stort, sterkt og med skarpe kantar, den øvre kjeven endar i ein stor krok. Nebbet er sett saman av fleire hornplater, og langs sidene er dei to røyr, lange nasebor. Røyra av alle albatrossar ligg langs sidene av nebbet, i motsetnad til hos resten av fuglane i ordenen Procellariiformes der røyra går langs oversida av nebbet. Desse røyra lèt albatrossar ha ei god utvikla kjensle av lukt, ei uvanleg evne for fuglar. Som andre Procellariiformes utnyttar albatrossane luktesansen når dei søkjer etter potensielle matkjelder.[3] Føtene har inga baktå og mellom dei tre framtærne har dei fullt utvikla symjehud. Beina er sterke for Procellariiformes å vere, faktisk, nesten unik blant denne biologiske ordenen, i at dei saman med kjempepetrellane er i stand til å gå godt på land.[4]

Som alle andre i ordenen Procellariiformes, har albatrossar trong for å avsalte kroppen, salt som fuglane får i seg på grunn av det høge mengda havvatn dei absorberer. Alle fuglar har ein forstørra nasekjertel ved nebbrota, over auga. Denne kjertelen er inaktiv hos artar som ikkje krev avsalting, men alle albatrossar gjer bruk av kjertelen. Forskarar er usikre på dei nøyaktige prosessane i kjertelen, men veit at i generelle termar så fjernar kjertelen salt og dannar ein 5 % saltoppløysing som dryp ut av nasen, eller som hos nokre artar, dei slyngjer ut væska.[5]

Fjørdrakta hos dei fleste vaksne albatrossane er vanlegvis ein variant av mørk overside på veng og rygg med kvit underside, ofte ikkje ulikt ein måse.[4] Av desse artane spenner frå det sørlege kongealbatross som er nesten heilt kvit bortsett tuppen og bakkant av vengene hos fullt kjønnsmodne hannar, til underarten Diomedea exulans amsterdamensis av vandrealbatross, som har ein nesten juvenil-aktig hekkefjørdrakt med mykje brunt, særleg eit sterkt brunt band rundt brystet. Fleire artar av Thalassarche og Phoebastria-albatrossar har andletmarkeringar som augeflekker eller har grått eller gult på hovud og nakke. Tre albatrossartar, svartfotalbatross, gråalbatross og sotalbatross, varierer heilt frå dei vanlege draktene, til nesten einsfarga mørk brun, eller mørk grå i fallet gråalbatross. Det kan ta fleire år å få den fullt vaksne hekkedrakta for ein albatross.[6]

Dei største albatrossane i slekta Diomedea har det største vengespennet av alle fuglar, det kan overstige 3,40 meter, andre albatrossartar kan ha monaleg mindre vengespenn, ned til 1,75 m.[7] Albatrossar reiser enorme avstandar med to teknikkar som blir brukte av mange sjøfuglar med lange venger, dynamisk glideflyging og utnytting av hang. Dynamisk glideflyging inneber gjentatte stigingar inn i vind og senking i vindretninga slik at dei vinn energi frå den vertikale vindgradienten. Hang er den stigande lufta på lesida av store bølgjer. Albatrossar oppnår høge forholdstal for glideflukt, rundt 22:1 til 23:1, noko som tyder at for kvar meter dei taper høgd, kan dei reise framover 22 meter.[6] I glideflukta får dei stønad frå skulderlåsen, eit senelag som låser vengen når han er fullt utstrekt, slik at vengen blir halden utstrekt utan bruk av muskelkraft, ei morfologisk tilpassing dei deler med kjempepetrellar.[8]

 
Avgang er den mest energikrevjande delen av ei flyging, og kan krevje kraftig vengebruk, her ein ungfugl av gulhovudalbatross
Foto: C. Fred Ziellerman

Albatrossar kombinerer glideflygeteknikkar med bruk av føreseieleg vêrsystem. Albatrossar på den sørlege halvkula som flyg nordover frå koloniane vil dreie kursen med urvisaren, og dei som flyg sørover vil dreie mot urvisaren.[4] Albatrossane er så godt tilpassa denne levemåten at hjartefrekvensen under flyging ligg nær kvilepulsen. Denne effektiviteten er slik at det mest energikrevjande aspektet av ein tur for matauke ikkje er sjølve flygedistansen, men landingar, avgangar og jakta dei gjer etter å ha funne ei matkjelde.[9]

Det er denne effektive flygeteknikken som er grunnlaget for albatrossane sin suksess i flyging over særs lange distansar som strategi for å søkje føde som er lokalisert spreidd og ujamt fordelt over store areal til havs.

