Nordisk råds litteraturpris

Nordisk råds litteraturpris blir gjeven til eit skjønnlitterært verk skrive på språket i eit av dei nordiske landa. Verket kan vere ein roman, eit drama, eller ei samling av dikt, noveller eller essay. Verket må fylla høge litterære og kunstnarlege krav. Prisen blei oppretta i 1962 og blir kvart år delt ut av Nordisk råd. Føremålet med prisen er å auke interessa for språket og litteraturen i grannelanda, og å fremje det nordiske kulturfellesskapet. Ved opprettinga var prissummen 50 000 danske kroner. Sidan 1995 har prisen vore på 350 000 danske kroner.

Nominasjonsprosessen

Kvart av landa Danmark, Finland, Island, Noreg og Sverige har ein komité som kan nominere opptil to verk innan 1. desember kvart år. I tillegg kan det nominerast eitt verk kvar frå Færøyane, Åland, Grønland og det samiske språkområdet.

I utgangspunktet er det verk skrivne innan dei to siste åra som kan nominerast, men sidan verk skrivne på finsk, færøysk, grønlandsk, islandsk eller samisk må finnast i omsett utgåve på anten dansk, norsk eller svensk for å kunne vurderast, kan dei vere komne ut i løpet av dei fire siste åra.

Tildelingar

Land og språkområde

Frå starten vart det nominert opp til to verk kvar frå Danmark, Finland, Island, Noreg og Sverige. Frå og med 1985 vert det også nominert opp til eitt verk kvar frå Færøyane, Grønland og det samiske språkområdet når det er høvelege kandidatar. Det vart utvida til å gjelde Åland òg frå 2011. Færøyingen William Heinesen fekk likevel prisen allereie i 1965, men han var då nominert frå Danmark.

Nils-Aslak Valkeapää som fekk prisen i 1991, var nominert frå det samiske språkområdet, og Rói Patursson frå Færøyane fekk prisen i 1986. Som den første frå Grønland vann Niviaq Korneliussen prisen i 2021. Elles er alle tildelingane gått til forfattarar frå dei fem store landa, med seksten prisar til Sverige, tretten til Danmark, ti til Noreg, ti til Finland og åtte til Island.

Kjønnsfordeling

Sara Lidman fekk prisen som fyrste kvinne i 1980, etter 18 strake tildelingar til mannlege forfattarar. Femten av dei femtini som har motteke prisen til og med 2019 er kvinner. Det gjev ei fordeling på 25 % prosent til kvinner og 75 % til menn, men om ein ser berre på dei siste tretti åra, så er tildelingane jamnare fordelte mellom kjønna.

