Rogaland fylke

Rogaland er eit fylke i Noreg. Det grensar i nord til Hordaland og i aust til Telemark, Aust-Agder og Vest-Agder. I vest har fylket kystline mot Nordsjøen.

Rogaland fylke
fylke
Fylkesvåpen
Land	Noreg
Adm.senter	Stavanger
Areal	9 376 km²
- land	8 605 km²
- vatn	771 km²
Folketal	479 892 (1. januar 2020)
Folketettleik	56 / km²
Målform	nøytral
Fylkesmann	Magnhild Meltveit Kleppa
Fylkesordførar	Solveig E. Tengesdal (KrF)
Fylkesnummer	11
Wikimedia Commons: Rogaland
Nettstad: www.rogfk.no

Fylket svarar til det tidlegare Stavanger amt og har sitt nåverande namn frå 1919. Namnet stammar frå folkegruppa rygene, der fyrste ledd er genitiv av det norrøne ordet rygir. Landskapet i fylket femner det meste av norsk natur og Rogaland vert med dette ofte kalla eit Noreg i miniatyr. Her kan ein nemne høgfjell med snø og is som aldri smeltar, mektig fjordlandskap, frodig jordbruksland og berr kyst. Største by og administrerande senter i fylket er Stavanger.

Fylkesvåpenet er teikna av Hallvard Trætteberg og vart godkjent ved kongeleg resolusjon 11. januar 1974. Motivet er ein utskrådd kross med spiss fot, og er forma etter minnesteinen over Erling Skjalgsson som vart reist år 1029. Fylkesblomsteren til Rogaland er klokkelyng, fylkesfuglen er vipa og fylkessteinen er anortositt.

Administrasjon

Stavanger er sete for fylkesmannen og administrasjonen i fylkeskommunen. Av statsadministrasjon har ein Oljedirektoratet i Stavanger. Rogaland har 26 kommunar. Det svarar til Stavanger bispedømme, femner åtte prosti med 44 prestegjeld og 88 sokn. Fylket er delt i to politidistrikt, sju tingrettsdistrikt og 24 lensmanns- og politistasjonsdistrikt.

Kommunar

Nr.	Namn	Adm.senter	Folkemengd	Flatevidd km²	Målform	Distrikt
1101	Eigersund	Egersund	000000000014811.000000000014 811	000000000000432.0000000000432	bokmål	Dalane
1108	Sandnes	Sandnes	000000000079537.000000000079 537	000000000000304.0000000000304	nøytral	Jæren
1103	Stavanger	Stavanger	000000000143574.0000000000143 574	000000000000071.000000000071	bokmål	Jæren
1106	Haugesund	Haugesund	000000000037357.000000000037 357	000000000000073.000000000073	bokmål	Haugalandet
1111	Sokndal	Hauge	000000000003280.00000000003 280	000000000000295.0000000000295	nøytral	Dalane
1112	Lund	Moi	000000000003202.00000000003 202	000000000000409.0000000000409	nøytral	Dalane
1114	Bjerkreim	Vikeså	000000000002787.00000000002 787	000000000000651.0000000000651	nøytral	Dalane
1119	Hå	Varhaug	000000000018991.000000000018 991	000000000000258.0000000000258	nøytral	Jæren
1120	Klepp	Kleppe	000000000019588.000000000019 588	000000000000114.0000000000114	nøytral	Jæren
1121	Time	Bryne	000000000018916.000000000018 916	000000000000183.0000000000183	nynorsk	Jæren
1122	Gjesdal	Ålgård	000000000012002.000000000012 002	000000000000618.0000000000618	nøytral	Jæren
1124	Sola	Sola	000000000027153.000000000027 153	000000000000069.000000000069	nøytral	Jæren
1127	Randaberg	Randaberg	000000000011221.000000000011 221	000000000000025.000000000025	nøytral	Jæren
1130	Strand	Jørpeland	000000000012968.000000000012 968	000000000000218.0000000000218	nøytral	Ryfylke
1133	Hjelmeland	Hjelmelandsvågen	000000000002574.00000000002 574	000000000001090.00000000001 090	nynorsk	Ryfylke
1134	Suldal	Sand	000000000003804.00000000003 804	000000000001736.00000000001 736	nynorsk	Ryfylke
1135	Sauda	Sauda	000000000004595.00000000004 595	000000000000546.0000000000546	nynorsk	Ryfylke
1144	Kvitsøy	Ydstebøhavn	000000000000517.0000000000517	000000000000006.00000000006	nøytral	Ryfylke
1145	Bokn	Føresvik	000000000000852.0000000000852	000000000000047.000000000047	nynorsk	Haugalandet
1146	Tysvær	Aksdal	000000000011065.000000000011 065	000000000000425.0000000000425	nynorsk	Haugalandet
1149	Karmøy	Kopervik	000000000042186.000000000042 186	000000000000230.0000000000230	nøytral	Haugalandet
1151	Utsira	Utsira	000000000000198.0000000000198	000000000000006.00000000006	nøytral	Haugalandet
1160	Vindafjord	Ølensjøen	000000000008714.00000000008 714	000000000000620.0000000000620	nynorsk	Haugalandet
Totalt	Rogaland	Stavanger	000000000479892.0000000000479 892	000000000009376.00000000009 376	nøytral	Rogaland

Klima

Fylket ligg i den sørlege utkanten av eit klimabelte med sterkt maritimt, «vestorientert» preg og der høge fjell, djupe fjordar og dalar skaper store kontrastar. Innan Rogaland skjer det ein gradvis overgang til dei meir einsarta tilhøva som pregar dei «sørorienterte» Agder-fylka. Kyststraumen frå Skagerrak er ein vesentleg klimafaktor.

Om vinteren bles det oftast frå søraust, og om sommaren frå nordvest. Sommarvinden har ofte ein market dagleg variasjon på grunn av solgangsbrisen, noko som fører til at vindstyrken ofte kjem opp i liten kuling eller meir. Årsmiddelet av kkuling ved kysten er kring 20 %, medan liten storm eller meir skjer ca. 1 % av tida.

Februar er som regel den kaldaste månaden med ein middeltemperatur på kring 1 °C ved kysten, og frå –5 til –8 °C i indre strøk og i fjellet. Dei lågaste temperaturane som er målte er frå desember til februar og er frå -15 til –20 °C og ned til ca. –25 °C i indre strøk. Den varmaste tida er juli eller august med ein middeltemperatur på 14–15 °C. Dei høgaste temperaturane er målte i juni-august og er 27–33 °C.

Nedbørsfordelinga er forholdsvis einsarta og både ved kysten og i fjellet er årssummane 1000–1200 mm, i enkelte maksimalområde 30–60 km fra kysten går dei opp i kring 2500 mm. Lågare fjell, mindre vinternedbør og høgare sommartemperatur enn i Hordaland og Sogn og Fjordane gjer at det ikkje er større isbrear i fylket.

Det er langt meir tåke i Rogaland enn på resten av Vestlandet, noko som delvis skuldast vårtåke over den kalde kyststraumen og at området er meir utsett mot fuktige luftstraumar frå sør. Ved kysten er det tåke 2-3 % av året, med opp mot 4-8 % i april.

Kjelder

• fylke «Rogaland» i Store norske leksikon, snl.no.
• Rogaland – Rogaland fylkeskommune
• «Rogaland – klima» i Store norske leksikon, snl.no.

Bakgrunnsstoff

• Rogaland fylkeskommune
• FM Rogaland
• NRK Rogaland
• Vêrvarsel for Rogaland

Denne geografiartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.