Dei lange vengene er dårleg eigna til kraftfull flyging og dei fleste artane manglar musklar og energi til å gjennomføre vedvarande flagrande flukt. Tilpassinga til glideflyging gjer dei avhengige av vind og bølgjer, om albatrossar blir tvinga til å kvile på havoverflata i roleg sjø, må dei kanskje vente til vinden tek seg opp att.

Artane i det nordlege Stillehavet kan bruke ein alternativ teknikk der fuglen gjer kraftige vengeslag for å vinne høgd, følgt av gliding.[10] Når albatrossar tar av på land, treng dei å ta ein løpetur for å gje fart og løft under vengene.[4]

Utbreiing og rekkjevidd til havs

endre
 
Utbreiinga av albatrossar over heile verda.
Illustrasjon av Mirko Thiessen basert på HBW, band 1.

Dei fleste albatrossane har leveområde på den sørlege halvkula frå Antarktis til Australia, Sør-Afrika og Sør-Amerika. Unntaka frå dette er dei fire artane i slekta Phoebastria, der tre finst utelukkande i det nordlege Stillehavet, frå Hawaii til Japan, California og Alaska, og éin, galapagosalbatross, hekkar på Galapagosøyane og beitar utanfor kysten av Sør-Amerika.

 
Galapagosalbatross (Phoebastria irrorata) er einaste albatrossarten med naturleg leveområde i ekvatoriale farvatn.
Foto: Gregory "Greg" Smith

Trongen for vind til glideflukt er grunnen til at albatrossar for det meste er avgrensa til høgare breiddegrader, glideflygeteknikken dei nyttar gjer at kryssing av ekvatorialbeltet er ekstremt vanskeleg. Unntaket, galapagosalbatrossen, er i stand til å leve i ekvatoriale farvatn rundt Galapagosøyane på grunn av det kjølige vatnet i perustraumen og dei resulterande vinden som dette gjev.[6]

 
Albatrossar spenner over store havområde og kan regelmessig flyge jorda rundt grovt rekna langs ein latitude på den sørlege halvkula, her representert ved vandrealbatross (Diomedea exulans).
Foto: JJ Harrison

Ein veit ikkje sikkert kvifor albatrossane vart utrydda i Nord-Atlanteren, sjølv om stigande havnivå på grunn av ein varm periode i ei mellomistid kan tenkjast å ha overfløymt hekkestaden for gulhovudalbatross (Phoebastria albatrus) på Bermuda.[11] Nokre sørlege artar har tidvis dukka opp som omstreifarar i Nord-Atlanteren og kan bli forvist ståande der i fleire tiår. Ein av desse, ein svartbrynalbatross, returnerte til sulekoloniar i Skottland i mange år.[12] Både svartbrynalbatross og gulnasealbatross har vore observerte i norske farvatn.[13]

Bruk av satellittsporing lærer forskarane mykje om korleis albatrossar streifar over havet for å finne mat. Albatrossar har ingen regelbunden årleg migrasjon, men spreier seg mykje etter hekkeperioden, og i tilfelle av artar på den sørlege halvkula, gjer dei ofte sirkumpolare turar.[14] Det er òg dokumentert at artane differensierer seg i bruk av havområde. Ei samanlikning av beitenisjar av to nærskylde artar som begge hekkar på Campbelløyane, underarten impavida av svartbrynalbatross (Thalassarche melanophris), og gråhovudalbatross (Thalassarche chrysostoma), viste at svartbrynalbatrossen primært beita over Campbell-platået medan gråhovudalbatrossen beita meir pelagisk, over oseaniske farvatn. Vandrealbatrossane reagerer òg sterkt på batymetri, det vil seie dei beitar berre i farvatn med havdjupn større enn 1000 meter; så nøyaktig følgde satellittplotta denne konturen at ein vitskapsmann uttrykte, «- det er nesten som om fuglane er merksame på og lyder eit 'inga åtgang'-skilt der djupna er mindre enn 1000 m.»[6] Det er òg haldepunkt for separasjon mellom kjønna av same art: ein studie av tristanalbatross som hekkar på Gough Island viste at hannar beita vest for øya og hoer mot aust.[6]

