Niob

41 Zirkonium ← Niob → Molybden V ↑ Nb ↓ Ta Heile tabellen
Generelle eigenskapar
Namn, kjemisk symbol, atomnummer	Niob, Nb, 41
Kjemisk serie	Transisjonsmetall
Gruppe, periode, blokk	5, 5, d
Tettleik, hardleik	8570 kg/m3, 6 (ikkje SI)
Utsjånad	Metallisk grå
Atomeigenskapar
Atommasse	92,90638 u (ikkje SI)
Atomradius (berekna)	145 (198) pm
Kovalent radius	137 pm
Ioneradius	64 pm (ladning: +5)
van der Waals radius	(?) pm
Elektronkonfigurasjon	[Kr]$4d^{4}5s^{1}$
Elektron per energinivå	2, 8, 18, 12, 1
Oksidasjonstrinn (oksid)	+3, +5 (svak syre)
Krystallstruktur	Kubisk romsentrert
Fysiske eigenskapar
Tilstandsform	Fast stoff
Smeltepunkt	2741 K (2468°C)
Kokepunkt	5017 K (4744°C)
Molart volum	10,83 cm3/mol
Fordampingsvarme	696,6 kJ/mol
Smeltevarme	26,4 kJ/mol
Damptrykk	0,0755 Pa ved 2741 K
Ljodfart	3480 m/s ved 20 °C
Diverse eigenskapar
Elektronegativitet	1,6 (Paulings skala)
Spesifikk varmekapasitet	265 J/(kg·K)
Elektrisk konduktivitet	6,93 MS/m
Termisk konduktivitet	53,7 W/(m·K)
Ioniseringspotensial	670 kJ/mol 1388 kJ/mol 2422 kJ/mol 3700 kJ/mol 4884 kJ/mol 9910 kJ/mol 12100 kJ/mol
Mest stabile isotopar
Iso- top Naturleg førekomst Halverings- tid (ikkje SI) NM NE MeV (ikkje SI) NP 91Nb (kunstig) 680 år ε (?) 91Zr 92Nb (kunstig) 34,7 mill. år ε (?) 92Zr 93Nb 100% (stabil) 93mNb (kunstig) 16,13 år IK 0,031; e 93Nb 94Nb (kunstig) 20 300 år β− 0,471 94Mo
SI-einingar og STP er brukt unntatt der det er avmerkt

Niob er eit transisjonsmetall med kjemisk symbol Nb og atomnummer 41.

Historie

Charles Hatchett oppdaga grunnstoffet i 1801. Namnet niob vart vedteke av IUPAC i 1950. Grunnstoffet er òg kjend som columbium.

Førekomst

Niob finst ikkje i fri form i naturen, men i mineral som til dømes niobitt.

Produksjon

Niob har vore produsert ved Søve gruver.

Bruk

Metallet vert brukt i rustfritt stål og andre legeringar.

Sambindingar

Niob har vanlegvis oksidasjonstal 5 i sambindingar. Grunnstoffet dannar mellom anna halogenid og oksida Niob(II)oksid (NbO), Niob(IV)oksid (NbO₂) og Niob(V)oksid (Nb₂O₅).

Niobsambindingar er giftige.

Sjå også

• Periodesystemet
• Grunnstoffliste
• Isotoptabell

Bakgrunnsstoff

• Webelements - niob
  Denne kjemiartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.