Molybden

42 Niob ← Molybden → Technetium Cr ↑ Mo ↓ W Heile tabellen
Generelle eigenskapar
Namn, kjemisk symbol, atomnummer	Molybden, Mo, 42
Kjemisk serie	Transisjonsmetall
Gruppe, periode, blokk	6, 5, d
Tettleik, hardleik	10280 kg/m3, 5,5 (ikkje SI)
Utsjånad	Metallisk grå
Atomeigenskapar
Atommasse	95,94 u (ikkje SI)
Atomradius (berekna)	145 pm
Kovalent radius	145 pm
Ioneradius	59 pm (ladning: +6)
van der Waals radius	(?) pm
Elektronkonfigurasjon	[Kr]4d55s1
Elektron per energinivå	2, 8, 18, 13, 1
Oksidasjonstrinn (oksid)	+2, +3, +4, +5, +6 (sterk syre)
Krystallstruktur	Kubisk romsentrert
Fysiske eigenskapar
Tilstandsform	Fast stoff
Smeltepunkt	2883 K (2610°C)
Kokepunkt	5833 K (5560°C)
Molart volum	9,38 cm3/mol
Fordampingsvarme	590,4 kJ/mol
Smeltevarme	36 kJ/mol
Damptrykk	3,47 Pa ved 3000 K
Ljodfart	(?) m/s ved °C
Diverse eigenskapar
Elektronegativitet	2,16 (Paulings skala)
Spesifikk varmekapasitet	250 J/(kg·K)
Elektrisk konduktivitet	18,7 MS/m
Termisk konduktivitet	138 W/(m·K)
Ioniseringspotensial	691 kJ/mol 1564 kJ/mol 2627 kJ/mol 4480 kJ/mol 5910 kJ/mol 6600 kJ/mol 12240 kJ/mol
Mest stabile isotopar
Iso- top Naturleg førekomst Halverings- tid (ikkje SI) NM NE MeV (ikkje SI) NP 92Mo 14,84% (stabil) 93Mo (kunstig) 4000 år ε 0,405 93Nb 94Mo 9,25% (stabil) 95Mo 15,92% (stabil) 96Mo 16,68% (stabil) 97Mo 9,55% (stabil) 98Mo 24,13% (stabil) 99Mo (kunstig) 65,94 timar β− β−   1,357 99mTc 99Tc 100Mo (kunstig) 1019 år 2·β− 3,034 100Ru
SI-einingar og STP er brukt unntatt der det er avmerkt

Molybden er eit grunnstoff med kjemisk symbol Mo og atomnummer 42. Det er eit transisjonsmetall.

Særlege kjenneteikn

Molybden har eit av dei høgaste smeltepunkta for reine metall.

Bruk

Molybden kan, som mange andre metall, brukast i legeringar.

Den radioaktive isotopen ⁹⁹Mo blir brukt som modernuklid i technetiumgeneratorar, som produserer medisinsk nyttbar technetium-99m (^99mTc). Dette blir vidare brukt som tilsats i forskjellige beremolekyl for diagnostiske føremål.

Framstilling

Molybden blir utvunne frå malmar som molybdenitt (MoS₂), wulfenitt (PbMoO₄) og powellitt (CaMoO₄), og som biprodukt frå produksjon av kopar. Visse isotopar av molybden finst òg som nedbrytingsprodukt av uran både i uranmalm og i uran som har vore brukt i atomreaktorar.

Historie

Carl Wilhelm Scheele isolerte oksidet i 1778

Biologisk rolle

Molybden er nødvendig i små mengder for både dyr og plantar.

Bakgrunnsstoff

• Webelements - molybden
  Denne artikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.