Stemmerettsalder
Stemmerettsalder er den alderen ein skal ha for å kunna få stemmerett i ein viss samanheng. Ein utbreidd alder for allmenn stemmerett i verda i dag er 18 år. Då allmenne stemmerett blei innført var aldergrensa typisk 21 år. Det finst også døme på grenser på 16 år, særleg ved meir lokale val. Ein kan ha lågare stemmerettsalder ved andre val, til dømes har ein stemmerett ved kyrkjeval i Noreg frå det året ein fyller 15.
Nokre land påbyr innbyggjarar av ein viss alder å stemma. Andre har ulik alder ut frå om ein er gift eller ikkje, om ein er i arbeid, eller hindrar tilsette i militæret eller politiet frå å stemma. Berre eitt land har ein maksimumsalder for å stemma: I Vatikanstaten kan berre kardinalar under 80 velja ein ny pave.
Stemmerettsalder i verda endre
18 er aldersgrensa for å stemma som er vanlegast på verdsbasis, medan ein del land held seg til 21-årsgrense. Land med ei aldergrense på 17 er til dømes Aust-Timor, Indonesia, Nord-Korea, Seychellane og Sudan. 16 års aldersgrense finn ein i Austerrike, Brasil, Cuba, Nicaragua og Isle of Man. Folk i alderen 16–18 kan stemma i Bosnia, Serbia og Montenegro om dei er i arbeid.
Alfabetisk liste endre
A endre
- Afghanistan: 18
- Algerie: 18
- Amerikansk Samoa: 18
- Andorra: 18
- Angola: 18
- Anguilla: 18
- Antigua og Barbuda: 18
- Argentina: 18
- Armenia: 18
- Aruba: 18
- Austerrike: 16 (18 ved val til Europaparlamentet)
- Australia: 18 (påbode for alle over 18, kan føra seg opp som 17-åringar)
- Aust-Timor: 17
- Aserbajdsjan: 18
B endre
- Bahamas: 18
- Bahrain: 18
- Bangladesh: 18
- Barbados: 18
- Belgia: 18
- Belize: 18
- Benin: 18
- Bermuda: 18
- Bhutan: 18
- Bolivia: 18, påbode for gifte; frå 21 påbode for alle
- Bosnia og Herzegovina: 18
- Botswana: 18
- Brasil: 16 (påbode i alderen 18-60)
- Brunei: 18 (landsbyval)
- Bulgaria: 18
- Burkina Faso: 18
- Burundi: 18
C endre
- Canada: 18 (19 i fleire provinsar[1])
- Caymanøyane: 18
- Chile: 18
- Colombia: 18
- Cook Islands: 18
- Costa Rica: 18
- Cuba: 16
- Curaçao: 18
D endre
- Danmark: 18
- Djibouti: 21
- Dominica: 21
- Den dominikanske republikken: 18 (påbode), alle gifte personar uansett alder, medlemmer i hæren og politiet kan ikkje stemma
E endre
- Ecuador: 16; påbode for lesekunnige i alderen 18–65
- Egypt: 18
- El Salvador: 18
- Ekvatorial-Guinea: 18
- Elfenbeinskysten: 18
- Eritrea: 18
- Estland: 18 years of age; universal for all Estonian citizens
- Etiopia: 18
- EU: 18
F endre
- Falklandsøyane: 18
- Fiji: 21
- Filippinane: 18 (16 ved kommuneval og for gifte)
- Finland: 18
- Frankrike: 18
- Fransk Guiana: 18
- Fransk Polynesia: 18
- Færøyane: 18
G endre
- Gabon: 21
- Gambia: 18
- Georgia: 18
- Ghana: 18
- Gibraltar: 18
- Grønland: 18
- Grenada: 18
- Guadeloupe: 18
- Guam: 18
- Guatemala: 18, tenestegjerande militære kan ikkje stemma og må vera i leirane sine valdagen
- Guernsey: 16[2]
- Guinea: 18
- Guinea-Bissau: 18
- Guyana: 17 with adult
H endre
I endre
- Island: 18
- India: 18
- Indonesia: 17, alle gifte personar uansett alder
- Iran: 18 (endra frå 15 i 2007)
- Irak: tidlegare 18
- Irland: 18
- Isle of Man: 16 (changed from 18 in 2006)
- Israel: 18 (17 for municipal elections)
- Italia: 18 (25 for Senate elections)
J endre
- Jamaica: 18
- Japan: 20
- Jemen: 18
- Jersey: 16
- Dei amerikanske Jomfruøyane: 18
- Dei britiske Jomfruøyane: 18
- Jordan: 18
K endre
- Kambodsja: 18
- Kamerun: 21
- Kasakhstan: 18
- Kenya: 18
- Kina: 18
- Kiribati: 18
- Komorane: 18
- Den demokratiske republikken Kongo: 18
- Republikken Kongo: 18
- Nord-Korea: 17
- Sør-Korea: 19
