Wikipedia

Grunnstoffet bor

grunnstoff med kjemisk symbol B og atomnummer 5
5 Beryllium ← Bor → Karbon

↑
B
↓
Al
Generelle eigenskapar
Namn, kjemisk symbol,
atomnummer 		Bor, B, 5
Kjemisk serie Halvmetall
Gruppe, periode, blokk 13, 2, p
Tettleik, hardleik 2460 kg/m3, 9,3 (ikkje SI)
Utsjånad Svart
Bor
Atomeigenskapar
Atommasse 10,811 u (ikkje SI)
Atomradius (berekna) 85 (87) pm
Kovalent radius 82 pm
Ioneradius 20 pm (ladning: +3)
van der Waals radius (?) pm
Elektronkonfigurasjon [He]2s22p1
Elektron per energinivå 2, 3
Oksidasjonstrinn (oksid) +3 (svak syre)
Krystallstruktur Rombisk
Fysiske eigenskapar
Tilstandsform Fast stoff
Smeltepunkt 2349 K (2076°C)
Kokepunkt 4200 K (3927°C)
Molart volum 4,39 cm3/mol
Fordampingsvarme 507,8 kJ/mol
Smeltevarme 50,2 kJ/mol
Damptrykk 0,348 Pa ved 2300 °C
Ljodfart 16200 m/s ved 20 °C
Diverse eigenskapar
Elektronegativitet 2,04 (Paulings skala)
Spesifikk varmekapasitet 1026 J/(kg·K)
Elektrisk konduktivitet 10−10 MS/m
Termisk konduktivitet 27,4 W/(m·K)
Ioniseringspotensial 800,6 kJ/mol
2427,1 kJ/mol
3659,7 kJ/mol
25026 kJ/mol
32827 kJ/mol
Mest stabile isotopar
Iso-
top 		Naturleg
førekomst 		Halverings-
tid (ikkje SI) 		NM NE MeV
(ikkje SI) 		NP
10B 19,9% (stabilt)
11B 80,1% (stabilt)
SI-einingar og STP er brukt unntatt der det er avmerkt

Bor er eit grunnstoff med atomnummer 5 og kjemisk symbol B. Det er eit halvmetall i gruppe 13 i periodesystemet.

Særskilde kjenneteikn endre

Fleire allotrope former av bor, både amorfe og krystallinske er kjende.

Ein del borsambindingar, særleg hydrid har elektronunderskot. Det vil seia at det er færre elektron i bindinga enn det som må til for å oppfylla oktettregelen. Dette er mogleg fordi eit hydrogenatom kan danna ei bru mellom to boratom.

Bruk endre

Borsambindingar vert brukt i organisk syntese.

Historie endre

Bor vart oppdaga av Sir Humphrey Davy og Joseph-Louis Gay-Lussac i 1808, men borsambindingar har vore kjend lenge.

Kjemi endre

Boraks (Na2B4O7) er ein viktig sambinding av bor.

Biologisk rolle endre

Bor kan vera nødvendig for plantar.

Tryggleik endre

Bor og borat er ikkje giftige, så spesiell handsaming er unødvendig. Nokre andre borsambindingar er giftige.

Sjå også endre

Bakgrunnsstoff endre

Henta frå «https://nn.wikipedia.org/w/index.php?title=Grunnstoffet_bor&oldid=2936691»