Prisvinnarar

Kim Leine, 2013

Per Petterson, 2009

Sjón, 2005

Tua Forsström, 1998

Kjartan Fløgstad, 1978

William Heinesen, 1965

År	Forfattar	Verk	Nominert frå	Språk
2022	Solvej Balle	Om udregning af rumfang I, II og III	Grønland Danmark	Dansk
2021	Niviaq Korneliussen	Naasuliardarpi (Blomsterdalen)	Grønland Grønland	Grønlandsk
2020	Monika Fagerholm	Vem dödade bambi?	Finland Finland	Svensk
2019	Jonas Eika	Efter solen	Danmark Danmark	Dansk
2018	Auður Ava Ólafsdóttir	Ör	Island Island	Islandsk
2017	Thorup Kirsten Thorup	Erindring om kærligheden	Danmark Danmark	Dansk
2016	Frostenson Katarina Frostenson	Sånger og formler	Sverige Sverige	Svensk
2015	Fosse Jon Fosse	Andvake-trilogien	Noreg Noreg	Norsk (nynorsk)
2014	Westö Kjell Westö	Hägring 38 (Svik 1938)	Finland Finland	Svensk
2013	Leine Kim Leine	Profeterne i Evighedsfjorden	Danmark Danmark	Dansk
2012	Lindstrøm Merethe Lindstrøm	Dager i stillhetens historie	Noreg Noreg	Norsk (bokmål)
2011	Elíasson Gyrðir Elíasson	Milli trjánna	Island Island	Islandsk
2010	Oksanen Sofi Oksanen	Puhdistus	Finland Finland	Finsk
2009	Petterson Per Petterson	Jeg forbanner tidens elv	Noreg Noreg	Norsk (bokmål)
2008	Aidt Naja Marie Aidt	Bavian	Danmark Danmark	Dansk
2007	Stridsberg Sara Stridsberg	Drömfakulteten	Sverige Sverige	Svensk
2006	Sonnevi Göran Sonnevi	Oceanen	Sverige Sverige	Svensk
2005	Sjón (Sigurjón Birgir Sigurðsson)	Skugga-Baldur	Island Island	Islandsk
2004	Hotakainen Kari Hotakainen	Juoksuhaudantie	Finland Finland	Finsk
2003	Ström Eva Ström	Revbensstäderna	Sverige Sverige	Svensk
2002	Christensen Lars Saabye Christensen	Halvbroren	Noreg Noreg	Norsk (bokmål)
2001	Kjærstad Jan Kjærstad	Oppdageren	Noreg Noreg	Norsk (bokmål)
2000	Nordbrandt Henrik Nordbrandt	Drømmebroer	Danmark Danmark	Dansk
1999	Tafdrup Pia Tafdrup	Dronningeporten	Danmark Danmark	Dansk
1998	Fosström Tua Forsström	Efter att ha tillbringat en natt bland hästar	Finland Finland	Svensk
1997	Willumsen Dorrit Willumsen	Bang. En roman om Herman Bang	Danmark Danmark	Dansk
1996	Lønn Øystein Lønn	Hva skal vi gjøre i dag og andre noveller	Noreg Noreg	Norsk (bokmål)
1995	Einar Már Guðmundsson	Englar alheimsins	Island Island	Islandsk
1994	Ekman Kerstin Ekman	Händelser vid vatten	Sverige Sverige	Svensk
1993	Hultberg Peer Hultberg	Byen og Verden	Danmark Danmark	Dansk
1992	Fríða Á. Sigurðardóttir	Meðan nóttin liður	Island Island	Islandsk
1991	Valkeapää Nils-Aslak Valkeapää	Beaivi, áhčážan	Island Det samiske språkområdet	Nordsamisk
1990	Tranströmer Tomas Tranströmer	För levande och döda	Sverige Sverige	Svensk
1989	Solstad Dag Solstad	Roman 1987	Noreg Noreg	Norsk (bokmål)
1988	Thor Vilhjálmsson	Grámosinn Glóir	Island Island	Islandsk
1987	Wassmo Herbjørg Wassmo	Hudløs himmel	Noreg Noreg	Norsk (bokmål)
1986	Patursson Rói Patursson	Likasum	Færøyane Færøyane	Færøysk
1985	Tuuri Antti Tuuri	Pohjanmaa	Finland Finland	Finsk
1984	Tunström Göran Tunström	Juloratoriet	Sverige Sverige	Svensk
1983	Seeberg Peter Seeberg	Om fjorten dage	Danmark Danmark	Dansk
1982	Delblanc Sven Delblanc	Samuels bok	Sverige Sverige	Svensk
1981	Snorri Hjartarson	Hauströkkrið yfir mér	Island Island	Islandsk
1980	Lidman Sara Lidman	Vredens barn	Sverige Sverige	Svensk
1979	Lo-Johansson Ivar Lo-Johansson	Pubertet	Sverige Sverige	Svensk
1978	Fløgstad Kjartan Fløgstad	Dalen Portland	Noreg Noreg	Norsk (nynorsk)
1977	Carpelan Bo Carpelan	I de mörka rummen, i de ljusa	Finland Finland	Svensk
1976	Olafur Ólafur Jóhann Sigurðsson	Að laufferjum og Að brunnum	Island Island	Islandsk
1975	Salama Hannu Salama	Siinä näkijä missä tekijä	Finland Finland	Finsk
1974	Sørensen Villy Sørensen	Uden mål - og med	Danmark Danmark	Dansk
1973	Meri Veijo Meri	Kersantin poika	Finland Finland	Finsk
1972	Vennberg Karl Vennberg	Sju ord på tunnelbanan	Sverige Sverige	Svensk
1971	Hansen Thorkild Hansen	Slavernes øer	Danmark Danmark	Dansk
1970	Rifbjerg Klaus Rifbjerg	Anna, jeg, Anna	Danmark Danmark	Dansk
1969	Enquist Per Olov Enquist	Legionärerna	Sverige Sverige	Svensk
1968	Sundman Per Olof Sundman	Ingenjör Andrées luftfärd	Sverige Sverige	Svensk
1967	Borgen Johan Borgen	Nye noveller	Noreg Noreg	Norsk (bokmål)
1966	Ekelöf Gunnar Ekelöf	Diwán över Fursten av Emgión	Sverige Sverige	Svensk
1965	Heinesen Deld pris:William Heinesen	Det gode Håb	Danmark Danmark	Dansk
1965	Lagercrantz Deld pris: Olof Lagercrantz	Från Helvetet till Paradiset	Sverige Sverige	Svensk
1964	Vesaas Tarjei Vesaas	Is-slottet	Noreg Noreg	Norsk (nynorsk)
1963	Linna Väinö Linna	Täällä Pohjantähden alla III	Finland Finland	Finsk
1962	Johnson Eyvind Johnson	Hans nådes tid	Sverige Sverige	Svensk

Kjelder

• Om prisen hjå Nordisk Råd