- Kuwait: 21; menn som ikkje er i militæret og kvinneer (sidan 16. mai 2005); alle røystarar må ha vore statsborgarar i 20 år (foreslått redusert til 18 år)[3]
- Kviterussland: 18
- Kirgistan: 18
- Kapp Verde: 18
- Kroatia: 18
- Kypros: 18
L endre
- Laos: 18
- Latvia: 18
- Libanon: 21, eit forsøk på senking til 18 i 2010 blei ikkje vedteke.[4]
- Lesotho: 18
- Liberia: 18
- Libya: 18
- Liechtenstein: 18
- Litauen: 18
- Luxembourg: 18
M endre
- Macao: 18
- Makedonia: 18
- Madagaskar: 18
- Malawi: 18
- Malaysia: 21
- Maldivane: 18
- Mali: 18
- Malta: 18
- Marshalløyane: 18
- Marokko: 18
- Martinique: 18
- Mauritania: 18
- Mauritius: 18
- Mayotte: 18
- Mexico: 18
- Mikronesiaføderasjonen: 18
- Moldova: 18
- Monaco: 18
- Mongolia: 18
- Montserrat: 18
- Mosambik: 18
- Myanmar (Burma): 18
N endre
- Namibia: 18
- Nauru: 20
- Nepal: 18
- Nederland: 18
- New Zealand: 18
- Nicaragua: 16
- Niger: 18
- Nigeria: 18
- Niue: 18
- Nord-Marianeøyane: 18
- Noreg: 18
- Norfolk Island: 18
- Ny-Caledonia: 18
O endre
- Oman: 21, medlemmer i hæren og politiet kan ikkje stemma
P endre
- Pakistan: 18
- Palau: 18
- Panama: 18
- Papua Ny-Guinea: 18
- Paraguay: 18
- Peru: 18, påbode fram til ein er 70[5]
- Pitcairnøyane: 18
- Polen: 18
- Portugal: 18
- Puerto Rico: 18
Q endre
- Qatar: 18
R endre
S endre
- Saint Kitts og Nevis: 18
- Saint Lucia: 18
- Saint Pierre og Miquelon: 18
- Saint Vincent og Grenadinane: 18
- Dei sameinte arabiske emirata: Ingen[6]
- Samoa: 21
- San Marino: 18
- Sao Tome og Principe: 18
- Saudi-Arabia: 21 for menn, kvinner kan ikkje stemma
- Senegal: 18
- Den sentralafrikanske republikken: 21
- Serbia: 18
- Seychellane: 17
- Sierra Leone: 18
- Singapore: 21
- Sint Maarten: 18
- Slovakia: 18
- Slovenia: 18, 16 om ein er i arbeid
- Solomonøyane: 21
- Somalia: 18
- Spania: 18
- Sri Lanka: 18
- Storbritannia: 18
- Sudan: 18
- Surinam: 18
- Sveits: 18
- Sverige: 18
- Syria: 18
- Sør-Afrika: 18
- Sør-Sudan: 18
T endre
- Taiwan (Republikken Kina): 20
- Tadsjikistan: 18
- Tanzania: 18
- Thailand: 18 (påbode)
- Togo: 18
- Tokelau: 21
- Tonga: 21
- Trinidad og Tobago: 18
- Tsjad: 18
- Tsjekkia: 18
- Tunisia: 20
- Turkmenistan: 18
- Turks- og Caicosøyane: 18
- Tuvalu: 18
- Tyrkia: 18
- Tyskland: 18 (16 på delsstatsnivå i Bremen[8] og ved kommuneval i fleire statar)
U endre
- Uganda: 18
- Ukraina: 18
- USA: 18; i mange statar kan 17-åringa stemma ved primærvalg om dei vil fylla 18 før valdagen
- Ungarn: 18
- Uruguay: 18
- Usbekistan: 18[9][10]
V endre
W endre
- Wallis og Futuna: 18
Z endre
Kjelder endre
- Denne artikkelen bygger på «Voting age» frå Wikipedia på engelsk, den 15. september 2011.
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
- ↑ http://www.elections.bc.ca/index.php/voting/who-can-vote/
- ↑ Reform (Guernsey) Law, 1948, s. 28(1); amended by Reform (Guernsey) (Amendment) Law, 2007 (adopted on 31 October 2007, sanctioned on 12 December and registered and coming into force on 19 December).
- ↑ «NA panel lowers voting age to 18». kuwaittimes.net. 16. januar 2007. Henta 4. februar 2007.
- ↑ Lebanon shoots down bill to lower voting age, arkivert frå originalen 12. april 2013, henta 15. september 2011
- ↑ arkivkopi, arkivert frå originalen 8. januar 2019, henta 15. september 2011
- ↑ Suffrage, www.cia.gov, 2009, arkivert frå originalen 9. januar 2008, henta 26. november 2009
- ↑ Constitution of the Republic of Serbia, srbija.gov.rs, henta 5. mars 2007
- ↑ Bremen führt als erstes Land Wahlrecht ab 16 ein Arkivert 2013-04-12 ved Wayback Machine., Reuters, 2009-10-29
- ↑ http://www.ipu.org/parline/reports/2343_B.htm
- ↑ arkivkopi, arkivert frå originalen 9. januar 2008, henta 15. september 2011
