Byar i Noreg
Byar i Noreg er ei liste over 104 byar i Noreg. Desse er blitt til i ein urbaniseringsprosess som tok til for meir enn tusen år sidan. 64 av desse er anten blitt til i mellomalderen eller dei er tildelte bystatus av konge eller statsmakt. Dei 40 yngste blir kalla 'byar' etter vedtak i eigen kommune. Dette har skjedd etter endring av Lov om kommuner og fylkeskommuner i 1996.
For å kalla seg by i dagens Noreg må ein kommune ha bystatus frå før 1996 eller ha minst 5 000 innbyggjarar (i kommunen) og ein bymessig tettstad med handels- og servicefunksjonar og konsentrert busetnad.[1] Frå 1996 kan kommunestyret sjølv vedta at kommunen kan kalla seg by. Dette føreset at kriteria i regelverket er innfridde, men gjev ingen rettar ut over det å kalla seg by.
Byar i Noreg
endreMerknadar
endre- ↑ Stadene som i dag kallar seg byer kan berre samanliknast i avgrensa grad. Mange urbane tettstader har større innbyggjartal enn tettstader der kommunestyra har vedtatt å kalla seg byar. (T.d. tettstaden Asker, som oppfyller alle krav til å kalla seg by, men Asker kommune har ikkje ønska seg dette.)
- ↑ Kommuneloven seier «Kommuner med over 5000 innbyggere kan ta i bruk benevnelsen by, dersom kommunen har bymessig tettsted med handels- og servicefunksjoner og konsentrert bebyggelse.» skal tolkast slik at kommunar som oppfyller visse krav kan ta i bruk nemninga by om kommunen. Dette er tolka slik at kommunen tar i bruk nemninga by for ein eller fleire tettstadar i kommunen.
- ↑ Bystatusen til Brønnøysund er basert på vedtak i kommunestyret. Staden hadde status som ladestad frå 1923 til kommunesamanslåing i 1964. Han fekk bystatus igjen frå 2000 etter vedtak i kommunestyret.
- ↑ Levanger sin bystatus er basert på vedtak i kommunestyret. Levanger fekk status som kjøpstad i 1836. Bystatusen blei tapt ved kommunesamanslåinga i 1962. Bystatus på nytt frå 1996, etter vedtak i kommunestyret.
- ↑ Kjøpstadrettar og bystatus i 1827, men eigen kommune først frå 1842.
- ↑ Sarpsborg blei grunnlagd med namnet Borg i 1016 og var fram til 1030 norsk hovudstad, som den første i rekkja. Byen blei brend og totalskadd i 1567. Han fekk fornya bystatus i 1839.
- ↑ Tvedestrand sin bystatus er basert på vedtak i kommunestyret. Tvedestrand blei ladestad i 1836 og seinare bykommune, men mista bystatusen ved kommunesamanslåing i 1960. Han blei by igjen etter vedtak i kommunestyret ca. 1996.
Kjelder
endre- Denne artikkelen bygger på «Liste over norske byer» frå Wikipedia på bokmål, den 1. august 2020.