Grunnstoffet bor

5 Beryllium ← Bor → Karbon ↑ B ↓ Al Heile tabellen
Generelle eigenskapar
Namn, kjemisk symbol, atomnummer	Bor, B, 5
Kjemisk serie	Halvmetall
Gruppe, periode, blokk	13, 2, p
Tettleik, hardleik	2460 kg/m3, 9,3 (ikkje SI)
Utsjånad	Svart
Atomeigenskapar
Atommasse	10,811 u (ikkje SI)
Atomradius (berekna)	85 (87) pm
Kovalent radius	82 pm
Ioneradius	20 pm (ladning: +3)
van der Waals radius	(?) pm
Elektronkonfigurasjon	[He]2s22p1
Elektron per energinivå	2, 3
Oksidasjonstrinn (oksid)	+3 (svak syre)
Krystallstruktur	Rombisk
Fysiske eigenskapar
Tilstandsform	Fast stoff
Smeltepunkt	2349 K (2076°C)
Kokepunkt	4200 K (3927°C)
Molart volum	4,39 cm3/mol
Fordampingsvarme	507,8 kJ/mol
Smeltevarme	50,2 kJ/mol
Damptrykk	0,348 Pa ved 2300 °C
Ljodfart	16200 m/s ved 20 °C
Diverse eigenskapar
Elektronegativitet	2,04 (Paulings skala)
Spesifikk varmekapasitet	1026 J/(kg·K)
Elektrisk konduktivitet	10−10 MS/m
Termisk konduktivitet	27,4 W/(m·K)
Ioniseringspotensial	800,6 kJ/mol 2427,1 kJ/mol 3659,7 kJ/mol 25026 kJ/mol 32827 kJ/mol
Mest stabile isotopar
Iso- top Naturleg førekomst Halverings- tid (ikkje SI) NM NE MeV (ikkje SI) NP 10B 19,9% (stabilt) 11B 80,1% (stabilt)
SI-einingar og STP er brukt unntatt der det er avmerkt

Bor er eit grunnstoff med atomnummer 5 og kjemisk symbol B. Det er eit halvmetall i gruppe 13 i periodesystemet.

Særskilde kjenneteikn

Fleire allotrope former av bor, både amorfe og krystallinske er kjende.

Ein del borsambindingar, særleg hydrid har elektronunderskot. Det vil seia at det er færre elektron i bindinga enn det som må til for å oppfylla oktettregelen. Dette er mogleg fordi eit hydrogenatom kan danna ei bru mellom to boratom.

Bruk

Borsambindingar vert brukt i organisk syntese.

Historie

Bor vart oppdaga av Sir Humphrey Davy og Joseph-Louis Gay-Lussac i 1808, men borsambindingar har vore kjend lenge.

Kjemi

Boraks (Na₂B₄O₇) er ein viktig sambinding av bor.

Biologisk rolle

Bor kan vera nødvendig for plantar.

Tryggleik

Bor og borat er ikkje giftige, så spesiell handsaming er unødvendig. Nokre andre borsambindingar er giftige.

Sjå også

• Periodesystemet
• Grunnstoffliste
• Isotoptabell

Bakgrunnsstoff

• Webelements.com - bor