Føde

endre

Kosthaldet er sett saman av hovudsakleg blekksprutar, fisk, krepsdyr og slakteavfall,[4] sjølv om dei òg vil ta for seg av åtsel og beite på anna dyreplankton.[4] For dei fleste artar er ei heilskapleg forståing av dietten berre kjent for hekkesesongen, når albatrossar jamleg dreg tilbake på land og undersøkingar er moglege. Verdet av kvar av desse matkjeldene varierer frå art til art, og jamvel frå populasjon til populasjon, og nokre konsentrerer seg om blekksprut åleine, andre tek meir kril eller fisk. Av dei to albatrossartane på Hawaii, tar svartfotalbatross (Phoebastria nigripes) for det meste fisk, mens laysanalbatross (Phoebastria immutabilis) beitar på blekksprut.[4]

Bruk av måleinstrument på havet som registrerer inntak av vatn over tid, indikerer at albatrossar hovudsakleg beitar på dagtid. Analyse av blekksprutrestar som albatrossar gulpar opp, har vist at mange av blekksprutane er for store til å ha vorte fanga levande, og inkluderer dessutan artar frå djupare vatn sannsynlegvis utanfor rekkjevidd for albatrossar, noko som tyder på at for einskilde artar, som vandrealbatross, kan avfall av blekksprut vere ein viktig del av dietten. Kjelda for desse døydde blekksprutane kjenner ein ikkje, og nokre kjem sikkert frå blekksprutfiskeri, men i naturen først og fremst frå døyde blekksprutar etter blekksprutgyting og frå måltidsrestar etter blekksprutetande kval, slik som spermkval, grindkvalar og nebbkvalar.[15] Hos andre artar, som svartbrynalbatross eller gråhovudalbatross, held dietten rikeleg med mindre blekksprutartar som har ein tendens til å søkkje etter at dei er daude, og ein trur ikkje avfall speler ei stor rolle i kosthaldet.[6] Galapagosalbatrossar er observerte i å praktisere kleptoparasittisme, trakasserer suler for å stele maten deira, galapagosalbatrossen er den einaste medlemmen av Procellariiformes med slik regelmessig åtferd.[16]

Inntil nyleg trudde ein at albatrossar hovudsakleg beita på overflata, sym på overflata og knipsar opp blekksprut og fisk som er skove opp til overflata av straum, predatorar eller er daude. Utplasseringa av måleinstrument for djupn, som registrerer den maksimale djupna fuglen dukkar, ved å feste det til ein fugl og ta instrumentet av når han returnerer til land, har vist at medan nokre artar, som galapagosalbatross, ikkje dukkar djupare enn ein meter, kan nokre artar, som gråalbatross, dukke så djupt som 12,5 meter, med ei gjennomsnittleg djupne på nesten fem meter.[17] I tillegg til overflatebeiting og dukking, har dei no òg vorte observerte i stupdukking frå lufta for å snappe byttedyr.[18]

Hekking og kurtise

endre

Albatrossar er kolonihekkarar, vanlegvis hekkar dei på isolerte øyar, der koloniane ligg på større landmassar, gjerne på utstikkande nes med gode tilnærmingar frå sjøen i fleire retningar, slik som kolonien på Otago-halvøya i Dunedin på New Zealand. Mange kvitpannealbatrossar (Thalassarche bulleri) og svartfotalbatrossar (Phoebastria nigripes) byggjer reir under tre i open skog.[19] Koloniar varierer frå dei svært tette samlingar føretrekt av Thalassarche-albatrossar. Til dømes har svartbrynalbatross-koloniar på Falklandsøyane tettleikar på 70 reir per 100 m², medan ein finn mykje lausare grupper og med stor plass mellom individuelle reir i koloniar av Phoebetria og Diomedea-albatrossar. Alle albatrosskoloniar ligg på øyar som historisk var frie for landpattedyr. Albatrossar er svært filopatriske, som tyder at dei vanlegvis returnerer til kolonien der dei sjølv vart klekte for å hekke. Denne tendensen til å vende tilbake til utgangspunktet for hekking er så sterk at ein studie av laysanalbatross viste at den gjennomsnittlege avstanden mellom klekkestaden og området der ein fugl etablert sitt eige territorium var 22 meter.[20]

Albatrossar lever mykje lengjer enn andre fuglar, startar hekking seint, og investere meir arbeid i færre ungar enn andre fuglegrupper. Albatrossar har særs lang levetid, dei fleste artane kan overleve i overkant av 50 år, den eldste registrerte var ein nordleg kongealbatross som vart ringmerkt som ein vaksen og overlevde i ytterlegare 51 år, estimert til en alder av 61 år.[21] Ringmerkingsprosjekt er monaleg yngre enn dette, og ein kan vente at fuglar av andre artar vil vise seg å leve endå lengjer.

