Tjønnbergen

Gangaren Tjønnbergen (6/8-takt) er ein vandreslått med utbreiing frå Hallingdal til Setesdal. Slåtten er og kalla rekveen, og dette tyder på at kjerneområdet for slåtten er Hordaland. Her har han vore nytta som brureslått, og er oftast kalla slik. Namnet Tjønnbergen skriv seg frå spelemannen Vrål Tjønnberg som budde i Røldal. Han skal ha vore i lag med Myllarguten. Dette namnet følgjer helst lina etter Myllarguten, medan namnet Guro Heddeli eller Rekveen er knytt til tradisjonslina etter Håvard Gibøen. Båe tradisjonsliner har opphav på Vestlandet.

Mykje tyder på at Nils Rekve er den som opphavleg har nytta slåtten (men han er og gamal i Krødsherad).

Variantgruppa

Slåttekrinsen knytt til Tjønnbergen har nr 117/121 i hardingfeleverket, og variantgruppa har 16 former.

• a: Tjønnbergen, etter Halldor Meland, Kvam [1]. Nedskrift Truls Ørpen 1925 (Ø 46). Myllarguten lærde slåtten av Vrål Tjønnberg, og kalla opp slåtten etter han. Myllaren spela denne slåtten på Den nationale scene i Bergen i 1850.

• b: Tjønnbergen, brureslått frå Hardanger, etter Halldor Meland [2]. Nedskrift Arne Bjørndal 1940 (B 2616). Eit døme på korleis Meland brigda på slåttane sine i løpet av livet.

• c: Bruraslått, etter Lars Istad, Voss [3]. Nedskrift Arne Bjørndal 1936 (B 1210). Istad hadde fått slåtten etter Hans Skutle, Voss. Skutle hadde truleg slåtten etter Nils Rekve.

• d: Gangar, etter Ole Skogly, Krødsherad [4]. Nedskrift Truls Ørpen 1930 (Ø 129). Skogly hadde slåtten etter Hans Hagen. ”Denne varianten av slåtten er kjend i tradisjonar frå 1810-15-åra, men det er vanskeleg å seia kva for ein som er eldst, anten denne eller Myllargut-forma 117a” (Hardingfeleverket).

• e: Oskehølen, etter Steingrim Haukjem, Veggli, Numedal [5]. Nedskrift Truls Ørpen 1922 (Ø 386). Haukjem hadde slåtten etter Steinar Gladheim, Veggli. Slåttenamnet er etter ein numedalsspelemann som heitte Oskehølen. Truls Ørpen har spela inn slåtten for norsk folkemusikkarkiv [6]

• f: Guro Heddeli, etter Gunnleik Smedal, Flatdal, Seljord [7] Arkivert 2007-12-10 ved Wayback Machine.. Nedskrift Truls Ørpen kring 1922 (Ø 277). Slåtten er knytt til segna om Guro Heddeli frå Grunningsdalen, Seljord. Rikard Berge fortel at dette nok er ein gibøslått, som somme kallar Rekveen, andre Guro Heddeli. Berge meiner Rekveen er det eldste namnet. Knut Lurås skulle då ha fått slåtten hjå Nils Rekve.

• g: Guro Heddeli, etter Johannes Dale, Tinn [8]. Nedskrift Eivind Groven 1955 etter opptak i NRK (G 1005).

• h: Guro Heddeli, etter Gunnleik Smedal, Flatdal [9]. Nedskrift Eivind Groven etter minne 1954 (G 999).

• i: Jon Tambur, etter Torkjell Haugerud, Bø i Telemark [10]. Nedskrift Eivind Groven 1955 etter opptak i NRK. Jon Tambur var ein spelemann frå Bø i Telemark.

• j. Guro Heddeli eller Rekveen, etter Åsmund Gøytil og Olav R. Berge, Rauland [11]. Nedskrift Eivind Groven 1917 (G 402). Åsmund Gøytil hadde lært slåtten av Olav Sigurdsson, soneson av Myllarguten. Slåtten er bygd opp mest på same vis som forma Olav Groven nytta. Olav R. Berge spela han på same vis.

• k: Gangar etter Tarkjell Aslaksson Austad, etter Torleiv Bjørgum, Hylestad [12]. Nedskrift Eivind Groven 1952 etter NRK-sending (G 852). Tarkjell Austad var frå Hylestad.

• l: Bruraslått, etter Magnus Dagestad, Voss [13]. Nedskrift Arne Bjørndal 1935 (B 1211). Slåtten er etter Lars Istad frå Voss.

• m: Gangar, etter Sjur Eldegard, Årdal, Sogn [14]. Nedskrift Arne Bjørndal 1916 (B 654).

Supplementsformer:

• 121a: Haugan-hallingen, etter Hellik Juveli, Flesberg [15]. Nedskrift Sven Nyhus 1978. Namnet er etter spelemannen Ole Haugan (1854-1907).

• 121b: Ramskei-fyla, etter Eivind Mo, Seljord [16]. Nedskrift Eivind Groven. Mo hadde slåtten frå Åsmund Sandland, Kviteseid. Ramskei er eit bruk under Heggtveit i Kviteseid. Ei fyle er ein tresko. Ramskei-fyla var ein sårskild, rosemåla tresko som vart teke vare på (Kviteseid bygdesoge).

• 121c: Bråta-Per, etter Sevat Sataøen, Ål [17]. Nedskrift Sven Nyhus etter opptak 1978. Namnet skriv seg frå spelemannen Per Perplassen, farbror av Ola Dekko, Bråta-Per dei kalla. Per lærde bort denne forma til Sevat Sataøen kring 1902. Slåtten er ofte kalla "Bråta-Per I". "Bråta-Per II" er ein variant av gangaren Gudvangen.