 
Å peike opp med nebbet er ei typisk handling av laysanalbatross i kurtiseringsdansen.
Bilete av U.S. Geological Survey, public domain

Albatrossar blir seint kjønnsmoden, etter ca. fem år, men sjølv når dei har nådd kjønnsmoden alder, vil dei ikkje ta til med å hekke for eit par år seinare, opp til ein alder av 10 år for einskilde artar. Unge ikkje-hekkande fuglar vil møte opp i kolonien før dei byrjar å hekke, dei kan praktisere forseggjorte kurtiseringsritual og 'dansar' som familien er kjent for, i mange år før hekking.[22] Når fuglar kjem til tilbake til kolonien for første gongen, vil dei allereie ha den typiske åtferda som utgjer albatrosspråket, men kan verken 'lese' åtferd frå andre fuglar eller reagere formålstenleg.[4] Etter ein læreperiode med prøving og feiling, vil dei unge fuglane perfeksjonere dansane. Dette språket meistrar dei raskare viss dei yngre fuglane har eldre fuglar i nærleiken.

Repertoaret av åtferd inneber synkroniserte førestillingar av ulike handlingar som til dømes fjørstell, peiking og roping, klikking med nebba, å gjere stirrande blikk, og kombinasjonar av slike handlingar.[23] I byrjinga vil fuglen danse med mange partnarar første året, men etter fleire år, vil talet på partnarar minke, inntil ein partnar er vald og eit par er danna. Dei fortset å perfeksjonere eit individuell språk som til slutt vil vere unikt for dette eine paret. Etter å ha etablert eit parband som vil vare livet ut, vil likevel det meste av denne dansen aldri bli brukt igjen dei kommande åra.

 
Egg frå vandrealbatross
Foto: Didier Descouens

Ein reknar med at albatrossar gjer desse forseggjorte rituala for å sikre val av rett partnar, ettersom egglegging og oppseding av kvar einskild unge er ei stor investering. Sjølv artar som kan fullføre ein formeringssyklus på under eit år legg sjeldan egg etterfølgjande året.[6] Dei store albatrossane som vandrealbatross treng meir enn eit år frå egglegging til ungen er flygedyktig. Albatrossar legg eit enkelt nær elliptisk[7] egg i kullet, kvite med raudbrune flekker.[19] Viss egget går tapt til ein predator eller blir knust ved uhell, så vil ikkje paret gjere ny freistnad på hekking same året. Dei større egga veg frå 200-510 gram.[19] Det førekjem sjeldan at eit par bryt parbandet, på grunn av at det vil redusere den reproduserande perioden for fuglane, og det hender vanlegvis berre etter fleire år med sviktande hekking.[6]

Alle dei sørlege albatrossane byggjer store reir, utnyttar gras, buskar, jord, torv, og jamvel pingvinfjører som byggemateriale,[19] medan dei tre artane i nordlege Stillehavet gjer meir rudimentære reir. Galapagosalbatross, derimot, byggjer ikkje reir og vil sjølv flytte egget sitt rundt innanfor territoriet for paret, så mykje som 50 meter, og nokre gonger slik at egget går tapt.[24] Blant alle albatrossartar deltar begge foreldra i rugeøkter som varar mellom éin dag og tre veker. Den totale rugetida fram til klekking er på ca. 70-80 dagar, lengst for dei største albatrossane, den lengste inkubasjonstida for nokon fugl. Det kan vere ein energimessig krevjande prosess, foreldra kan miste så mykje som 83 gram kroppsvekt om dagen.[25]

Etter klekking vil foreldra vakte og varme ungen i tre veker før han er sterk nok til å forsvare og termoregulere seg sjølv. I denne perioden må foreldra mate ungen med små måltider medan dei avlastar kvarandre. Etter at denne siste rugeperioden er over, blir ungen mata i jamne mellomrom av begge foreldra. Foreldra gjer korte og lange turar for matauke etter alternative mønster, ved retur gulpar dei opp måltid som veg rundt 12 % av eigen kroppsvekt, om lag 600 gram. Måltida er sett saman av både fersk blekksprut, fisk og kril, og dessutan mageolje, ei energirik føde som er lettare å bere enn ufordøydde byttedyr. Denne olja er produsert i eit organ kjent som ein proventriculus frå fordøydde byttedyr av hos dei fleste stormfuglar, og gjev dei deira karakteristiske sterke lukt.[26]

Albatrossungane treng lang tid til å bli flygedyktige. Dei store albatrossane kan bruke opp til 280 dagar, og sjølv for dei mindre albatrossane, tar det helst mellom 140 og 170 dagar til ungen er flygedyktig.[27] Som mange andre sjøfuglar, vil albatrossungane få så stor kroppsvekt at dei blir tyngre enn foreldra sine, og før dei flyg nyttar dei desse reservane til å byggje opp kroppsfunksjonar og fjørdrakta, spesielt veks alle vengfjørene. Når ungane er flygedyktige er dei vanlegvis nede på same vekt som foreldra sine. Mellom 15 % og 65 % av dei flygedyktige overlever til dei sjølv kan hekke.[19] Etter at albatrossungane flyg på eiga hand og får ikkje lenger hjelp frå foreldra sine. Studiar av ungfuglar som spreier seg på sjøen har foreslått ei medfødd migrasjonsåtferd, ei genetisk koda navigasjonsrute, som hjelper unge fuglar når dei er ute på havet første gongen.[28]

Oversyn artar

endre

Sidan 1996 er albatrossfamilien er vanlegvis delt inn i fire slekter, men det er usemje om talet på artar ved at somme rangerer nokre av taksona som artar, der andre held dei som underartar. Soleis listar Den amerikanske ornitologiske organisasjonen SACC berre 12 artar,[1] medan IOC World Bird List gjev heile 21 artar på si liste.[2] eBird/Clements checklist ligg i mellom med 15 artar.[29] Tradisjonelt har det vore fem takson for underartar av vandrealbatross, men somme autoritetar som BirdLife International har no løfta opp fire av desse til artstakson. Etter klassifiseringa i IOC World Bird List har ikkje vandrealbatross underartar.

Verdas albatrossar i rekkjefølgje etter IOC World Bird List V13.2, 2023,[2] med norske artsnamn etter Norske navn på verdens fugler.[30] IUCN kategori er etter HBW and BirdLife Taxonomic Checklist.[31]

Slekt Phoebastria
  • Laysanalbatross, Phoebastria immutabilis, Laysan albatross, (Rothschild, 1893), (NT)
  • Svartfotalbatross, Phoebastria nigripes, Black-footed albatross, (Audubon, 1839), (NT)
  • Galapagosalbatross, Phoebastria irrorata, Waved albatross, (Salvin, 1883), (CR)
  • Gulhovudalbatross, Phoebastria albatrus, Short-tailed albatross, (Pallas, 1769), (VU)
Slekt Diomedea
  • Vandrealbatross, Diomedea exulans, Wandering albatross, Linnaeus, 1758, (VU)
  • Antipodealbatross, Diomedea antipodensis, Antipodean albatross, Robertson, CJR & Warham, 1992, (EN)
  • Beltealbatross, Diomedea amsterdamensis, Amsterdam albatross, Roux, JP, Jouventin, Mougin, Stahl & Weimerskirch, 1983, (EN)
  • Tristanalbatross, Diomedea dabbenena, Tristan albatross, Mathews, 1929, (CR)
  • Kongealbatross, Diomedea epomophora, Southern royal albatross, Lesson, RP, 1825, (VU)
  • Svartvengalbatross, Diomedea sanfordi, Northern royal albatross, Murphy, 1917, (EN)
Slekt Phoebetria
  • Sotalbatross, Phoebetria fusca, Sooty albatross, (Hilsenberg, 1822), (EN)
  • Gråalbatross, Phoebetria palpebrata, Light-mantled albatross, (Forster, JR, 1785), (NT)
Slekt Thalassarche
  • Svartbrynalbatross, Thalassarche melanophris, Black-browed albatross, (Temminck, 1828), (LC)
  • Kvitaugealbatross, Thalassarche impavida, Campbell albatross, Mathews, 1912, (VU)
  • Svartflekkalbatross, Thalassarche cauta, Shy albatross, (Gould, 1841), (NT)
  • Chathamalbatross, Thalassarche eremita, Chatham albatross, Murphy, 1930, (VU)
  • Sølvhovudalbatross, Thalassarche salvini, Salvin's albatross, (Rothschild, 1893), (VU)
  • Gråhovudalbatross, Thalassarche chrysostoma, Grey-headed albatross, (Forster, JR, 1785), (EN)
  • Gulnasealbatross, Thalassarche chlororhynchos, Atlantic yellow-nosed albatross, (Gmelin, JF, 1789), (EN)
  • Kvithovudalbatross, Thalassarche carteri, Indian yellow-nosed albatross, (Rothschild, 1903), (EN)
  • Kvitpannealbatross, Thalassarche bulleri, Buller's albatross, (Rothschild, 1893), (NT)

Kjelder

endre

Referansar

endre
  1. ↑ 1,0 1,1 Remsen Jr., J. V. et al. (21. juni 2018). «Excel file of SACC list». South American Classification Committee. American Ornithologists' Union. Henta 13. februr 2022. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Gill, Frank; Donsker, David; Rasmussen, Pamela, red. (January 2023). «Hummingbirds». IOC World Bird List Version 13.2. International Ornithologists' Union. Henta 6. juli 2023. 
  3. ↑ Lequette, B.; Verheyden, C.; Jowentin, P. (1989). «Olfaction in Subantarctic seabirds: Its phylogenetic and ecological significance» (PDF). The Condor 91 (3): 732–135. JSTOR 1368131. doi:10.2307/1368131. Arkivert frå originalen (PDF) 5. februar 2012. Henta 6. april 2012. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 Tickell, W.L.N. (2000). Albatrosses. Sussex:Pica Press, ISBN 1-873403-94-1
  5. ↑ Ehrlich, Paul R.; Dobkin, David, S.; Wheye, Darryl (1988). The Birders Handbook (1. utg.). New York, NY: Simon & Schuster. s. 29–31. ISBN 0-671-65989-8. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 Brooke, M. (2004). Albatrosses And Petrels Across The World Oxford University Press, Oxford, UK ISBN 0-19-850125-0
  7. ↑ 7,0 7,1 Humann, Alec; Brinkley, Edward S. (2001). «Albatrosses». I Elphick, Chris; Dunning Jr., John B.; Sibley, David Allen. The Sibley Guide to Bird Life and Behavior. illustrated by David Allen Sibley (1. utg.). New York: Alfred A. Knopf. s. 132–135. ISBN 0-679-45123-4. 
  8. ↑ Pennycuick, C. J. (1982). «The flight of petrels and albatrosses (Procellariiformes), observed in South Georgia and its vicinity». Philosophical Transactions of the Royal Society of London B 300 (1098): 75–106. doi:10.1098/rstb.1982.0158. 
  9. ↑ Lequette, B.; Verheyden, C.; Jowentin, P. (1989). «Olfaction in Subantarctic seabirds: Its phylogenetic and ecological significance» (PDF). The Condor 91 (3): 732–135. JSTOR 1368131. doi:10.2307/1368131. Arkivert frå originalen (PDF) 5. februar 2012. Henta 6. april 2012. 
  10. ↑ Warham, J. (1996). The Behaviour, Population, Biology and Physiology of the Petrels. London:Academic Press, ISBN 0-12-735415-8
  11. ↑ Olson, S.L.; Hearty, P.J. (2003). «Probable extirpation of a breeding colony of Short-tailed Albatross (Phoebastria albatrus) on Bermuda by Pleistocene sea-level rise». Proceedings of the National Academy of Science 100 (22): 12825–12829. doi:10.1073/pnas.1934576100. 
  12. ↑ Cocker, M., & Mabey, R., (2005) Birds Britannica London:Chatto & Windus, ISBN 0-7011-6907-9
  13. ↑ Norgeslisten hos Norsk Ornitologisk Forening
  14. ↑ Croxall, J. P.; Silk, J.R.D.; Phillips, R.A.; Afanasyev, V.; Briggs, D.R. (2005). «Global Circumnavigations: Tracking year-round ranges of nonbreeding Albatrosses». Science 307 (5707): 249–250. PMID 15653503. doi:10.1126/science.1106042. 
  15. ↑ Croxall, J.P.; Prince, P.A. (1994). «Dead or alive, night or day: how do albatrosses catch squid?». Antarctic Science 6 (02): 155–162. doi:10.1017/S0954102094000246. 
  16. ↑ Spear, Larry; David G. Ainley (1993). «Kleptoparasitism by Kermadec Petrels, Jaegers, and Skuas in the Eastern Tropical Pacific: Evidence of Mimicry by Two Species of Pterodroma». The Auk 110 (2): 222–233. JSTOR 4088550. 
  17. ↑ Prince, P.A.; Huin, N.; Weimerskirch, H. (1994). «Diving depths of albatrosses» (PDF). Antarctic Science 6 (3): 353–354. doi:10.1017/S0954102094000532. 
  18. ↑ Cobley, N.D. (1996). «An observation of live prey capture by a Black-browed Albatross Diomedea melanophrys» (PDF). Marine Ornithology 24: 45–46. 
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 Robertson, C. J. R. (2003). «Albatrosses (Diomedeidae)». I Hutchins, Michael. Grzimek's Animal Life Encyclopedia. 8 Birds I Tinamous and Ratites to Hoatzins (2. utg.). Farmington Hills, MI: Gale Group. s. 113–116. ISBN 0 7876 5784 0. 
  20. ↑ Fisher, H.I. (1976). «Some dynamics of a breeding colony of Laysan Albatrosses». Wilson Bulletin 88 (1): 121–142. JSTOR 4160718. 
  21. ↑ Robertson, C.J.R. (1993). «Survival and longevity of the Northern Royal Albatross Diomedea epomophora sanfordi at Taiaroa Head" 1937–93». Emu 93 (4): 269–276. doi:10.1071/MU9930269. 
  22. ↑ Jouventin, P.; Monicault, G. de; Blosseville, J.M. (1981). «La danse de l'albatros, Phoebetria fusca». Behaviour 78: 43–80. doi:10.1163/156853981X00257. 
  23. ↑ Pickering, S.P.C.; Berrow, S.D. (2001). «Courtship behaviour of the Wandering Albatross Diomedea exulans at Bird Island, South Georgia» (PDF). Marine Ornithology 29: 29–37. 
  24. ↑ Anderson, D.J. & Cruz, F. (1998) "Biology and management of the Waved Albatross at the Galapagos Islands. Pp.105–109 in Albatross Biology and Conservation (Roberston, G. & Gales, R. eds) Chipping Norton:Surrey Beatty and & Sons ISBN 0-949324-82-5
  25. ↑ Warham, J. (1990) The Petrels - Their Ecology and Breeding Systems London: Academic Press.
  26. ↑ Warham, J. (1976). «The incidence, function and ecological significance of petrel stomach oils» (PDF). Proceedings of the New Zealand Ecological Society 24 (3): 84–93. Arkivert frå originalen (PDF) 24. juli 2006. Henta 6. april 2012. 
  27. ↑ Carboneras, C. (1992) "Family Diomedeidae (Albatross)" in Handbook of Birds of the World Vol 1. Barcelona:Lynx Edicions, ISBN 84-87334-10-5
  28. ↑ Åkesson, S.; Weimerskirch, H. (2005). «Albatross Long-Distance Navigation: Comparing Adults And Juveniles». Journal of Navigation 58 (03): 365–373. doi:10.1017/S0373463305003401. 
  29. ↑ Clements, J.F.; T.S. Schulenberg; M.J. Iliff; B.L. Sullivan; C.L. Wood; D. Roberson (august 2013), The eBird/Clements checklist of birds of the world: Version 6.8 (CSV), Cornell Lab of Ornithology, henta 14. juni 2014 
  30. ↑ Norsk navnekomité for fugl (NNKF). «Norske navn på verdens fugler». Birdlife Norge. Henta 6. juli 2023. 
  31. ↑ «HBW and BirdLife Taxonomic Checklist». BirdLife Data Zone (version 7 utg.). BirdLife International. Desember 2022. Henta 6. juli 2023. 
Henta frå «https://nn.wikipedia.org/w/index.php?title=Albatrossfamilien&oldid=3515881»